فلسفه ملاصدرا
تمایز و تلفیق مراتب «تحقیق پذیری» و «فرایند تعالی» در احراز عینیت «امرمتعالی» تحلیل و ترکیب اندیشه نورمن ال. گیسلر و علامه طباطبایی

حسین خدادادی؛ غلامحسین خدری؛ افلاطون صادقی؛ مهین رضائی

دوره 12، 1 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402، ، صفحه 1-16

https://doi.org/10.30473/pms.2021.58118.1847

چکیده
  یکی از مباحث مهمی که اندیشمندانِ حوزه فلسفه دین را به اندیشه و تأمل واداشته است، بحث واقعی بودن و به عبارت علمی­تر، عینیت «متعالی» است. واقعی بودن بدین معنا که متعالی، حقیقتی مستقل از ذهن دارد. این مسئله در تجربه دینی، با عنوان ذات­گرایی طرح شده است که در برابر آن، اندیشه ساخت­گرایی مطرح می­شود. نورمن گیسلر و علامه طباطبایی ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
بررسی تطبیقی تکون خلقت و عقلانی یا وحیانی بودن خلق از عدم از منظر آکویناس و ملاصدرا

سیده ناهید یعقوبیان؛ مهدی دهباشی؛ محمدرضا شمشیری

دوره 12، 1 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402، ، صفحه 31-44

https://doi.org/10.30473/pms.2020.50326.1752

چکیده
  مسئله آفرینش و به تبع آن، خلق‌ازعدم، یکی از چالش‌های فلاسفه و متکلمان در همه اعصار بوده است. هدف این پژوهش که، به شیوه توصیفی ـ تحلیلی تنظیم شده است، تحلیل، تطبیق و بررسی دیدگاه‌ آکویناس و ملاصدرا درباره نحوه تکون خلقت و عقلانی یا وحیانی بودن خلق‌ازعدم است. در این مقاله، روشن می‌شود که آکویناس ضمن این که دلایل فلاسفه و متکلمین بر ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
واکاوی مفهوم ارزش با رویکرد معرفت‎شناختی در آرای علامه محمدتقی جعفری

محمدحسین مهدوی نژاد؛ مرتضی زارع گنجارودی

دوره 12، 1 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402، ، صفحه 93-106

https://doi.org/10.30473/pms.2023.68985.2040

چکیده
  مقولۀ ارزش، طیفی گسترده در زیست‌جهان بشریت داشته و در فلسفه، دین، اقتصاد، علوم اجتماعی، اخلاق، روان‌شناسی و حتی انتخاب‌های  روزینه کاربرد و تأثیرات بسزایی دارد. یکی از بنیادی‌ترین مباحثی که علامه جعفری در آرای فلسفی خویش به آن اعتنا نموده، توجه به ماهیت «ارزش» با رویکرد معرفت‎شناسانه است. از نظر ایشان «ارزش‌های واقعی» ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
امکان‌سنجی تأثیرکاتارسیس بر مخاطب تراژدی در نسبت با نظریه حرکت جوهری ملاصدرا

محمدمهدی بهرامی؛ محمد رعایت جهرمی

دوره 12، 1 (پاییز و زمستان 1402) ، بهمن 1402، ، صفحه 107-122

https://doi.org/10.30473/pms.2023.68316.2029

چکیده
  هر اثر نمایشی با عناصر ویژه‌ای که در بر دارد در صدد آن است که بهترین نوع ارتباط را با مخاطب خویش برقرار نموده و وجوه مختلف انسانی او را درگستره‌ای از تار و پود فهم و تجربه در حوزه تماشا به چالش بکشد! پرسش اینجاست که این نوع مواجهه چگونه می‌تواند این‌گونه بر روح و جان آدمی مؤثر واقع گردیده و لااقل فراتر از آنچه در آغاز، درام تصور می‌شده ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
چالش وجود ماده و راه برون‌رفت از آن (تبیینی نو از نظریه ماده و صورت)

محمد مهدی کمالی

دوره 11، شماره 1 ، اسفند 1401، ، صفحه 33-48

https://doi.org/10.30473/pms.2020.48170.1728

چکیده
  فیلسوفان اسلامی به تبع ارسطو جسم را حقیقتی مرکب از دو جوهر مجزا به نام ماده اولی و صورت جسمیه دانسته­اند. آنچه فیلسوفان را واداشته بساطت جسم را کنار بگذارند، توضیح پدیده­هایی در طبیعت است که تنها از رهگذر ترکیب جسم از ماده و صورت، قابل توضیح است. ثنویت بین ماده و صورت همان­طور که فیلسوفان را در تحلیل طبیعت و احکام آن یاری نموده، ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
رابطه «انسان» و «جهان» در تطبیق نظرگاه ملاصدرا و رورتی

