بررسی جنبه معرفت‎ شناختی قوه خیال در فلسفه ملاصدرا و علوم اعصاب‌شناختی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 هیات علمی

2 عضو هیات علمی دانشگاه بجنورد , استادیار گروه معارف اسلامی نویسنده عهده دار مقاله

3 دانشیار گروه فلسفه و حکمت دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

بررسی جنبه معرفت‎شناختی قوه خیال در فلسفه ملاصدرا و علوم اعصاب‌شناختی

چکیده

رشد علوم‌اعصاب باعث شده بسیاری از دانشمندان این حوزه نیز مانند فلاسفه به موضوعاتی همچون مساله ذهن/بدن، اختیار، ادراک، حافظه و زبان بپردازند. علی‌رغم تفاوت این دو رشته در روش تحقیق، نظریه‌های ارائه‌شده می‌تواند گشودگی آنها را نسبت به یکدیگر بیشتر کرده و راه هم‌افزایی و همکاریِ متقابلِ سودمندِ آنها را هموار نماید. جستار حاضر با پی‌گیری همین هدف، تلاش کرده است تا قوه خیال صدرایی را به عنوان قوه‌ باطنی مهمی در حوزه مسائل معرفت‎شناسی، هستی‎شناسی و انسان‎شناسی و مورد توجه در فلسفه اسلامی و غربی، با معادل تقریبیِ آن در حوزه علوم اعصاب‎شناختی، «حافظه»، به عنوان سازنده هویت فردی و فرهنگ جمعی و موثر در روابط و مسائل اجتماعی، مورد بررسی قرار دهد. ابتدا بعد معرفت‌شناختی خیال از نظر ملاصدرا تبیین شده، و پس از توضیح حافظه و انواع آن از منظر علوم‌اعصاب‌شناختی، جهات اشتراک و تفاوت نظر آنان را به عنوان دو دیدگاه مختلف در فلسفه ذهن-دیدگاه ملاصدرا به نوخاستگی وجودشناختی نزدیک بوده و عصب‌شناسان نیز غالبا دیدگاه فیزیکالیستی دارند- بیان می‌کند و بدین نتیجه می‌رسد که علوم‌اعصاب‌شناختی در تبیین فیزیولوژیکی حافظه، مکمل و مددکارِ فلسفه است اما فلسفه صدرایی با دیدگاه جامع خود می‌تواند به پرسش‌ها و مسایل این حوزه کامل‌تر و بنیادی‌تر پاسخ دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

An Investigation on the Epistemological Aspect of the Imaginative Faculty in Mulla Sadra's Philosophy and Cognitive Neuroscience

نویسندگان [English]

  • parisa feyzi 1
  • Zahra Rasouli 2
  • Mohammad kathem elmi sola 3
1 Academic staff
2 Assistant professor in Islamic Studies - University of Bojnord
3 Associate Professor in Philosophy Ferdowsi University of Mashhad
چکیده [English]

The growth of neuroscience has led many scholars in this field, much like philosophers, to engage with topics such as the mind/body problem, free will, perception, memory, and language. Despite the methodological differences between these two disciplines, the theories they propose can enhance their openness to one another, paving the way for mutual, beneficial collaboration and synergy. This study, in pursuit of this goal, endeavors to explore Mulla Sadra's concept of the imaginative faculty—a significant internal faculty in the realms of epistemology, ontology, and anthropology, with relevance in both Islamic and Western philosophy—alongside its approximate equivalent in cognitive neuroscience, "memory". The latter is considered fundamental in constructing individual identity and collective culture and plays a crucial role in social relations and issues. The study begins by elucidating the epistemological dimension of imagination according to Mulla Sadra and, after explaining memory and its types from the perspective of cognitive neuroscience, examines their commonalities and differences as two distinct viewpoints in the philosophy of mind—where Mulla Sadra's perspective is closer to ontological emergence, and neuroscientists predominantly adopt a physicalist view. The study, concludes that while cognitive neuroscience provides physiological explanations of memory, complementing and aiding philosophy. Mulla Sadra's philosophy, with its comprehensive perspective, offers more comprehensive and fundamental responses to the questions and issues in this field.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Imagination
  • Memory

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 26 شهریور 1403
  • تاریخ دریافت: 03 تیر 1402
  • تاریخ بازنگری: 29 مرداد 1403
  • تاریخ پذیرش: 29 مرداد 1403