بررسی مفهوم «تسلسل» در فرایند نظریه خلقت لارنس کراوس و نقد آن بر مبنای اندیشه علامه طباطبایی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مدرسی معارف، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

2 دانشجوی دکتری مدرسی معارف، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

3 دانشیار فقه و مبانی حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

چکیده

کراوس معتقد به خلق هوشمندانه و خودبه­خودی جهان از عدم است و آغاز جهان را از یک انفجار بزرگ می­داند که دائم در حال گسترش است؛ یعنی بی­انتهایی زمانی و مکانی. در نتیجه، تسلسل در نزد وی امکان­پذیر است. بنابراین وی بر ادعای الهی­دانان که علت اول را به وسیله قاعده «تسلسل» اثبات می­کنند، ایراد می­گیرد و می­گوید اگر یک موجود فراطبیعی که خارج از نظام طبیعت است را در نظر بگیریم منجر به این می­شود که یکی را باید مقدم و دیگری را مؤخر قرار دهیم؛ زیرا سلسله علل باید جایی ختم شود. بنابراین، وی معتقد به تسلسل این­جهانی و درون طبیعت است. پژوهش حاضر با روش توصیفی و تحلیل محتوا، اندیشه کراوس را بر مبنای اندیشه علامه به نقد می­کشد. علامه معتقد است کل این جهان مانند بدن انسان با کلیه اعضایش یک واحد شخصی است و از سلسله علت­ها و معلول­ها تشکیل شده که بر روی هم علتی می­خواهد. وی با تلفیقی از دو برهان حدوث، وجوب و امکان برهان متمایزی را تقریر کرده است و ادعا می­کند جهان با توجه به حرکت جوهری ذاتی، دائما در حال حدوث است و چون مجموعاً یک وجود خارجی است، به عنوان یک واحد حادث، نیازمند به علت است؛ در صورتی که کسی حرکت جوهری جهان را منکر شود، امکان ذاتی آن انکارناپذیر است؛ زیرا جهان دارای ماهیت است و لازمه ماهیت، امکان ذاتی است. بنابراین، هر ممکنی نیازمند به علت است. در نتیجه، این جهان نیاز به علت اول است که از طریق قاعده تسلسل اثبات می­شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Examining the Concept of “Succession” in the Process of Lawrence Krauss’ theory of Creation and its Criticism based on Thought of Allameh Tabatabai

نویسندگان [English]

