نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• رامین گلمکانی ¹
• غلام علی مقدم ²
• رسول پاداش پور ³
• محمدمهدی سلامی ⁴

¹ عضو هیئت علمی گروه فلسفه دانشگاه علوم اسلامی رضوی

² عضو گروه فلسفه دانشگاه علوم اسلامی رضوی

³ دانشجو دکتری فلسفه دانشگاه رضوی

⁴ دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه علوم اسلامی رضوی

چکیده

بدون شک معارف شریعت علاوه بر عهده داری هدایت، کاشف از واقعیت نیز بوده و گاه نهایی ترین دست آوردهای علم بشری در لطیف ترین عبارات شرعی منعکس شده است؛ اما در این میان، برخی از دیدگاه های درون دینی در تقابل با یگدیگر، هر یک مدعی انطباق معارف خود بر مضامین شریعت اند، از جمله حدیث شریف ««العلم نور یقذفه الله فی قلب من یشاء»» که مصداق برداشت های مختلف قرار گرفته است؛ که داوری این دیدگاه ها و ارزیابی میزان اعتبار آنها مجال وسیعتری می طلبد، لکن در این مقاله که پژوهشی میان رشته ای و تطبیقی است در پی آن هستیم که دیدگاه نهایی حکمت اسلامی که در حکمت متعالیه تجلی یافته، نسبت به دیگر دیدگاه ها، تفسیر معقول تر و هماهنگی قابل قبول تری از این روایت ارائه نموده است؛ لذا به روش تحلیلی- تطبیقی نشان داده ایم که بر خلاف دیدگاه هایی که گاه نفس را مادی و ظلمانی و حقیقت علم را خارج از ذات نفس تلقی کرده و گاه علوم را ذاتی نفس به حساب آورده اند، حکمت اسلامی میان حدوث مادی و تجرد نفس از یک سو و اکتساب و اتحاد علوم از سوی دیگر جمع نموده و تفسیر بهتری از تعبیر قذف علم در این روایت ارائه کرده است، در حکمت متعالیه نفس انسانی در ابتدا مادی است و با حدوث بدن حادث شده، اما به تدریج و با حرکت جوهری به مقام تجرد برزخی و تام رسیده، از مرتبه ادارک حسی به وهمی و مثالی و سپس درک کلیات عقلی و بالاتر از آن؛ به مرتبه عین الیقین و مشاهده اسماء و صفات الهی دست می یابد؛ چنان که در این مقاله نشان داده شده، این تبیین حکمی هماهنگی بیشتری با شریعت مقبول دارد.

کلیدواژه‌ها

• حقیقت علم
• روایت قذف علم
• حکمت متعالیه
• کیفیت حصول علم
• نفس
• ادراک

موضوعات

• حکمت متعالیه

عنوان مقاله [English]

Philosophical analysis of the truth of science and agreement with the narrative "induction of science in the heart"

نویسندگان [English]

• Ramin golmakani ¹
• gholam ali moqadam ²
• rasool padashpoor ³
• Mohammad Mahdi Salami ⁴

¹ Member of the Faculty of Philosophy, Razavi University of Islamic Sciences

² Member of philosophy department of Razavi University of Islamic Sciences

³ Ph.D. student of Razavi University

⁴ Ph.D. student of Razavi University of Islamic Sciences

چکیده [English]

Undoubtedly, in addition to being responsible for guidance, the teachings of Sharia are also discoverers of reality, and sometimes the ultimate achievements of human science are reflected in the most subtle expressions of Sharia. Therefore, different schools and sometimes opposing viewpoints claim to adapt their knowledge to the themes of the Shari'ah, the noble hadith "Knowledge is poured into the heart" is one of the traditions that exemplify different understandings of the truth of science being external to the essence, to the unification of all sciences with the essence. has taken, judging these views and evaluating their credibility requires a wider scope, but the research question is whether the final view of Islamic wisdom, which is manifested in the sublime wisdom, can be a more reasonable interpretation and a more acceptable harmony than other views. In this article, we have shown in an analytical-comparative way that, contrary to the viewpoints that sometimes consider the soul as material and dark and the truth of science as outside of the essence, and sometimes consider science as inherent to the soul, Islamic wisdom is between the material existence and the isolation of the soul. On the one hand and the acquisition and unification of sciences on the other hand, he has collected and presented a better interpretation of the interpretation of knowledge in this narrative, in the wisdom of the Supreme, the human soul is material at the beginning and it happened with the creation of the body, but gradually and with the movement of substance to The status of purgatory and total celibacy has reached, from the level of sensory perception to illusion and example, and then the understanding of intellectual generalities and above that; He attains the rank of Ain al-Iqin and observing the names and attributes of God

کلیدواژه‌ها [English]

• The truth of knowledge
• the narration of knowledge
• transcendental wisdom
• the quality of obtaining knowledge
• soul
• perception