TY - JOUR ID - 4993 TI - عملکرد فطرت به‌مثابه محرک تاریخ در فلسفۀ تاریخ علامه طباطبایی JO - دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی JA - PMS LA - fa SN - 2322-1992 AU - عاشوری, محمد هادی AU - علوی, سید محمد کاظم AD - دانش آموختۀ کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، سبزوار، ایران (نویسندۀ مسئول). AD - استادیار دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران. Y1 - 2018 PY - 2018 VL - 7 IS - 1 SP - 107 EP - 116 KW - علامه طباطبایی KW - محرک تاریخ KW - فطرت KW - استخدام KW - ادوار تاریخ DO - 10.30473/pms.2018.4993 N2 - مسئلۀ محرک تاریخ از جمله مباحث چندوجهی فلسفۀ تاریخ است که با مباحث دیگر آن درمی‌آمیزد. این مسئله در دیدگاه علامه طباطبایی با شناخت ادوار تاریخ گره خورده است. تاریخ مورد اشارۀ علامه، تاریخ انسان و ملت‌ها است که در منظومۀ فکری وی به سه دورۀ بساطت و سادگی، وحدت ملت‌ها و حس و ماده تقسیم می‌شود. فطرت به‌مثابه محرک تاریخ در هر سه دوره نقش ایفا می‌کند. در دو دورۀ اول، فطرت خود را در قالب خاصیت استخدام‌گری نشان داد و با توجه به مجموع ویژگی‌های این دو دوره، اصل استخدام برای حرکت جامعۀ بشری کافی بود. البته استخدام مانند دیگر اصول عقل عملی و دیگر گرایش‌های فطری، در معرض انحراف و اشتباه بود که با پیشرفته‌تر و پیچیده‌تر شدن جوامع خود را نشان داد. بنابراین در دورۀ سوم حیات تاریخی بشر، لازم بود عامل دیگری نیز به کمک آن بیاید تا مسیر رو به کمال انسانیت متوقف نشود. این عامل وحی و دین است. وحی و دین هم باید مطابق با فطرت می‌بود وگرنه نمی‌توانست نقشی در حرکت تاریخ داشته باشد. UR - https://pms.journals.pnu.ac.ir/article_4993.html L1 - https://pms.journals.pnu.ac.ir/article_4993_78bac997c7961096c30ca9ed273b53c7.pdf ER -