فلسفه ملاصدرا
امکان‌سنجی تأثیرکاتارسیس بر مخاطب تراژدی در نسبت با نظریه حرکت جوهری ملاصدرا

محمدمهدی بهرامی؛ محمد رعایت جهرمی

دوره 12، 1 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402، ، صفحه 107-122

https://doi.org/10.30473/pms.2023.68316.2029

چکیده
  هر اثر نمایشی با عناصر ویژه‌ای که در بر دارد در صدد آن است که بهترین نوع ارتباط را با مخاطب خویش برقرار نموده و وجوه مختلف انسانی او را درگستره‌ای از تار و پود فهم و تجربه در حوزه تماشا به چالش بکشد! پرسش اینجاست که این نوع مواجهه چگونه می‌تواند این‌گونه بر روح و جان آدمی مؤثر واقع گردیده و لااقل فراتر از آنچه در آغاز، درام تصور می‌شده ...  بیشتر

مفاهیم مقوم فرایند وحى‌یابى عرضى تشریعى رسالى از منظر دیالکتیک الهى ابن عربى

علیرضا صادق شیرازی؛ مرضیه اخلاقی؛ سید علی علم الهدی؛ میثم سفیدخوش

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 113-124

https://doi.org/10.30473/pms.2023.10231

چکیده
  فرایند وحی‌یابی، در نظام عرفانی ابن‌عربی با پنج مفهوم قوام می‌یابد. مسئله اصلی در این مقاله، چیستی این مفاهیم و چگونگی قوام بخشی آن به فرایند ایحاء و وحی‌یابی نبی، در شبکه پیچیده و درهم‌تنیده مفاهیم ذومعنا و تفسیرپذیر منظومه معرفتی ابن‌عربی است. رهیافت‌های به دست آمده در این پژوهش نشان می‌دهد، پنج مفهوم «دقیقه»، «رقیقه»، ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
ادراک و انگیزشِ عقل عملی در اندیشه صدرایی؛ تأملی بر دیدگاه صدرا

جمال سروش؛ امین صیدی

دوره 11، شماره 1 ، اسفند 1401، ، صفحه 119-132

https://doi.org/10.30473/pms.2022.59563.1876

چکیده
  عقل به مثابه منبعی از منابع معرفت به دو قسم نظری و عملی منقسم می­شود؛ وجود عقل نظری و نقشی که در ادراک کلیات ایفا می­کند، مورد پذیرش همگان است، اما وجود استقلالی عقل عملی (مستقل از عقل نظری) و نیز مدرِک بودنش مسئله­ای چالش­برانگیز و اختلافی است. فیلسوفان در این زمینه به دو گروه تقسیم می­شوند: برخی منکر وجود عقل عملیِ مستقل از ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
بررسی مسئله مرگ در سرمازیستی با تکیه بر آراء ملاصدرا

لیلا فاخر؛ رجب اکبرزاده؛ احمد حسین فلاحی

دوره 12، 1 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402، ، صفحه 123-132

https://doi.org/10.30473/pms.2023.62966.1938

چکیده
  مسئله سرمازیستی از مسائل نوپدید کاربرد علم  فیزیک در پزشکی است که با چالش­هایی روبه­رو شده است. یکی از اشکالات عمده به این شیوۀ نگاهداشت بدن -که جسم بیمار صعب­العلاج را با هدف درمان در آینده، برای سال­ها در حالت انجماد (۱۹۶-) حفظ می­کند و ادعا دارد که در شرایطی خاص، آن را از انجماد بیرون می­آورد- این است که سرمازیستی مفهوم ...  بیشتر