علی جعفری اسکندری؛ مهدی دهباشی؛ محمدرضا شمشیری

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 33-50

https://doi.org/10.30473/pms.2020.47019.1710

چکیده
  بر طبق نظر رورتی، مشکل اصلی سنت فلسفی ما این تصور افلاطونی است که انسان دارای ذات شیشه‌ای است که به وسیله آن جهان اطرافمان را منعکس می‌سازیم و این نگاه به انسان، منجر به دوگانگی ذهن‌ و عین و در نهایت جدایی انسان از جهان می‌شود. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیل محتوا به این مسئله می­پردازد که ماهیت انسان و جهان در اندیشه رورتی چگونه ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
ولایت در حکمت شیعی فردوسی و ملاصدرا بر اساس نظریة امکان اشرف

عزت‌الله سپه‌وند

دوره 10، شماره 2 ، شهریور 1401، ، صفحه 155-171

https://doi.org/10.30473/pms.2021.54989.1807

چکیده
  ولایت از مفاهیم مشترک همة متفکران شیعی است. نگاهی تحلیلی به مفهوم ولایت در منظومة فکری ملاصدرا و تطبیق آن با اندیشة فردوسی در شاهنامه،  به‌خوبی رگه‌های مستمر این تفکر و پیوستار اندیشگی این دو حکیم مسلمان را نشان می‌دهد. تحلیل محتوای آثار این دو حکیم متأله، نشانگر این حقیقت است که در کنار روش غالباً استدلالی صدرالمتألهین و پیش‌کشیدن ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
کاربرد زبان در معرفت دینی از دیدگاه علامه طباطبایی و توماس آکوئیناس

لیلا روستایی پاتپه؛ محمد محمد رضایی

دوره 10، شماره 1 ، اسفند 1400، ، صفحه 79-92

https://doi.org/10.30473/pms.2019.46188.1697

چکیده
  پژوهشهای معاصر در فلسفه دین عمیقا از مسائلی که آفریده ی کاربردهای متمایز زبان دینی می باشد متاثر گردیده است.لذا زبان مقوله ای بسیار مهم وتاثیر گذار در حوزه معرفت دینی است.چرا که امروزه در حوزه دین شناسی،پرسش های تازه بسیاری در باب امهات مسایل دینی ،معرفت دینی وزبان پیش روی ما قرار گرفته است.ازجمله اینکه دین چیست وغایت آن کدام است؟آیا ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
پی جویی مبانی صلح فرهنگی گالتونگ در نظام فکری ملاصدرا

یحیی صباغچی؛ طیبه میر محمد حسینی

دوره 10، شماره 1 ، اسفند 1400، ، صفحه 93-108

https://doi.org/10.30473/pms.2021.52695.1785

چکیده
  یوهان گالتونگ، صلح پژوه شهیر نروژی، سه ضلع برای خشونت قائل است: مستقیم، ساختاری و فرهنگی. خشونت فرهنگی به نوعی از خشونت اطلاق می‌شود که در بستر یک فرهنگ مجاز شمرده شده و ارتکاب آن منفی و ناشایست به حساب نیاید و ضمناً زمینه‌ساز یا توجیه‌گر سایر انواع خشونت باشد. در دیدگاه گالتونگ فرهنگ شامل ایدئولوژی، مذهب، زبان، هنر و ... است که در ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
فلسفه متافیزیک نزد کانت و علامه طباطبایی

علیرضا محمدزاده قبادلو؛ مسعود امید؛ محمدرضا عبدالله نژاد

دوره 10، شماره 1 ، اسفند 1400، ، صفحه 155-172

https://doi.org/10.30473/pms.2019.44483.1677

چکیده
  چکیدهوجود بحران‌های علمی هر عصر، متفکران را با چالش‌های جدی مواجه می‌کند و هر متفکری بر اساس فهم از مسائل علمی و داشته‌های علمی خود، به نوعی سعی در حل بحران و رساندن علم به ساحل امن یقین را دارد.وجود مسائل جدید و تعارضات در علم و دین و فلسفه، ایمانوئل کانت و علامه طباطبایی را بر آن داشت تا نگاه دوباره و جدی‌تری به این معضلات علمی و ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
جایگاه قاعده الواحد در آراء محقق اصفهانی(ره)

مریم اردشیر لاریجانی (نویسنده مسئول)؛ روح الله فروغی

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 11-21

https://doi.org/10.30473/pms.2020.46111.1696

چکیده
  قاعده «الواحد» از قواعد معروف فلسفی است که مورد پذیرش  فیلسوفان قرار گرفته است امّا متکلّمانی همچون غزالی و فخر رازی  این قاعده را نپذیرفته و در ردّ آن کوشیده اند. مهم ترین ادله بر اثبات قاعده از سوی بوعلی ارائه گردیده و پس از او نیز تلاش هایی در تقویت این ادله و پاسخ به اشکالات بر آن، صورت یافته است محقق اصفهانی نیز که قاعده ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
هستی شناسی و نقش ادراکی خیال در فلسفه اسلامی(از ابن سینا تا ملاصدرا)

