علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
شباهت ها و تفاوت های هستی شناختی و معرفت شناختی پیامبر اسلام با سایر انسان ها از دیدگاه ملاصدرا

فریبرز احمدی نژاد؛ مرضیه اخلاقی؛ سید علی علم الهدی؛ افلاطون صادقی

دوره 4، شماره 1 ، آذر 1394، صفحه 7-23

چکیده
   پیامبرشناسی در حکمت متعالیه متمایز از دیگر نظر‌ها و مکاتب است. ملاصدرا اگرچه بسان سایر متفکران پیامبر را از نوع بشر می‌داند، اما از سوی دیگر، بر پایة حرکت جوهری استدلال می‌کند که پیامبر از جایگاهی برخوردار می‌شود که با انسان‌های دیگر قیاس‌ناپذیر است. در همین زمینه، سؤال اصلی نگارنده این است که شباهت‌ها و تفاوت‌های پیامبر ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
بررسی تطبیقی مفهوم زمان در آراء صدرالمتالهین و نظریات نسبیتی فیزیک

ولی اله خوش طینت؛ شبنم صفوی زاده

دوره 4، شماره 1 ، آذر 1394، صفحه 25-36

چکیده
  این تحقیق بر آن است که ماهیت زمان را در آرای ملاصدرا و نظریات نسبیتی موجود، در قالب نسبیت خاص و نسبیت عام، مورد مداقه قرار دهد و به نقاط اشتراک و افتراق میان آن‌ها بپردازد. مسئلة زمان همواره از منظر وجود مورد اختلاف میان فلاسفه و متکلمان متعددی بوده است. چنانچه عده‌ای زمان را امری موهومی دانسته و عده‌ای دیگر رأی به وجود زمان داده و ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
معیار صدق و توجیه معرفت در نظام معرفتی صدرایی و اشراقی

حسن رهبر؛ شمس الله سراج

دوره 4، شماره 1 ، آذر 1394، صفحه 37-53

چکیده
  معرفت‌شناسان معرفت را به «باور صادق موجّه» تعریف می‌کنند. در تاریخ اندیشه‌های فلسفی همواره دربارة معیار صدق و توجیه معرفت به‌منزلۀ دو شرط اساسی و مهم در تعریف معرفت نظریه‌پردازی‌هایی وجود داشته است. فیلسوفان حکمت متعالیه و حکمت اشراق نیز از این قاعده مستثنی نبوده‌اند. اگرچه هر دو مکتب معیار صدق را مطابقت و معیار توجیه معرفت ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
" تحلیل هستی‌شناختی نظریۀ ادراکات اعتباری علامه طباطبایی ره"

فاطمه سلگی

دوره 4، شماره 1 ، آذر 1394، صفحه 55-68

چکیده
  نظریۀ ادراکات اعتباری علامه طباطبایی (ره) که یکی از اندیشه‌های کانونی و محوری ایشان است همواره به‌منزلۀ نظریه‌ای معر‌فت‌شناختی تحلیل و بررسی شده ‌است، اما نگاهی جامع به آثار علامه طباطبایی (ره) جهت واکاوی موارد استفاده و بهر‌ه‌برداری از این نظریه از سوی ایشان، نشان می‌دهد که علامه به این نظریه نگاه وجود‌شنا‌ختی نیز داشته‌ ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
بررسی انتقادی پاسخ میرداماد به شبهه حدوث عالم و دیدگاه فیلسوفان صدرایی پیرامون آن

منیره سید مظهری

دوره 4، شماره 1 ، آذر 1394، صفحه 69-79

چکیده
  بنابر عقیدۀ حکمای اسلامی، جهان هستی بر اساس نظام معقول و منطقی پایه‌گذاری شده و از لحاظ متافیزیکی دارای مراتب یا عوالمی است. این عوالم در یک خط ارتباطی عمودی - متافیزیکی - قرار دارند. به عبارت دیگر، در یک ترتب طولی به نحو علّی و معلولی با هم مرتبط‌اند. امّا تبیین این ارتباط بین مبدأ و معلول اول با یک شبهۀ فلسفی - کلامی مواجه است: ضرورت ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
بررسی تطبیقی انسان خودشکوفای مازلو با ویژگیهای انسان در حکمت متعالیه