تأثیر عوامل غیرمعرفتی بر معرفت از نگاه پلانتینگا و ملاصدرا

زینب شکیبی؛ فهیمه خوشنویسان

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 125-136

https://doi.org/10.30473/pms.2023.10232

چکیده
  پلانتینگا از فیلسوفان فضیلت‌گرا و در معرفت‌شناسی دارای رویکرد وثاقت‌گرایی و برون‌گرایی است. در اعتمادگرایی مبتنی بر فضیلت به ویژگی‌های فضیلتی و رذیلتی فاعل شناسا اعم از ویژگی‌ها و استعداد قوای معرفتی برای مودی به صدق بودن باور تاکید شده است. پلانتینگا در معرفت‌شناسی عام نظریه ضمانت را در مکانیزم کارکرد صحیح قوا تقریر کرد و برای ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
مطالعه انتقادی استناد ملاصدرا به حدیث بطون هفت‌گانه قرآن کریم

محمود صیدی؛ محمد جواد پاشایی

دوره 11، شماره 1 ، اسفند 1401، ، صفحه 133-144

https://doi.org/10.30473/pms.2022.62084.1924

چکیده
  قرآن کریم برای هدایت انسان­ها و وصول آنان به سعادت ابدی فرو فرستاده شده است؛ چه اینکه مخاطب قرآن نیز انسان­ها با همه مراتب مختلف و تنوع استعدادهای شأن است. با نظر به همین نکته، قرآن خود مراتبی داشته و افزون بر مرتبه ظاهری، بطونی دارد که هر انسانی نسبت به استعداد خویش از آن جرعه می­نوشد. ملاصدرا با استشهاد به حدیثی در مـورد بطـون ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
ارتباط نوع‌دوستی با جنسیت براساس مبانی حکمت صدرایی

اکرم ساقی؛ محمدکاظم علمی سولا

دوره 12، 1 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402، ، صفحه 133-146

https://doi.org/10.30473/pms.2023.68178.2025

چکیده
  از جمله ویژگی‌های اخلاقی انسان، نوع‌دوستی است. اینکه آیا میان این خصیصه انسانی و جنسیت می­توان رابطه برقرار کرد یا خیر، موضوعی است که در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته ‌است. در این رابطه پس از بیان ضرورت جنسیت‌پذیری نفس با توجه به مبانی حکمت متعالیه از جمله وحدت نفس و بدن در تمام مراحل متناظرِ وجودی و نیز بیان وحدت و عینیت نفس و ...  بیشتر

کراهت یا ترس از مرگ و درمان آن از دیدگاه ملاصدرا و مقایسه آن با ابن‌سینا

ناصر محمدی

دوره 11، شماره 2 ، شهریور 1402، ، صفحه 137-147

https://doi.org/10.30473/pms.2023.10233

چکیده
  ترس از مرگ امری است ضروری و همچون خود مرگ از حکمت‌های الهی است. دلایل فلسفی و وجودی مبتنی بر علل فاعلی و غایی که از اختصاصات ملاصدرا است، دو دلیل اصلی وی در تبیین این ترس است. نفس، فاعل ترس است چون دوستدار خدا و صفت جاودانگی او است و هم به دلیل غلبه احکام بدن زوال دنیوی را ناخوش می‌دارد. غایت وجودی این ترسِ نهفته در نفس نیز محافظت از بدن ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
ترکیب اتحادی ماده و صورت نزد سیدسند و ملاصدرا و قابلیت تبیین آن به‌وسیله مبانی ایشان

فاطمه عابدینی؛ علی ارشد ریاحی

دوره 11، شماره 1 ، اسفند 1401، ، صفحه 145-162

https://doi.org/10.30473/pms.2022.60124.1890

چکیده
  نحوه ترکیب ماده و صورت از مسائلی است که مورد اختلاف فلاسفه است. مشهور فلاسفه پیشین قائل به ترکیب انضمامی هستند. در این میان، سیدسند قائل به ترکیب اتحادی ماده و صورت شد و ملاصدرا نیز همین نظر را اختیار کرد. مباحث وی به جهت محتوا و عبارات بسیار شبیه به مباحث سیدسند است، لذا این نظریه قوت می‌یابد که ملاصدرا در پذیرفتن این نظریه مقلد صرف ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
ملاصدرا و مسئله خلود در عذاب (رد تناقض واردشده بر دیدگاه ملاصدرا)