سید مهدی میرهادی؛ محمد نجفی

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 117-127

https://doi.org/10.30473/pms.2019.41476.1625

چکیده
  مقاله حاضر با هدف بررسی هستی شناسی و نقش ادراکی خیال از نظر ابن سینا، سهروردی، ملاصدرا، و به روش تحلیل و استنتاج، به انجام رسیده است. ابن سینا ضمن آنکه قوه خیال و صورت های خیالی را امری مادی می داند، به عالمِ مثالِ منفصل، توجه و اعتقادی ندارد. سهروردی نیز قوه خیال را مادی می داند و در حالی که صور خیالی را قائم به ذات می پندارد، بر خلاف ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
کاربست معیار صدق شناخت در علوم اجتماعی از دیدگاه علامه طباطبایی

حبیب الله نجفی ایواتلو

دوره 9، شماره 2 ، شهریور 1400، ، صفحه 129-144

https://doi.org/10.30473/pms.2020.52592.1781

چکیده
  مسأله علوم اجتماعی مورد توجه بسیاری از اندیشمندان اسلامی در این حوزه است و سعی می‌کنند این مسائل را از نسبی گرایی رهایی دهند. علامه در این مسأله یکه تاز بوده و ادراکات اعتباری را به طور مفصل بحث کرده است که بیشتر از ابداعات علامه بوده است. به طور کلی ادراکات دارای دو قسم است ادراکات حقیقی و اعتباری. ادراکات حقیقی مستقل بوده و معیار آن ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
بررسی تطبیقی و ارزیابی برهان صدیقین ملاصدرا و برهان امکان و وجوب ابن‌سینا و توماس آکوئیناس

مالک عبدیان کردکندی؛ غلامحسین خدری؛ جلال پیکانی؛ علیرضا پارسا

دوره 9، شماره 1 ، آذر 1399، ، صفحه 105-116

https://doi.org/10.30473/pms.2019.48574.1731

چکیده
  برهان امکان و وجوب را نخستین‌بار ابن سینا تقریر کرده و آن را برهان صدیقین نامیده است. توماس آکویناس نیز تحت تأثیر حکمای اسلامی، تقریری از این برهان ارائه داده و آن را سومین راه خداشناسی خود قرار داده است. ملاصدرا پس از تقریر برهان امکان سینوی و وارد کردن انتقاداتی بر آن، با تکیه بر مبانی اصیل حکمت متعالیه، تقریری تازه از برهان صدیقین ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
تبیین معناشناختی دیدار خداوند مبتنی بر دیدگاه تلفیقی علامه طباطبایی

امیر عباس علی زمانی؛ محمدعلی جوزانی کهن

دوره 9، شماره 1 ، آذر 1399، ، صفحه 133-144

https://doi.org/10.30473/pms.2020.46158.1700

چکیده
  یکی از بنیادی‌ترین پرسش‌های بشر، مسئله دیدار خداوند است، زیرا پس از پرسش از چرایی خلق خود و رسیدن به پاسخ وجود خالق، به این پرسش می‌رسد که آیا او را می‌توان دید؟ اگر آری، چگونه و کی محقق خواهد شد؟ لذا پیشینه تاریخی این مسئله را باید در ابتدای اندیشه بشری جست. اما در عالم اندیشه اسلامی، دیدگاه‌های گوناگونی در پاسخ به این مسئله بیان ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
مبانی وجودشناختی توسعه و تعالی علوم بر پایه عقلانیت وحیانی (با تأکید بر اندیشه‌های آیت‌الله جوادی آملی)

مهدی گنجور

دوره 9، شماره 1 ، آذر 1399، ، صفحه 145-161

https://doi.org/10.30473/pms.2019.43913.1664

چکیده
  نظریه «عقلانیت­ وحیانی» و نقش آن در توسعه و تعالی علوم بشری از ابتکارات آیت‌الله جوادی آملی شناخته می‌شود. این الگوی اسلامی، به‌مثابه روشی جامع در تولید و تکامل معرفت علمی، در مقابل الگوی عقلانیت مدرن غربی، بر آن است تا با تلفیق و استفاده متوازن از عقل و نقل، زمینه رشد و تکامل انسان را از طریق تعالی علوم فراهم آورده و به این ...  بیشتر

فلسفه ملاصدرا
بررسی مقایسه‌ای نظر ارسطو، ابن‌سینا و ملاصدرا درباره کارکرد ادراک حسی و میزان معرفت‌بخشی آن

محمدحسین مختاری

دوره 8، شماره 2 ، شهریور 1399، ، صفحه 203-214

https://doi.org/10.30473/pms.2020.49157.1740

چکیده
  مسئله ادراک حسی از جمله مسائل مهم در مباحث نفس و علم است. حس، محسوس و احساس در اندیشه فیلسوفان یونان باستان از زمان افلاطون به‏صورت جدی مطرح بوده است. ارسطو شاگرد و منتقد افلاطون، تبیین استاد از ادراک حسی را کافی نمی‏دانست، از این‌رو در مجموعه آثار خود به‏ویژه در دو اثر درباره نفس و حس و محسوس به تبیین ادراک حسی پرداخته است. فیلسوفان ...  بیشتر