نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشیار دانشگاه پیام نور

چکیده

تهذیب نفس عبارت است از پاکیزه کردن، پاک نگه داشتن، تطهیر، پیراستن و آراستن برای رشد، تعالی و سعادت ابدی انسان، که مورد عنایت و توجه قرآن و روایات معصومین(ع) قرار دارد؛ گر چه طى کردن این مراتب به هدایت و ارشاد الهى مشروط بوده و شامل همه افراد نمى‏شود بلکه تنها شامل آن‏ انسانی مى‏شود که خواست خدا به آن تعلق گرفته باشد. ما در این مقاله با در نظر گرفتن دیدگاه‌های مختلفی که پیرامون تهذیب نفس ارائه شده است، جایگاه، هدف و عوامل تهذیب نفس در نگاه و اندیشۀ ملاصدرا را مورد بررسی قرار داده‌ایم. نتیجۀ پژوهش این است که عوامل متعددی مانند: قرآن، انبیا و راهنمایان، علم، عمل و عبادات و تأییدات الهی، در تهذیب نفس نقشی مهم و به‌سزا ایفا می‌کنند. از جمله نافع‌ترین تمرین‌ها برای تهذیب نفس، عباداتی با هدف قطع توجه از غیر خدا به خداست، از این‌رو با تحقیق از آثار ملاصدرا می‌توان دریافت که تهذیب نفس در نظر ملاصدرا، از اهداف غائی بوده و موجبات تقرب الی الله را فراهم می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Factors of the Purification of Soul According to Mulla Sadra

نویسنده [English]

  • Sayyed Mohammad Reza Hosseini Hosseini

Assistant Professor, Payame Noor University

چکیده [English]

The purification of soul is defined as purifying and clearing of soul for the purpose of growth, felicity and happiness of man. This purpose is pivotal in the Quran, and in the traditions of the innocent Ahlalbayt. Of course, achieving this high goal depends on the leadership and the guidance of Allah and it does not include all human beings and only includes those people whom Allah intends to guide. In this paper, we consider all different views regarding the purification of soul and deal with its position in the teachings and notions of Mulla Sadra. We also consider different factors such as the Quran, the prophets, the teachers, knowledge, worship and Allah's favor which all are important. Of these, the most useful is the exercise of purifying soul through paying one's attention to the world and worldly matters. Following Mulla Sadra's views, one can attain the purification of soul which is one of the basic goals in approaching Allah.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Islam
  • Human
  • purification
  • soul
  • Mulla Sadra
قرآن کریم.##نهج‌البلاغه.##ابن فارس، احمد بن فارس (1362). معجم مقاییس اللغة. قم: مکتبة الاعلام الاسلامی.##ابن منظور، محمد بن مکرم (1997م). لسان العرب. بیروت: دار صادر.##برقی، احمد بن محمد بن خالد (1416ق). محاسن برقی. تحقیق سیدمهدی رجایی. ایران: مجمع جهانی اهل بیت.##خمینی، روح‌الله (1371). چهل حدیث. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.## زبیدی، مرتضی (بی‌تا). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالهدایه.##صدرالدین شیرازی، محمدبن‌ابراهیم (1358). الواردات القلبیة. ترجمۀ احمد شفیعیها. بی‌جا.##ــــــ. ( 1363). مفاتیح الغیب. مقدمه و تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسۀ تحقیقات فرهنگی.##ــــــ. ( 1381). کسر الاصنام الجاهلیة. تصحیح محسن جهانگیری. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.##ــــــ. (1390). مبدأ و معاد. ترجمۀ احمد حسینى اردکانى. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.##ــــــ. (1404ق). اکسیر العارفین. توکیو: جمعیة دراسات الفکر الاسلامى.##ــــــ. (1417ق). الشواهد الربوبیة فی مناهج السلوکیة. بیروت: مؤسسة التاریخ العربی.##ــــــ. (1420ق). العرشیة. بیروت: دار الاحیاء التراث العربى.##ــــــ. (1340). رسالۀ سه اصل. تصحیح سیدحسین نصر. تهران: دانشگاه علوم معقول و منقول.##ــــــ. (1371). عرفان و عارف‌نمایان، ترجمۀ کسر اصنام الجاهلیة فی الرد علی الصوفیة. ترجمۀ محسن بیدارفر. تهران: الزهرا.##طباطبایی، محمدحسین (1370). المیزان فی تفسیر القرآن. ج 12. ترجمۀ موسوی همدانی. قم: انتشارات اسلامی.##کلینی، محمد بن یعقوب (1364). الروضة من کافی. ترجمۀ رسولى محلاتى. تهران: انتشارات اسلامی.##محمدی ری‌شهری، محمد (1386). میزان الحکمة. قم: مؤسسۀ علمی فرهنگی دارالحدیث.##معلوف، لوئیس (1381). المنجد فی اللغت. قم: ذوی القربی.##