نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه فردوسی مشهد. گروه فلسفه
2 گروه فلسفه و حکمت، دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
در اندیشه‌های عرفانی مفهوم انسان کامل و کیمیا ارتباطی تنگاتنگ و همیشگی دارند. هرچند رسیدن به انسان کامل یکی از اهداف عرفان است، اما کیمیا در اغلب دیدگاه‌های عرفانی به‌مثابۀ مسیری برای دستیابی به رمز و راز خلقت تعریف می‌شود که بدون آگاهی از این حقایق حصول انسان کامل میسر نیست. پس کیمیا و کیمیاگر، همچون عارف، هدفی جز تکوین انسان کامل ندارد. البته به‌رغم این ارتباط تنگاتنگ، در مکاتب مختلف عرفانی، شباهت‌ها و تفاوت‌هایی میان، مفاهیم، جایگاه، نحوۀ ارتباط و طریق وصول به کیمیا و انسان کامل مشهود است. بررسی این باورها و توجه به شباهت‌ها و تفاوت‌هایشان ضمن آنکه می‌تواند روشنگر مفاهیم پیچیده و عمیق انسان کامل و کیمیا باشد خود وسیله‌ای برای بررسی چگونگی پیدایش آن‌هاست. در این نوشتار با بررسی اجمالی و تطبیقی دیدگاه‌های عرفانی مختلف در خصوص انسان کامل و کیمیا، به‌ویژه با تکیه بر دیدگاه‌های عرفانی حکمت متعالیه و جابر بن حیان سعی، در آشکارسازی برخی شباهت‌ها و تفاوت‌های موجود در این باورها میکوشیم. البته در بررسی عرفان صدرایی، به آرای ابن عربی (به‌منزلۀ منبع تفکرات عرفانی در حکمت متعالیه) توجه ویژه شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Comparative Study of The Concepts “Perfect Man” and “Alchemy” in Mysticism, by Stressing to Mystical Aspect of Transcendent Philosophy and Jaber ibn Hayyan
چکیده [English]
In mystic thoughts the concepts of Perfect Man and Alchemy have closed relations. Achieving to the perfect man is a major goal in mysticism, but in the most of mystic thoughts, alchemy have been defined as a way towards the secrets of creation, so that perfect man cannot be achieved without deep understanding of such truths. Therefore, the main objective of alchemy and alchemist, similar to Gnostic, is the development of perfect man. However, despite to such a closed relation, there are differences and similarities in concepts, place and type of connection and the way to achieve perfect man between mystic schools. Not only evaluating of these beliefs, considering the similarities and differences, clear the complex concepts of perfect man and alchemy, but also serves as an approach to survey their origins. In this paper, various mystic opinions concerning the perfect man and alchemy are briefly reviewed and compared, especially relied in mystical reflections of transcendent philosophy and jabber-ibn-Hayyan, in order to manifest their similarities and differences. Of course, in explaining the Sadraian mysticism, we considered Ebn-e-Arabi as the source of mystic reflection in transcendent philosophy.
کلیدواژه‌ها [English]
- perfect man
- alchemy
- transcendent philosophy
- Ebn-e-Arabi
- Jaber ibn Hayyan
- mysticism
)