استلزامات بیان غیاث‌الدین منصور دشتکی با «اصالت وجود» ملاصدرا

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه فلسفه، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران.

چکیده

یکی از مبنایی‌ترین مباحث فلسفی بحث از اصالت وجود یا ماهیت است که در موضع‌گیری‌های فکری - فلسفی نقش تعیین‌کننده‌ای دارد. ملاصدرا «اصالت وجود» را بعنوان مبنای حکمت متعالیه با ادلّه محکم اثبات نمود و با بررسی حکمای پیش از خود، مشائیان را قائل به اصالت وجود و اشراقیان را اصالت ماهوی نامید. هرچند مساله‌ی اصالت وجود یا ماهیت نزد حکمای متقدّم بدین گونه مطرح نبوده، لکن با بررسی آثار و عبارات ایشان می‌توان یکی از طرفین مساله را به آنان نسبت داد. این پژوهش درصدد است تا نشان دهد با وجود تصریح عبارات و موضع‌گیری‌های غیاث‌الدین بر «اصالت ماهیت»، لکن چون در آن زمان مساله‌ی اصالت وجود یا اصالت ماهیّت هنوز به درستی تنقیح نشده و وی به تبعات اصالت وجود یا ماهیت التفات نداشته، نظراتش در برخی از مباحث همچون وجود ذهنی، اشتداد در کیف، استکمال نفس و نفی ماهیت از واجب‌الوجود با «اصالت ماهیت» ناسازگار است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Requirements of Ghias al-Din Mansour Dashtaki's enunciation with Mulla Sadra's principality of Existence

نویسنده [English]

  • Masoumeh Esmaeili
Assistant Professor and Faculty Member of Shahid Motahari University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

