نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه فلسفه دانشگاه آیت الله حائری میبد
2 مربی گروه فلسفه دانشگاه آیت الله حائری میبد
چکیده
اعتقاد به حصول ماهیت اشیاء در ذهن، در بحث وجود ذهنی، سبب طرح اشکالات متعددی در این زمینه گردیده است که از آن جمله می‌توان به اتصاف ذهن به امور متضاد، اتصاف ذهن به لوازم ماهیت و مهم‌تر از همه اجتماع دو مقوله اشاره کرد. اندیشمندان زیادی در پی پاسخ به این اشکالات برآمده‌اند. یکی از این پاسخ‌ها متعلق به فاضل قوشچی در شرح بر تجرید الاعتقاد است. وی می‌کوشد با بیان تمایز بین دو امر حاصل در ذهن و قایم به ذهن این مشکلات را حل نماید که سبب شکل‌گیری دیدگاهی جدید در مورد وجود ذهنی گردیده است. دو موضع در باب دیدگاه وی مطرح شده است: جوادی آملی دیدگاه وی را تا حدی متمایز از نظر ملاصدرا بیان می‌کند ولی در عین حال با تمایز بین چهار امرِ وجود علم، ماهیت علم، وجود ذهنی معلوم و ماهیت معلوم، آن را قابل پذیرش می‌داند. حسن‌زاده آملی دیدگاه قوشچی را با دیدگاه ملاصدرا یکی دانسته و اختلاف آن‌ها را تنها در تعبیر می‌داند و دلیل اشکال ملاصدرا بر وی را عدم بیان تعبیر صحیح قوشچی مطرح می‌کند. در این پژوهش با بازخوانی نظریه فاضل و پذیرش هر دو تفسیر ارائه‌شده، دیدگاه وی را زمینه‌ساز شکل‌گیری نظرات بعدی معرفی می‌نماییم. این تحقیق نشان می‌دهد دیدگاه قوشچی قابلیت پاسخ به شبهات مطروحه در بحث وجود ذهنی را دارد و می‌توان آن را بر دیدگاه‌های متأخرین تطبیق کرد.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
Comparison of Fazil Qoushchi's and MullaSadra on Mental Existence
چکیده [English]
Believe in acquisition the nature of things in mind, in the discussion of mental existence is caused numerous difficulties in this context, such as predicating contrary affairs and accessories of nature to mind and above all, the union of two subjects. Many scholars seek to answer to these difficulties. One of these responses belongs to Fazil Qoushchi in his commentary on abstraction of opinion (Tajrid- Al- Eteghad). He tries to solve these problems by outlining the distinction between a thing which is appeared in the mind and a thing which is depended on the mind. That caused to constituting a new view about mental existence. Two interpretations have been raised about his view: Javadi Amoli suggests that his view is somewhat distinct from the MullaSadra's opinion but yet Javadi Amoli considers it acceptable by distinguishing between four matters: existence of knowledge, nature of knowledge, mental existence of the known and nature of the known. Hasanzadeh Amoli regards Qoushchi's view and Mulla Sadra's view as one and regards their difference in interpretation. For Hasanzadeh Amoli, the reason of impediment about his view by Mula Sadra is incorecct expression of Qushchi’s meaning and intention. In this research by read outing the Fazil's view and by accepting two interpretations, we introduce his view as a planning for next views. This research shows that Qoushchi's view is capable to response to proposed doubts concerning mental existence and it is correspond to the views of later philosophers.
کلیدواژه‌ها [English]
- mental existence
- Mind
- Fazil Qoushchi
- Mulla Sadra
- Knowledge
)