%0 Journal Article %T تأویل هنجارمحور در حکمت متعالیه %J دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی %I دانشگاه پیام نور %Z 2322-1992 %A ارشادی‌نیا, محمدرضا %D 2015 %\ 05/22/2015 %V 3 %N 2 %P 7-22 %! تأویل هنجارمحور در حکمت متعالیه %K تأویل %K تفسیر به رأی %K ظاهرگرایی %K باطن‌گرایی %K حکمت متعالیه %R %X تأویل در حوزة معرفت‌شناسی دینی، کلامی، فلسفی و عرفانی از واژه‌های پرکاربرد و پرتأثیر است. حکمای متعالی و عرفای محقق قلمرو تأویل را به حوزة هستی‌شناسی نیز مرتبط دانسته و سرچشمة تأویل در حوزة الفاظ و مفاهیم را در این مبدأ مستقر دیده‌اند. بیان ربط این دو حوزه از اهداف مهم حکمای متعالی در تفسیر متون دینی است که پیشاپیش سبب زدودن شبهات نیز می‌شود. برجسته‌سازی مقصود و همگرایی این دانایان در منظور از تأویل شایسته و بیان زیرنهاد آن، همسان‌‌بودن کتاب تدوین و کتاب تکوین در نیاز به کاربرد تأویل برای راهیابی به حقیقت موجودات و تأثیر منحصربه‌فرد نگاه یگانه‌انگار به هستی و فراسو قراردادن آموزه‌های دینی، همانند ظاهر و باطن، از اهم مقاصدی است که در این نوشتار برای شفاف‌سازی فرایند تأویل دنبال می‌‌شود. ‌همچنین، بی‌اساس‌بودن ادعای ظاهرگرایان در نفی مطلق تأویل و اتهام تأویل‌گرایی گزافه‌محور علیه رقیبان خود رهاورد ارزشمند این تبیین است. تاریخ ممتد ظاهرگرایی گواه حملات پرتعصب‌ و مجادلات اشباع از تصلب در برابر اعمال قواعد عقلی و شهودی در فهم مقاصد ژرف ظواهر متون دینی است. دامنة شبهه‌های ظاهرگرایان از منع مطلق تأویل تا تحریف مفهوم و مصداق آن گسترده‌ است، اما ساختار ادبیات متون دینی آن‌ها را به گذر از ظاهر و ارادة معنای غیرلغوی و دستور زبانی و کاربرد تأویل ناگزیر کرده ‌است. بیش از همه، حکمت متعالیه آماج اتهامات بی‌اساس این گروه است و ایجاب می‌کند با نگاهی همه‌جانبه در قلمرو لفظ و معنا، و در ساحت کتاب تدوین و تکوین، سیر کاربرد تأویل در سنت و سیرة‌ حکمت متعالیه در مواجهه با متون دینی بررسی شود. در این پردازش طرح بدیع حکمت متعالیه یعنی جمع بین بقای الفاظ بر معنای ظاهری و گذر به باطن معنا، در مواجهه با متون دینی محسوس، و کارامدی این روش برای دست‌یابی به ژرفای آموزه‌های خردپرور دینی ملموس است. %U https://pms.journals.pnu.ac.ir/article_1720_59984a321132e0b9300a88a089ddfa03.pdf