علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
معناشناسی متون دینی با کاربست آموزه حقیقت و رقیقت در حکمت متعالیه

محمدرضا ارشادی‌نیا

دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1393، صفحه 7-21

چکیده
  آموزة حقیقت و رقیقت آموزه‌ای برهانی ـ عرفانی است که صدرا آن را با مطالعات میان‌رشته‌ای و تعمق در برخی متون کلیدی دینی به دست آورده و سپس، با کاربردی وسیع در تجزیه و تحلیل‌های مختلف فلسفی، آن را در تفسیر سایر متون دینی نیز استخدام کرده‌ است تا با آن فهمی درست و به دور از تنزیه صِرف و تشبیه محض در الهیات فلسفی و جهان‌بینی عقلانی ارائه ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
علم حضوری از دیدگاه سهروردی و ملاصدرا

زهره سلحشور سفیدسنگی؛ سیدمرتضی حسینی شاهرودی

دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1393، صفحه 23-33

چکیده
  در فلسفة اسلامی طرح مسئلة علم حضوری به‌صراحت در آثار سهروردی یافت می‌شود و پس از او صدرالمتألهین آن را بسط داده است. سهروردی علم را به ظهور و نور تعریف کرده و ملاصدرا از این تعریف سود جسته است. هر چند ملاصدرا در مسئلة ابصار با سهروردی مخالفت می‌کند، اما در مواردی همچون حصول مدرکات خیالی از او متأثر است. از جمله موارد اختلاف این دو می‌توان ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
تحلیل مسئلة شر ادراکی از منظر ملاصدرا

غلامحسین خدری

دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1393، صفحه 35-46

چکیده
  بخشی از آنچه در این دنیا به فهم و تجربة انسان درمی‌آید ملائم طبیعت وی نیست. از سویی، استدلال و باور به وجود خداوند حکیم، قادر و عادل مطلق برای متألهان از جمله امور انکارناشدنی است. مسئلة شر در دوران معاصر بیشتر حاصل صورت‌بندی گزاره‌هایی است که خمیرمایۀ اصلی آن‌ها برگرفته از همین دو جنبة فهم و تجربة انسانی است. منطقاً و به لحاظ تاریخی ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
حدیث کنز مخفی در آینة حکمت متعالیه

مهدی زمانی

دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1393، صفحه 47-61

چکیده
  در بسیاری از آثار اندیشمندان مسلمان به حدیث قدسی «کنت کنزاً مخفیاً فأحببت أن أعرف فخلقت الخلق لکی أعرف» اشاره شده است. برخی با دیدة تردید یا انکار به سند و محتوای حدیث نگریسته‌اند، اما بسیاری آن را درخور اعتنا دیده و نتایج بسیار از آن استنباط کرده‌اند. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نحوة نگرش بنیانگذار حکمت متعالیه ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
بررسی تعارض شرطی‌انگاری گزاره‌های لابتّیه با نظریة وجود ذهنی

سید علی علم الهدی

دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1393، صفحه 63-76

چکیده
  این مقاله درصدد اثبات گزاره‌هایی است که موضوع آن‌ها امور ممتنع‌الوجود است (قضایای لابتّیه) که به گزارة شرطیه تحویل می‌شوند و ساختار آن‌ها حملیه نیست. از همین‌رو، از شمول قاعدة فرعیه خارج می‌شوند و از سوی دیگر، چون مهم‌ترین استدلال برای اثبات نظریة وجود ذهنی مترتّب بر حملی‌بودن این نوع قضایاست، پس استدلال اصلی اثبات این نظریه ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
تحلیل دیدگاه ملاصدرا در میزان تأثیر صدق باورهای دینی در نجات انسان‌ها

وحیده فخار نوغانی

دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1393، صفحه 77-90

چکیده
  مسئلة نجات و رستگاری پیروان ادیان از جمله مسائل بحث‌برانگیز در حوزة فلسفة دین است. در میان اندیشمندان اسلامی، ملاصدرا از جمله متفکرانی است که نجات و رستگاری را در پرتو عواملی فراتر از حقانیت و صدق ادیان تبیین می‌کند. نکتة مهم و درخور توجه این است که دیدگاه وی در خصوص مسئلة نجات کاملاً مبتنی بر مبانی معرفت‌شناسی خاص وی در خصوص «صدق‌پذیری ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
نظریة عدم امکان شناخت حقیقت اشیاء از دیدگاه ملاصدرا

مرتضی جعفریان؛ احد فرامرز قراملکی

دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1393، صفحه 91-105

چکیده
  مسئلة این پژوهش، تحلیل دیدگاه ملاصدرا در نقد نظریة عدم امکان شناخت حقایق اشیاء و نیز بررسی انتقادی نظریة ملاصدرا در امکان شناخت حقایق امور است. ملاصدرا دو نظریة امتناع شناخت حقایق بسایط و امتناع شناخت حقایق همة اشیاء را نقد و تحلیل می‌کند. بنا بر نظر ملاصدرا، ماهیت را می‌شناسیم در عین آن‌که وجود را نمی‌شناسیم. این بدین معنی است که ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
علیّت تحلیلی و کاربردهای آن در حکمت متعالیه

سید مصطفی موسوی اعظم؛ حسن ابراهیمی؛ عبدالرسول کشفی

دوره 2، شماره 2 ، خرداد 1393، صفحه 107-121

چکیده
  در رویکرد مشهور، علیّت مستلزم کثرت وجودی، اعم از تباینی و تشکیکی، میان علّت و معلول است؛ با این حال، خودِ فلاسفه در مواضعی که کثرت وجودی برقرار نیست، علیّت را متحقّق دانسته‌اند. صدرا این قسم علیّت را به تحلیل عقلانی می‌داند و آگاهانه ملازمه‌ای بین «علیّت» و «کثرت وجودی» نمی‌یابد. تئوری علیّت تحلیلی مستلزم توسعة معنای ...  بیشتر