بهزاد محمدی

دوره 12، 1 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402، ، صفحه 147-158

https://doi.org/10.30473/pms.2023.68441.2031

چکیده
  در این نوشتار با رویکرد فلسفی و با روش پژوهش توصیفی تحلیلی به بیان و پاسخ این مسئله پرداخته شده است که آیا عذاب جهنمیان آن چنان که در قرآن کریم با عبارات «خالدین فیه» و «خالدون» بدان اشاره شده است، خلود و جاودانگی دارد یا خیر؟ جان کلام در این گفتار مربوط به دیدگاه ملاصدرا در این زمینه است. از نظر برخی اندیشمندان ملاصدرا در ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
تطورحکمت نبوی از سهروردی تا ملاصدرا

طاهره کمالی زاده

دوره 12، 1 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402، ، صفحه 159-172

https://doi.org/10.30473/pms.2023.68942.2039

چکیده
  از ویژگی­های دور دوم تاریخ فلسفۀ اسلامی که با ظهور حکمت اشراق سهروردی آغاز و با حکمت متعالیۀ ملاصدرا استمرار یافت، ادغام فلسفه اسلامی با عرفان وحدت شهود ایرانی و عرفان وحدت وجود ابن عربی است. سهروردی به قصد تجدید حیات حکمت حقیقی و با انتقاد از حکمت مشاء نشان داد که واژۀ فلسفه مترادف با فلسفۀ مشائی مرسوم و منحصر به اندیشه‌های ارسطویی ...  بیشتر

تبیین سیر ادراکی در مساجد عصر صفوی، از ماده تا معنا مبتنی ‌بر آرای ملاصدرا (موردپژوهی: مسجد امام و مسجد شیخ لطف‌الله)

مهدی بنی‌اسدی باغمیرانی؛ سید بهشید حسینی؛ آزاده شاهچراغی

دوره 11، شماره 1 ، اسفند 1401، ، صفحه 163-178

https://doi.org/10.30473/pms.2022.60315.1893

چکیده
  عصر صفوی دوره طلایی اندیشه شیعی است که فرصت بروز در معماری آن عصر را پیدا کرده است. سیر در مراتب مختلف ‌ادراکی یکی از موضوعات، تأمل­برانگیز در اندیشه فلاسفه شیعی‌ عصر صفوی ازجمله ملاصدرا است که تعین آن را می‌توان در مساجد، به عنوان شاخص‌ترین معماری عصر صفوی مشاهده کرد. اگرچه ملاصدرا ادراک را بالاتر از ساحت مادی می‌داند، اما در ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
حقوق خانواده در قرآن کریم با رویکرد صدرایی

ابوالفضل بورقانی فراهانی

دوره 12، 1 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402، ، صفحه 173-181

https://doi.org/10.30473/pms.2024.69795.2057

چکیده
  همان­طوری که بر همگان روشن است، خانواده یک نهاد اجتماعی است و مفهوم آن در جوامع مختلف و در طول زندگی بشر همواره به یک شکل نبوده و پابه­پای تحولات اجتماعی متحول شده است. خانواده مرکب از گروهی افراد است که از طریق خون، ازدواج، فرزند خواندگی به یکدیگر مربوط و منسوب بوده و برای مدت طولانی و مشخص با هم زندگی می‌کنند. هدف‌های تشکیل خانواده ...  بیشتر

