محمدهادی امین ناجی؛ علی رضا دل افکار؛ محمدولی اسدی؛ محمدکاظم میرحسینی
دوره 4، شماره 1 ، آذر 1394، ، صفحه 141-155
چکیده
در قرآن آیات متعددی هست که مسئلة خلود بهشتیان و جهنمیان را گوشزد میکند، عدهای را سعادتمند و مخلّد در بهشت و متنعم از نعمتهای آن، و دستة دیگر را شقاوتمند و معذّب به انواع عذاب معرفی میکند. در این مقاله، سخن در معنای «خلود» در آیات 105 تا 108 هود متمرکز است و به واکاوی میزان و قلمرو آن از منظر ملاصدرا و علامه طباطبایی میپردازد؛ ...
بیشتر
در قرآن آیات متعددی هست که مسئلة خلود بهشتیان و جهنمیان را گوشزد میکند، عدهای را سعادتمند و مخلّد در بهشت و متنعم از نعمتهای آن، و دستة دیگر را شقاوتمند و معذّب به انواع عذاب معرفی میکند. در این مقاله، سخن در معنای «خلود» در آیات 105 تا 108 هود متمرکز است و به واکاوی میزان و قلمرو آن از منظر ملاصدرا و علامه طباطبایی میپردازد؛ در اینکه مراد از خلود چیست و آیا بین خلود اهل بهشت و جهنم تفاوتی هست یا نه؟ بین مفسران و متکلمان اختلاف نظر وجود دارد اکثراً آنها را یکی دانستهاند و به معنای بقا و جاودانگی اهل بهشت برای همیشه و ماندگاری اهل جهنم در جهنم به صورت دائمی و نامحدود میدانند. در این عرصه دیدگاه مفسر مطرح معاصر، علامه طباطبایی (ره)، و میزان هماهنگی بین نظر ایشان و ملاصدرا حائز اهمیت است. مسئله به روش تحلیل محتوا بر اساس دادهها و اطلاعات گردآوری شده است. از آنجا که قرآن در آیات هود خلود بهشتیان و جهنمیان را به دوام آسمانها و زمین معلق دانسته، ابتدا مراد از آسمان و زمین و میزان دوام آنها بررسی میشود و سپس مسئلة خلود مورد کنکاش و مداقه قرار میگیرد. بنا بر نتایج، عدهای آسمان و زمین را دنیایی، اما علامه و ملاصدرا اخروی میدانند، علامه خلود را دائمی، ملاصدرا آن را بسته به نوع عقیده، کمیت، کیفیت و موجبات عذاب میداند. آنچه حاصل شد اینکه قرآن طبق عدل الهی محدودیت خلود جهنمیان، و مطابق فضل الهی بقای اهل بهشت را بیان میکند.