  • Hossein Rahmani Tir Kolai 1
  • Seyed Mohammad Ali Sajjadian 2
  • Mohammad Sadegh Jamshidi Rad 3
  • Seyyed Hasan Bathay 1
1 Associate Professor of Education, Payame Noor University, Tehran, Iran.
2 Ph.D. Student in Education, Payame Noor University, Tehran, Iran
3 Associate Professor of Law and Jurisprudence, Payame Noor University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Krauss believes in the spontaneous creation of the world from nothing, and considers the beginning of the world from a Big Bang that is constantly expanding; means infinity of time and space. Therefore, the succession is possible in his opinion. Therefore, he objects to the claim of theologians who prove the first cause by the rule of "succession" and says that if we consider a supernatural being that is outside the system of nature, it leads to the fact that we must put one prior and the other latter, because the series of causes must end somewhere. Therefore, he believes in the succession within nature. The present study criticizes Krauss's thought based on Allameh's thought with descriptive method. Allameh believes that this whole world is a personal unit like the human body with all its parts and composed of series of causes and effects that require a cause on top of each other. By combining the two proofs of occurrence, necessity and possibility, he has presented a distinctive proof and claims that the universe is constantly occurrence due to the intrinsic movement, and because it is a total external existence, as a unit of occurrence, it needs a cause, and if someone denies the intrinsic movement of the universe, its inherent possibility is undeniable, because the universe has quiddity, and the necessity of quiddity is the inherent possibility; therefore, every possibility needs a cause. Consequently, this universe requires a first cause, which is proved through the rule of succession.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Allameh Tabatabai
  • Creation
  • Lawrence Krauss
  • Nothing
  • Quantum Vacuum
  • Succession
امیدی­فرد، عبدالله (زمستان 1384). «بررسی و نقد نظریه هیوم در باب علیت». نشریه فلسفه دین، شماره 4، صص 112-87.
بزرگمهر، منوچهر (پاییز 1355). «مسئله علیت در فلسفه هیوم». نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، شماره 2، صص 95-84.
بیابانکی، سیدمهدی (بهار و تابستان 1397). «مشخصه­های اساسی طبیعت­گرایی در فلسفه معاصر غرب، غرب­شناسی بنیادی». دوفصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال نهم، شماره اول، صص 49-25.
جوادی آملی، عبدالله (1386). تبیین براهین اثبات خدا. چاپ سوم. قم: مرکز نشر اسراء. 
راسل، برتراند (1349). چرا مسیحی نیستم؟ ترجمه س. الف و س. طاهری. تهران: انتشارات دریا.
ریاحی، ناهید سادات (1/9/1396). کلاس درس کوانتومی، قسمت نهم: افت و خیز کوانتومی، دنیایی از هیچ. برگفته از لینک  www.deeplook.ir.
طباطبایی، محمدحسین (1387). ترجمه و شرح نهایه­الحکمه. ترجمه علی شیروانی. جلد دوم. قم: دارالفکر.
ــــــــــــــــ (1388). نهایه الحکمه. تصحیح عباسعلی زارعی سبزواری. جلد دوم. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم، مؤسسه النشر الاسلامی. 
ــــــــــــــــ (1420). بدایه الحکمه. تصحیح عباسعلی زارعی سبزواری. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم، مؤسسه النشر الاسلامی.
ــــــــــــــــ (1389). ترجمه و شرح بدایه الحکمه. ترجمه علی شیروانی. جلد دوم. قم: دار الفکر.
ــــــــــــــــ (1378). تفسیر المیزان. ترجمه محمد باقر موسوی. جلد اول. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دفتر انتشارات اسلامی.
عارفی، عباس (پاییز 1384). «زنجیره بی­نهایت (تسلسل)». معارف عقلی، پیش شماره 2، صص 23-59.
مطهری، مرتضی (بی­تا). ‌اصول فلسفه و روش رئالیسم. جلد سوم. تهران: انتشارات صدرا.
ـــــــــــــــ (بی­تا). ‌اصول فلسفه و روش رئالیسم. جلد پنجم. تهران: انتشارات صدرا.
ـــــــــــــــ (1389). مجموعه آثار. جلد هفتم. چاپ سیزدهم. قم: انتشارات صدرا.
مظفر، محمدرضا (1386). شرح منطق مظفر. شرح علی محمدی خراسانی. جلد دوم. چاپ پنجم. قم: انتشارات الامام­الحسن بن علی علیهما السلام.
میچیو، کاکو (1388). جهان­های موازی. ترجمه سارا ایزدیار و علی هادیان. تهران: انتشارات مازیار.
هاوکینگ، استیون (1383). تاریخچه زمان. ترجمه محمدرضا محجوب. چاپ هشتم. تهران: شرکت سهامی انتشار.
هاوکینگ، استیون و ملودینو، لئوناردو (1389). طرح بزرگ. ترجمه سارا ایزدیار و علی هادیان. تهران: انتشارات مازیار.
هایزنبرگ، ورنر (1370). فیزیک و فلسفه. ترجمه محمود خاتمی. تهران: شرکت چاپ و انتشارات علمی.
Hawking, Stephen & Mlodinow, Leonard (2010). The Grand Design. New York: bantam books.
Krauss, Lawrence Maxwell (2012). A Universe from Nothing: why there id something rather than nothing. Free Press eBook.