نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• محمدجواد رشید ¹
• محمد ذبیحی ²

¹ دانشجو

² استاد، گروه فلسفه، دانشکده الهیات، دانشگاه قم، قم، ایران

چکیده

پژوهش پیش رو درباره حدوث نفس انسانی است؛ آیا نفس انسانی قدیم است یا حادث؟ آیا حادث روحانی است یا جسمانی؟ آراء پیرامون آن، متفاوت و گهگاه متضاد است و دیدگاه ابن سینا و ملاصدرا از سوی طرفداران دو مکتب سینوی و صدرائی مجادلات دراز دامنی را برانگیخته است. ابن سینا که تحقیقات گسترده او در علم النفس و بویژه نفس انسانی تاکنون بدون رقیب است مدّعی حدوث روحانی نفس و ملاصدرا که بعد از ابن سینا در بین فیلسوفان مسلمان، بیشترین اهتمام را به مسأله نفس دارد، حدوث نفس را جسمانی می داند؛ سزاوار توجه است که باور به جاودانگی و مفاهیم الهیاتی مرتبط با آن، پیش از تعیین تکلیف در خصوص جسمانیت یا روحانیت نفس انسانی، تلاشی همراه با کاستی است، چراکه تأثیرپذیری نتایج از مبادی، امری گریزناپذیر است؛ عدم رهیافت به پاسخی قطعی در موضوع حاضر، پژوهشگر را در ترسیم چگونگی ارتباط نفس با بدن، فساد یا خلود نفس و در نهایت تصور درست معنای زندگی دچار پرسشهای فراوان و بن بست های فلسفی خواهد نمود؛ پژوهش کوشیده است با ارائه دلائل دو دیدگاه و نقد و بررسی، بیان نماید کدامیک از دو نظریه همخوانی بیشتری با مبانی عقلی دارد و آنچه این پژوهش را متفاوت از تحقیقات پیشین می سازد این است که بر اساس ارزیابی و تحلیل و به روش عقلی در پی یافتن پاسخ این پرسش اساسی است که آیا چنان که در نگاه نخست برداشت میشود این دو نظریه، تقابل جدّی با هم دارند یا اینکه نگره صدرائی را می توان در راستای دیدگاه ابن سینا ارزیابی نمود.

کلیدواژه‌ها

• ابن سینا
• حدوث جسمانی
• حدوث روحانی
• نفس
• ملاصدرا

عنوان مقاله [English]

Understanding or confrontation between Ibn Sina and Mulla Sadra on the issue of the emergence of the human soul

نویسندگان [English]

• mohammadjavad rashid ¹
• mohammad zabihi ²

¹ student

² Professor, Department of Philosophy, Faculty of Theology, University of Qom, Qom, Iran

چکیده [English]

The upcoming research is about the occurrence of the human ego; Is the human soul old or an accident? Is the accident spiritual or physical? Opinions surrounding it are different and sometimes conflicting, and Ibn Sina's and Mulla Sadra's views have provoked long-term controversies from the supporters of the two Sinawi and Sadra schools. Ibn Sina, whose extensive research in the science of psychology, especially the human soul, is without a rival until now, claims the spiritual occurrence of the soul, and Mulla Sadra, who, after Ibn Sina, is the most interested in the issue of the soul among Muslim philosophers, considers the existence of the soul to be physical; It is worth noting that believing in immortality and the theological concepts related to it, before determining the task regarding the physicality or spirituality of the human soul, is an effort with a deficiency, because the influence of the results from the sources is inevitable; Failure to reach a definite answer in the current issue will make the researcher face many questions and philosophical dead ends in drawing how the soul is related to the body, the corruption or solitude of the soul, and ultimately the correct conception of the meaning of life. The research has tried to state which of the two theories is more consistent with the rational foundations by presenting the reasons of the two views and criticism and what makes this research different from the previous research is that it is based on evaluation and analysis and in a rational way. Finding the answer to this basic question is whether these two theories are in serious conflict with each other, or whether Sadra's view can be evaluated in line with Ibn Sina's view

کلیدواژه‌ها [English]

• Ibn Sina
• physical occurrence
• spiritual occurrence
• soul
• Mulla Sadra