نظریة تنزیل- تأویل در اندیشة صدرالمتألهین؛ مقدمه‌ای بر فلسفة دینی

انصاریان, زهیر; اکبریان, رضا; نبوی, لطف الله

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

دیدگاه صدرالمتألهین دربارة پیوند دین و فلسفه در دو مقام پدیداری و فهم قابل رهگیری است. نسبت دین و فلسفه در مقام تنزیل و پدیداری از حیثیات مختلفی نظیر حیث منشأ، فاعل‌شناسا، روش، مسائل، زبان و زمان بررسی می‌شود. در این نظریه، دین و فلسفه در اصل روش و مسائل متحدند، اما از جهت مرتبه نسبت به یکدیگر تفاضل دارند. نتیجة این تفاضل در نسبت زبانی و زمانی دین و فلسفه نمایان می‌شود؛ به طوری که، زبان دین علاوه بر اشتمال زبان حکمی از زبانی تنزیلی بهره می‌برد که رقیقه‌ای از زبان حکمت محسوب می‌شود؛ همچنین، با عنایت به تفاضل معرفتی دین نسبت به فلسفه، فیلسوفان برای نیل به حقیقت باید از آموزه‌های انبیا اقتباس کنند و بنابراین، فلسفة زمانی از دین متأخر است. مناسبات دین و فلسفه در مقام فهم نیز عبارت است از روش‌هایی زبانی و باطنی برای نیل به معنای معتبری که الفاظ متون دینی از آن‌ها حکایت می‌کنند. بهره‌گیری از این روش‌ها فلسفه را در جایگاهی قرار می‌دهد که با اقتباسی روش‌مند از آموزه‌های دینی، در عین حفظ گوهر تفلسف، می‌توان آن را به دینی‌بودن متصف کرد.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23221992.1394.3.2.3.5

موضوعات

فلسفه ملاصدرا

عنوان مقاله [English]

Descent - Interpretation Theory of Mulla Sadra; an Introduction to Religious Philosophy

نویسندگان [English]

Zoheir Ansarian
Reza Akbarian
Lotfollah Nabavi

Tarbiat Modares University

چکیده [English]

The relationship between religion and philosophy as knowledge systems and study of their interactions has always been an important issue in religious and philosophical thought that has a large influence in clarifying the meaning of religious philosophy. Islamic philosophers’ views on this issue can be investigated in a uniform pattern. Based on this pattern, each philosopher studies the relationship between religion and philosophy in two stages: creation and understanding. Each philosopher, according to his views about the relationship between religion and philosophy in the creation stage, describes how to transmit the religious doctrines into philosophy. Mulla Sadra's view about the relationship between religion and philosophy can be considered in two stages: creation and understanding. The relationship between religion and philosophy in the creation stage have different sections: origins, methods, problems, language, time and the relationship between prophet and philosopher. In this theory, religion and philosophy are united in method and problems, but these are different in degrees. The result of this difference appears in language and temporal relationship between religion and philosophy. The language of religion Includes argument and a logical method that is a weakened version of argumentative methods. To access the truth, philosophers should adopt the teachings of the prophets. Thus the philosophy should be founded later than religion. The relationship between religion and philosophy in the understanding stage includes the language and esoteric methods for obtaining the valid meaning of religious texts that are stating the truth. Accordingly, methods of interpretation can be employed to achieve religious philosophy.

کلیدواژه‌ها [English]