TY - JOUR ID - 2327 TI - مفسر معیار در قرآن پژوهی ملاصدرا JO - دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی JA - PMS LA - fa SN - 2322-1992 AU - صانعی پور, محمد حسن AD - استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه پیام نور Y1 - 2015 PY - 2015 VL - 4 IS - 1 SP - 97 EP - 111 KW - ملاصدرا KW - حکمت متعالیه KW - تفسیر قرآن KW - حدس شدید KW - قوة قدسیه DO - N2 - اندیشمندان اسلامی، از فقها و متکلمان گرفته تا حکما و عرفا، توجه ویژه به آیات قرآنی داشته و هر کدام به قدر توان خود و با تکیه بر معارف و مبانی علوم تخصصی خود به تفسیر کلام الهی پرداخته و متون تفسیری گرانقدر و مختلفی را نگاشته‌اند. اختلاف موجود ریشه در تعریف متفاوت آنان از تفسیر صحیح و معیار دارد. ملاصدرا، بنیان‌گذار مکتب فلسفی حکمت متعالیه، نیز با تکیه بر دو مشرب مشائی و اشراقی تفسیر قرآن کریم نگاشته است. این مقاله بر آن است تا تبیین ملاصدرا از تفسیر صحیح و مفسر معیار را استخراج کند. وی در قرآن‌پژوهی خود بر این باور است که مفسر با تکیه بر استدلال و برهان عقلانی از یک طرف و بهره‌گیری از مجاهدات نفسانی و اشراقات قلبی می‌تواند به ملکوت و غیب الهی متصل شود و اشارات عرشی و فیوضات ربانی را در آینة قلب خود مشاهده کند و به مرتبة مکاشفه و رسوخ در علم برسد و معانی آیات الهی را دریافت کند. این دو مقوله در متن تفسیر ملاصدرا با تعبیر «هدایة عقلیة» و «لمعة اشراقیة» بیان شده‌اند. وی معتقد است که نفس مفسر قرآن با گذر از قوة فکر و مجهزشدن به قوة حدس و سپس با شدت در قوة حدس می‌تواند به مدارج بالاتری از قوا دست یازد؛ قوه‌ای که در نوع کمالی آن قوة قدسیه نامیده می‌شود. ملاصدرا شدت در حدس و قوة قدسیه را علاوه بر نفس شریف انبیا (ع) برای مفسران غیرنبی ـ به شرط مواظبت از نفس و رفع موانع و حجاب‌های نفسانی و اشتعال کبریت نفس به انوار ملکوتی ـ نیز قائل است. وی تفسیر خود را محصول چنین فرایندی و فیوضات ربانی بر قلب خودش می‌داند. UR - https://pms.journals.pnu.ac.ir/article_2327.html L1 - https://pms.journals.pnu.ac.ir/article_2327_c3df667d9d916ba59abe9cc6fa301f95.pdf ER -