نقش فطرت در هدایت‌پذیری انسان‌ها از دیدگاه ملاصدرا

سعیده سادات شهیدی

دوره 11، شماره 1 ، اسفند 1401، ، صفحه 179-192

https://doi.org/10.30473/pms.2022.52487.1777

چکیده
  ملاصدرا در باب نقش فطرت در هدایت­پذیری انسان، تعابیر گوناگونی دارد. در مواضعی فطرت همه انسان­ها را قوه و استعداد کسب فضایل و رذایل و در همه انسان­ها یکسان دانسته که نتیجه این امر یکسان­انگاری انسان­ها در امر هدایت­پذیری است. در مواضع دیگری فطرت انسان را عامل هدایت دانسته و ضلالت را اکتسابی می­داند و در مواردی نیز از انسان­هایی ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
بررسی فلسفی امواج الکترو مغناطیسی دراندیشه فلاسفه نوصدرایی

سید ابوالقاسم حسینی کمار علیا

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 26 شهریور 1399

https://doi.org/10.30473/pms.2020.52597.1782

چکیده
  امواج یکی از مفاهیم های کلیدی در فیزیک بوده و زمینه ای مناسب برای پژوهشی تطبیقی بین فیزیک و فلسفه می باشد.پژوهش پیش روبا رویکردی فلسفی امواج الکترومغناطیسی را از نظر مفهومی و هسستی شناختی در اندیشه فلاسفه نوصدرایی مورد بررسی قرار داده وبه این نتایج رهنمون شد که امواج الکترومغناطیسی با مفاهیم دیگر همچون میدان و ماده و انرژی ارتباط ...  بیشتر

جایگاه «وجود لابشرط» در فلسفه ملاصدرا (با تأکید بر مراتب سه‌گانه وجود)

جواد عظیمی دستگردی؛ علی ارشد ریاحی

مقالات آماده انتشار، اصلاح شده برای چاپ، انتشار آنلاین از تاریخ 20 شهریور 1401

https://doi.org/10.30473/pms.2022.58911.1857

چکیده
  چکیده:از طرفی «حقیقت وجود» در حکمت متعالیه عنوانی است که ملاصدرا در مسائل مهم فلسفی بر آن تکیه دارد و احکام ویژه ای مانند اصالت، وحدت و تشکیک را خصوص این عنوان مطرح می کند و از طرف دیگر وی فقط سه قسم وجود را برمی‌شمارد: وجود واجب، وجود مطلق و وجود مقیّد. رابطه آن حقیقت با این سه قسم اهمیت زیادی در فهم دقیق نظام فلسفی ملاصدرا دارد. ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
نقش بدن در شکل گیری عمل(با تاکید بر دیدگاه ملاصدرا)

احمد شه گلی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 19 شهریور 1402

https://doi.org/10.30473/pms.2023.61370.1909

چکیده
  بحث فلسفی از کنش انسانی از مباحث مهم فلسفی معاصر است. در این موضوع مسائل مختلفی مطرح می شود. یکی از مسائلی که در فلسفه عمل با وجود اهمیت آن مورد غفلت واقع شده، مسئله نسبت عمل با بدن است. این پژوهش در صدد تبیین فلسفی نسبت بدن و عمل و انحا تاثیر بدن در شکل گیری عمل است. در فلسفه اسلامی مسئله عمل به صورت پراکنده در قالب مباحث مختلفی مطرح شده ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
حل مسئلة بی معنایی زندگی از منظر نوصدرائیان با تکیه بر آراء جوادی آملی

احسان صمصامی؛ جلال پیکانی؛ میثم اکبرزاده؛ میکائیل جمال پور

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 02 بهمن 1402

https://doi.org/10.30473/pms.2024.66418.2000

چکیده
  تک خداباوری کلید حل مسئلة بی معنایی زندگی انسان معاصر می باشد. نسبت خداباوری و معنای زندگی همان نسبت خورشید و نور خورشید می باشد، به این معنا که معنای زندگی انسان معاصر لحظه به لحظه به خداوند وابسته است. دیدگاه جوادی آملی به مسئلة بی معنایی زندگی مبتنی بر خداباوری حداکثری است. جوادی آملی با استفاده از مبانی فلسفی اوّلی خود که مبتنی ...  بیشتر