One of the most basic philosophical topics is the discussion of The Principality of Existence or Quiddity, which plays a decisive role in intellectual-philosophical positions. Mulla Sadra proved the "The Principality of Existence" as the basis of transcendental Philosophy based on solid arguments, and by studing the scoulars before him, he considered the prepatetics to believe in The Principality of Existence and the Ishraqi in The Principality of Quiddity. Although the question of The Principality of Existence or Quiddity has not been raised in the sense of Sadraian by early scoulars, but by examining their works and expressions, one of the parties to the issue in question can be attributed to them. This research tries to show that despite Ghias al-Din's statements and positions on "The Principality of Existence", because at that time the issue of the Principality of Existence had not yet been properly revised and as he did not pay attention to the consequences of the Principality of Existence, his opinions in some topics such as mental existence, intensification in quality and perfection of the soul with the "The Principality of Quiddity" are incompatible.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ghias al-Din Mansur Dashtaki
  • Mulla Sadra
  • Mental Existence
  • The Principiality of Existence
  • The principiality of Quiddity
ابن‌سینا. (1405). الشفاء (الطبیعیات)، تصحیح ابراهیم مدکور و سعید زاید، قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
جوادی آملی، عبدالله. (1389). رحیق مختوم، تنظیم و تدوین حمید پارسانیا، قم: اسراء، ج 9.
دشتکی، غیاث‌الدین منصور. (1382). اشراق هیاکل النور لکشف ظلمات شواکل الغرور، تحقیق علی اوجبی. تهران: میراث مکتوب.
دشتکی، غیاث‌الدین منصور. (1390). شفاء القلوب و تجوهر الاجسام، تصحیح علی اوجبی. تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
دشتکی، غیاث‌الدین منصور. (1386). مجموعه مصنّفات، تصحیح عبدالله نورانی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
سبزواری، هادی. (1413 ق). شرح المنظومة، تصحیح حسن حسن‌زاده آملی. تهران: نشر ناب، ج 2.
شکیبا، عبدالله، دانشنامه جهان اسلام، ج 17.
ملاصدرا. (1381 الف). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، تصحیح غلامرضا اعوانی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ج 1.
ملاصدرا. (1383 الف). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، تصحیح مقصود محمدی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ج 2، 3، 4 و 7.
ملاصدرا. (1381 ب). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، تصحیح رضا محمدزاده. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ج 5.
ملاصدرا. (1381 ج). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، تصحیح احمد احمدی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ج 6.
ملاصدرا. (1383 ب). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، تصحیح علی اکبر رشاد. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ج 8.
ملاصدرا. (1381 د). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیة، تصحیح رضا اکبریان. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ج 9.
ملاصدرا. (1382 الف). الشواهد الربوبّیة فی المناهج السلوکیّة، حواشی حاجی سبزواری، تصحیح سید جلال‌الدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
ملاصدرا. (1361). العرشیه، تصحیح غلامحسین آهنی. تهران: مولی.
ملاصدرا. (1363). المشاعر، ترجمه بدیع‌الملک میرزا عمادالدوله. تهران: کتابخانه طهوری.
ملاصدرا. (1382 ب). شرح و تعلیقه بر الهیّات شفاء، تصحیح نجفقلی حبیبی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا. (1389). مجموعه رسائل فلسفی، تصحیح گروه مصححین. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ملاصدرا. (1375). مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتالهین، تصحیح حامد ناجی اصفهانی. تهران: حکمت.
ملاصدرا. (1386). مفاتیح الغیب، تصحیح نجفقلی حبیبی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
میرداماد، سید محمد باقر. (1381). مجموعه مصنفات، به اهتمام عبدالله نورانی. تهران: دانشگاه تهران.
Damad, Seyyed Mohammad Bagher. (1381). Majmoe Mosanafat. Edited by Abdollah Noorani. Tehran: University of Tehran. (In Persian)
Dashtaki, Ghias al-Din Mansur. (1382). Eshragh Hayakel Al-Nour, Edited by Ali Ojabi. Tehran: Miras Maktoub. (In Persian)
Dashtaki, Ghias al-Din Mansur. (1386). Majmoe Mosanafat. Edited by Abdollah Nourani. Tehran: Anjoman Asār & Mafakher Farhangi. (In Persian)
Dashtaki, Ghias al-Din Mansur. (1387). Manazil Al-Sa’irin & Maghamat Al-Arifin. Translated and Edited by Ghasem Kakaie. Tehran: Academy of Arts. (In Persian)
Dashtaki, Ghias al-Din Mansur. (1390). Shifa Al-Gholoub & Tajouhar Al-Ajsam. Edited by Ali Ojabi. Tehran: Library, Museum & Documentation Center of the Eslamic Consultative Assembly. (In Persian)
Ibn Sina. (1405 gh). Al-Shifa (al-tabeeyat). Edited by Ibrahim Medkur. Qom: Ayatollah Marashi Najafi public Library. (In Persian)
Javadi Amoli, Abdollah. (1389). Rahigh Makhtoum. Edited by Hamid Parsania. Qom: Esraa. (In Persian)
Mulla Sadra. (1361). Al-Arshiyya. Edited by Qolam Hossein. Tehran: Mola. (In Persian)
Mulla Sadra. (1363). Al-Masha’er. Edited by Hanri Korban. Tehran: Library of Tahouri. (In Persian)
Mulla Sadra. (1381 a). Al-Hikmat al-muta’aliyah fī’l-Asfār al-aqliyya. Vol 1. Edited by Gholam Reza Avaani. Tehran: Sadra Islamic Philosiphy Foundation. (In Persian)
Mulla Sadra. (1381 b). Al-Hikmat al-muta’aliyah fī’l-Asfār al-aqliyya. Vol 5. Edited by Reza Mohammadzadeh. Tehran: Sadra Islamic Philosiphy Foundation. (In Persian)
Mulla Sadra. (1381 d). Al-Hikmat al-muta’aliyah fī’l-Asfār al-aqliyya. Vol 9. Edited by Reza Akbarian. Tehran: Sadra Islamic Philosiphy Foundation. (In Persian)
Mulla Sadra. (1381 g). Al-Hikmat al-muta’aliyah fī’l-Asfār al-aqliyya. Vol 6. Edited by Ahmad Ahmadi. Tehran: Sadra Islamic Philosiphy Foundation. (In Persian)
Mulla Sadra. (1382 a). Al-shavahed Al-Robubiyya fī’l-Manahej Al-Solukiyya. Edited by Ashtiani Seyyed Jalal al-din. Qom: Bustan Ketab. (In Persian)
Mulla Sadra. (1382 b). Sharh wa Taliqah bar Ilahiyat-e Shifa. Edited by Najaf Gholi Habibi. Tehran: Sadra Islamic Philosiphy Foundation. (In Persian)
Mulla Sadra. (1383 a). Al-Hikmat al-muta’aliyah fī’l-Asfār al-aqliyya. Vol 2, 3, 4. Edited by Maqsud Mohammadi. Tehran: Sadra Islamic Philosiphy Foundation. (In Persian)
Mulla Sadra. (1383 b). Al-Hikmat al-muta’aliyah fī’l-Asfār al-aqliyya. Vol 8. Edited by Ali Akbar Rashad. Tehran: Sadra Islamic Philosiphy Foundation. (In Persian)
Mulla Sadra. (1386). Mafatih-o’l-Gheib. Edited by Najaf Gholi Habibi. Tehran: Sadra Islamic Philosiphy Foundation. (In Persian)
Sabzivari, Hadi. (1413gh). Sharh Al-manzoumeh, Edited by Hassan Hassanzadeh Amoli. Tehran: Nashr Nab. (In Persian)