فلسفه ملاصدرا
محمد دانش نهاد؛ محمد حسن وکیلی
چکیده
وحدت شخصی وجود یکی از نظریات اساسی و چالش‌برانگیز در حوزه تبیین نحوه ارتباط خداوند با مخلوقات است. مدعای این تحقیق آن است که تنها از طریق حمل محیط و محاط می‌توان به تبیین صحیح این نظریه پرداخت؛ به گونه‌ای که نه همه‌خدایی لازم آید و نه شأن مخلوقات و خداوند متعال به یکدیگر سرایت کند. ارکان این حمل متشکل از سه ضلع محیط، محاط و احاطه است. ...
بیشتر
وحدت شخصی وجود یکی از نظریات اساسی و چالش‌برانگیز در حوزه تبیین نحوه ارتباط خداوند با مخلوقات است. مدعای این تحقیق آن است که تنها از طریق حمل محیط و محاط می‌توان به تبیین صحیح این نظریه پرداخت؛ به گونه‌ای که نه همه‌خدایی لازم آید و نه شأن مخلوقات و خداوند متعال به یکدیگر سرایت کند. ارکان این حمل متشکل از سه ضلع محیط، محاط و احاطه است. وجود محیط باید در عین بساطت از سعه برخوردار باشد تا کثرت بلاضم ضمیمه در آن معنای محصلی یابد و وجود محاط در عین واقعی بودن باید غیراستقلالی باشد. در چنین حالتی احاطه میان محیط و محاط ارتباط برقرار می‌نماید و کثرات بدون آنکه نیازی به استقلال داشته باشند، دارای نفسالامر و اموری حقیقی خواهند بود، بدون آنکه خللی در دایره احاطه خداوند بر مخلوقات صورت پذیرد. دو چالش اساسی در باب وجود رابطی محاط پدید آمده که با توجه به شاخصه‌های حمل محیط و محاط بدان پاسخ داده شده است. از جمله خصوصیات این حمل نسبتهای متفاوت محیط و محاط با یکدیگر است؛ به گونه‌ای که در عین دور بودن محاط از محیط می‌توان محیط را نسبت به محاط در همان نزدیک تصور کرد. ادبیات حمل محیط و محاط از مواردی است که در آیات و روایات در تصویر رابطه خلق و حق بدان تصریح شده است که به برخی از آنها اشاره می‌شود.
فلسفه ملاصدرا
سید علیرضا دانا؛ محسن جوادی
چکیده
حقیقت وجود مهم‌ترین مسئلۀ محوری در حوزۀ فلسفه و عرفان اسلامی به‌شمار میرود و اندیشمندان این دو حوزه، دیدگاههای متفاوتی دربارۀ وحدت یا کثرت وجود ارائه نموده‌اند. گرچه خاستگاه وحدت وجود را باید عرفان دانست لکن به‌دلیل تناسب با موضوع فلسفه، این مسئله به قلمرو حکمت نیز وارد شده و بر فضای تفکر فلسفی تأثیر گذاشته است. صدرالمتألهین ...
بیشتر
حقیقت وجود مهم‌ترین مسئلۀ محوری در حوزۀ فلسفه و عرفان اسلامی به‌شمار میرود و اندیشمندان این دو حوزه، دیدگاههای متفاوتی دربارۀ وحدت یا کثرت وجود ارائه نموده‌اند. گرچه خاستگاه وحدت وجود را باید عرفان دانست لکن به‌دلیل تناسب با موضوع فلسفه، این مسئله به قلمرو حکمت نیز وارد شده و بر فضای تفکر فلسفی تأثیر گذاشته است. صدرالمتألهین یکی از حکیمانی است که تلاش گستردهای در جهت برهانی نمودن مدعای عارفان کرده است. او با رد کثرت تباینی وجود، ابتدا متناسب با اصول و مبانی حکمت متعالیه، در مسیر توجیه و تبیین وحدت تشکیکی وجود گام برداشته و در ادامه، از نظریۀ وحدت شخصی وجود دفاع و آن را بهعنوان نظر نهایی خود برگزیده است. پژوهش حاضر، مهم‌ترین دیدگاههای مطرح در عرصۀ حقیقت وجود را ارائه و سپس سیر مسئلۀ وحدت وجود در اندیشۀ ملاصدرا و نظر مختار او را بررسی و ارزیابی کرده است.
