نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• رضا حقیقی کاریزک ¹
• محسن مهدی پور ¹
• سید مرتضی حسینی شاهرودی ²

¹ گروه فلسفه و حکمت، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

² گروه فلسفه وحکمت، دانشکده الهیات و معارف اسلامی شهید مطهری، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

چکیده

اکثر حکمای غیرصدرایی و حتی صدرایی معتقد به ثبات در مجردات بوده و حرکت در آنها را انکار می‌کنند. با توجه به برخی دیدگاه‌های جدید که قائل به حرکت در مجردات نزد صدرالمتألهین هستند، پژوهش حاضر قصد دارد با بررسی دلایل موافقان و مخالفان نظر مشهور، گامی در جهت رسیدن به نظر نهایی ملاصدرا در این خصوص بردارد؛ لذا پس از تببین ادله حکما در دفاع از دیدگاه مشهور و نقد آنها، برخی از قرائن همراه و همنوا با حرکت در مجردات نزد صدرا بیان شده‌اند. مبتنی بر این قرائن، این فرضیه که بازنگری دقیق‌تر در عناصر تعریف حرکت و پرداختی جدید از تعریف حرکت، مؤلفه‌های سه‌گانه «خروج، قوه، تدریج» را دچار تغییرات ماهوی بنیادین کرده و در پی آن بسیاری از مبانی پی‌ریزی‌شده بر بستر تعریف‌های اول و دوم ارسطو از حرکت دچار دگرگونی‌های اساسی می‌شوند، تقویت می‌شود. از ‌جمله نتایج مهمی که از این دگرگونی در تعریف حرکت حاصل ‌می‌شود، مسئله پرچالش «حرکت در مجردات» است که با «مبانی» حکمت متعالیه سازواری مستحکمی دارد. «اشتداد در وجود» به عنوان مبنای مورد پذیرش همه حکمای صدرایی، ما را به این نتیجه‌گیری نزدیک‌تر می‌کند که مقصود جناب صدرا از حرکت، مقرون به این پرداخت‌ها و تقریرهای نوین بوده ‌است و او بر پایه مبانی خود نمی‌تواند حرکت در مجردات را انکار کند.

کلیدواژه‌ها

• حرکت
• مجردات
• وجود
• صدرا
• حکمت‌ متعالیه

موضوعات

• حکمت متعالیه

عنوان مقاله [English]

Motion in immaterial; obstacles and evidence

نویسندگان [English]

• Reza Haghighi Karizak ¹
• Mohsen Mahdipour ¹
• Sayyed Mortaza Hosseini Shahrudi ²

¹ Philosophy and Wisdom Department , Theology and Islamic Education Faculty of Martyr Motahhari, Ferdowsi University, Mashhad, Iran

² Philosophy and Wisdom Department, Theology and Islamic Education Faculty of Martyr Motahhari, Ferdowsi University, Mashhad, Iran

چکیده [English]

Most of non-Sadra'i and even Sadra'i philosophers believe in immobility of non-material and deny movement in this kind of creatures. Because of some new points of view which attribute immobility of immaterial to Mulla Sadra, this article wants to gain his final opinion via reviewing the reasons that advocators and opponents have declared. Therefore after explaining reasons of philosophers in favor of famous opinion and criticizing them, some evidence, consonant with immobility of non-material, has been expressed. Based on this evidence, it is amplified that a more detailed look at elements of motion definition, will make fundamental changes on triple components of motion which are "exit, potentiality, graduality"; consequently many of the basics founded on the first and second Aristotle's definition of motion would vary fundamentally. One of the important results of these fundamental changes in motion definition is the challenge of "motion in non-material" which is so compatible with the basics of Transcendent theosophy. "Intensification of Existence" which is accepted by all of Sadra'i philosophers, brings us closer to this conclusion that Mulla Sadra's intention of motion has been the same as new opinions about movement which accept motion in non-material and he cannot deny that due to his basics.

کلیدواژه‌ها [English]

• existence
• immaterial
• movement
• Sadra
• Transcendent theosophy