فلسفه ملاصدرا
فاعلیت نفس در پیدایش ادراک در نسبت با دیدگاه مطابقت

سیدمحمدحسین نقیبی؛ عبدالله نصری

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 145-155

https://doi.org/10.30473/pms.2019.45679.1691

چکیده
  جنبه فاعلی نفس در پیدایش ادراک مورد پذیرش ابن سینا و ملاصدراست پذیرش این دیدگاه دو پرسش اساسی به دنبال دارد که محور پژوهش حاضر را شکل می دهد پرسش اول این که چگونه نفس قدرت بر ایجاد صورت ادراکی دارد در حالی که خود در ابتدا فاقد آن می باشد و در پرسش دوم مطرح می گردد با توجه به این که امیال و گرایش های نفسانی در جهت گیری اراده موثر می-باشد ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
ذی شعور بودن جمادات در حکمت متعالیه

علی محمد برنا؛ حسین اسا

دوره 7، شماره 1 ، آذر 1397، ، صفحه 11-26

https://doi.org/10.30473/pms.2018.4986

چکیده
  یکی از مسائلی که در میان فلاسفه و عرفا مطرح می‌شود، علم و شعور موجودات مادی است. همۀ فیلسوفان معتقدند انسان موجودی مدرِک است، اما در اینکه مادیات نیز از چنین ادراکی برخوردار باشند، اتفاق نظر وجود ندارد. برخی از فلاسفه معتقدند اجسام به‌خاطر مادی بودنشان، از یکدیگر غایبند و این غیبت به‌معنای نداشتن علم و ادراک به خود و به دیگران است. ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
علم و ادراک حیوانات در حکمت صدرایی

حمیدرضا میرزایی؛ ابراهیم سعدی

دوره 7، شماره 1 ، آذر 1397، ، صفحه 129-137

https://doi.org/10.30473/pms.2018.4983

چکیده
  حیوانات، در فلسفۀ اسلامی، صاحب علم و ادراک‌اند. این مطالعه به منظور بررسی مبحث علم و ادراک در حیوانات مبتنی بر فلسفه‌ی حکمت متعالیه انجام گردید. حکمت متعالیه فلسفه­ای وجودشناختی است. این سامانۀ فکری، اصالت را در هستی به «وجود» می‌دهد. بر پایۀ این نگرش، آنچه پهنۀ هستی را از خود آکنده، «وجود» است و ماهیات، حقایقی اعتباری‌اند. ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
بررسی تطبیقی فاعلیت ذهن در فرایند ادراک از دیدگاه ملاصدرا و هوسرل

زهرا اسکندری؛ سیدمرتضی حسینی شاهرودی

دوره 6، شماره 1 ، آذر 1396، ، صفحه 75-86

چکیده
  پرداختن به نقش ذهن به‌عنوان قو‌ای که نفس از طریق آن به اکتساب علوم می‌پردازد، در داشتن تلقی صحیح از فرآیند ادراک، اهمیت فراوانی دارد. در میان فلاسفۀ اسلامی، ملاصدرا مراتب ادراک را مراحلی می‌داند که نفس در جریان حرکت جوهری خود، با گذر از ساحت‌های حسی، خیالی و عقلی واجد آنها می‌گردد. در این میان توجه به دیدگاه ملاصدرا دربارۀ کارکردهای ...  بیشتر

ذهن و تأثیرات بی واسطة آن از نظر ملاصدرا

فهیمه شریعتی؛ سیدمرتضی حسینی شاهرودی

دوره 2، شماره 1 ، آذر 1392، ، صفحه 71-84

چکیده
  «ذهن» کلمه‎ای است که در آثار ملاصدرا تعریف شده و کاربرد زیادی نیز داشته است. از بررسی و مطالعة آثار صدرالمتألهین و تحلیل کاربردهای گوناگون این واژه؛ و نیز با توجّه به تعریف مستقیم آن، ربط و نسبت ذهن با مغز، نفس و قوای ادراکی به دست می­آید. ذهن، حیث استعدادی دارد و قابل شدّت و ضعف است؛ و تأثیرات مستقیم و بی­واسطه­ای بر خلق ...  بیشتر

تحلیل جایگاه خیال و وهم در گسترۀ ادراکات و افعال انسان از منظر صدرالمتألهین

مهران رضایی؛ مجید صادقی حسن آبادی؛ احمد رستم پور

دوره 1، شماره 2 ، خرداد 1392، ، صفحه 63-76

چکیده
  حوزة «ادراکات» و «فلسفه فعل»، از مباحث نو و حائز اهمیت در فلسفة اسلامی است. مسئلۀ‌ خاصّ این پژوهش، تحلیل و تبیین منسجم جایگاه دو قوّه از قوای باطنی، یعنی خیال و وهم، در گسترة ادراکات و افعال انسانی است. از آنجا که خیال، محلّ نگهداری صور جزئی ‌است، ملاصدرا عملکرد ‌این قوّه در ادراکات و افعال را در رابطه‌ای چند سویه ...  بیشتر