فهیمه شریعتی؛ کبری افشار

دوره 4، شماره 1 ، آذر 1394، صفحه 81-96

چکیده
  بررسی ویژگی‌های انسان خودشکوفای مازلو با اوصاف انسان در حکمت متعالیه به طور تطبیقی، دربردارندۀ اشتراکاتی است که دید مازلو و ملاصدرا را بیش از پیش به هم نزدیک می‌کند. برخی از جهات اشتراک ملاصدرا و مازلو در مسئله را می‌توان در طبقه‌بندی نیازها، اعتقاد به شهود، زاویۀ نگاه، معناداری زندگی، فارغ‌بودن از قشر و طبقه، اعتقاد به خود حقیقی، ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
مفسر معیار در قرآن پژوهی ملاصدرا

محمد حسن صانعی پور

دوره 4، شماره 1 ، آذر 1394، صفحه 97-111

چکیده
  اندیشمندان اسلامی، از فقها و متکلمان گرفته تا حکما و عرفا، توجه ویژه به آیات قرآنی داشته و هر کدام به قدر توان خود و با تکیه بر معارف و مبانی علوم تخصصی خود به تفسیر کلام الهی پرداخته و متون تفسیری گرانقدر و مختلفی را نگاشته‌اند. اختلاف موجود ریشه در تعریف متفاوت آنان از تفسیر صحیح و معیار دارد. ملاصدرا، بنیان‌گذار مکتب فلسفی حکمت ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
معناشناسی ادراکات اعتباری از دیدگاه علّامه با نگاهی انتقادی به اندیشمندان مسلمان معاصر

رضا کایدخورده؛ قاسمعلی کوچنانی

دوره 4، شماره 1 ، آذر 1394، صفحه 113-128

چکیده
  نظریۀ ادراکات اعتباری از نظریات ابتکاری علّامه طباطبایی است که امروزه مورد نیاز فضای علمی کشور خصوصاً حوزۀ علوم انسانی است. این نظریه ابعاد گوناگونی دارد. معناشناسی ادراکات اعتباری یکی از ابعاد این نظریه است که مقدمۀ لازم برای ورود به هر بعد دیگرِ این نظریه به شمار می‌رود. برای فهم دقیق معنای این اصطلاح باید ابهامات سه‌گانۀ زبانی، ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
ویژگی‌های متمایز عنصر مرگ از منظر صدرالمتألهین

علیرضا موفق؛ محمد حسین مهدوی نژاد؛ محمدرضا ضمیری

دوره 4، شماره 1 ، آذر 1394، صفحه 129-140

چکیده
  حقیقت مرگ و معاد از مسائل بنیادین فلسفۀ صدرالمتألهین است. مرگ از نگاه او دارای سه ویژگی اصلی است: اولین ویژگی مرگ، عدمی‌نبودن آن است. این ویژگی با نگرش‌های مادی که بر اساس آن مرگ پایان حیات، اتمام زحمات آدمی و در نتیجه سبب پوچ‌بودن زندگی تلقی می‌شود، متفاوت است. با توجه به مشرب فلسفی صدرالمتألهین می‌توان فهمید که این ویژگی هیچ‌گاه ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
خلود جهنمیان و بهشتیان از منظر ملاصدرا و علامه طباطبایی

محمدهادی امین ناجی؛ علی رضا دل افکار؛ محمدولی اسدی؛ محمدکاظم میرحسینی

دوره 4، شماره 1 ، آذر 1394، صفحه 141-155

چکیده
  در قرآن آیات متعددی هست که مسئلة خلود بهشتیان و جهنمیان را گوشزد می‌کند، عده‌ای را سعادتمند و مخلّد در بهشت و متنعم از نعمت‌های آن، و دستة دیگر را شقاوتمند و معذّب به انواع عذاب معرفی می‌کند. در این مقاله، سخن در معنای «خلود» در آیات 105 تا 108 هود متمرکز است و به واکاوی میزان و قلمرو آن از منظر ملاصدرا و علامه طباطبایی می‌پردازد؛ ...  بیشتر