مقایسه نظریات ابن‌سینا و ملاصدرا درباره نفس و تطبیق آن با آزمایش راجر اسپری

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 گروه فلسفه دانشکده الهیات، دانشگاه پیام نور، تبریز، ایران گروه روانشناسی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه پیام نور، شبستر،

2 روه ادبیات فارسی و زبانهای خارجی، دانشکده ادبیات و زبان های خارجی، دانشگاه پیام نور، میانه، ایران

3 گروه روانشناسی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه پیام نور، قائن، ایران گروه حقوق، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه پیام

10.30473/pms.2024.71249.2082

چکیده

انسان و ویژگی‌های خاص وی در طول تاریخ نظر فلاسفه را به خود جلب کرده و خواهد کرد. فلاسفه اسلامی هم که ضمن سیراب شدن از منابع قدسی، از اصول فلسفی نیز سود جسته‌اند، از این مهم مستثناء نیستند. دو فیلسوف شهیر مسلمان یعنی ابن‌سینا به عنوان نماینده مکتب مشاء و ملاصدرا به عنوان بنیان‌گذار حکمت متعالیه در این باب آراء بدیعی دارند. به طور کلی در فلسفه اسلامی سبب صراحت منابع اسلامی، در خصوص خلود نفس مجرد بعد از جسد اختلاف نظر نیست. بیشتر تضارب آراء مربوط به کیفیات نفس در طول حیات آدمی است. یکی از دقیق‌ترین نظریات راجع‌به نفس نظر جسمانیت الحدوث و روحانیت البقاء صدرالمتألهین می‌باشد که به کمال گام‌به‌گام نفس قائل است. امروزه با پیشرفت دانش اطلاعاتی به دست آمده که موید نظر ایشان است. از جمله مسئله رشد تا آخرین لحظه زندگی در روانشناسی تحولی و آزمایش راجر اسپری که مبتنی بر روانشناسی فیزیولوژیک است. لیکن با تخصصی شدن دانش بشری شاهد پدیده‌ای هستیم که جامعه‌شناس مشهور امیل دورکیم آن را آنومی خواند، یعنی گسست رابطه ارگانیک بین شاخه‌های متعدد دانش، که چاره ای جز پژوهش میان رشته‌ای ندارد. حالتی که سبب شده پژوهش تجربی متفاوت و مفارق با روش فلسفی فرض شود. پژوهش پیش‌رو به روش میان رشته‌ای، با بهره‌گیری از اصول فلسفی و روانشناسی فیزیولوژیک سعی بر اثبات جسمانیت الحدوث و روحانیت البقاء ملاصدرا را دارد آن هم به روش معهود علوم تجربی یعنی تجربه آزمایشی که همان آزمایش راجر اسپری می‌باشد. نظر به برخی شباهت‌های آراء شیخ‌الرئیس با این اصل، پژوهش به نظریات ایشان هم معطوف است البته به روش تطبیقی و مقایسه ای.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparison of the Theories of Avicenna and Mulla Sadra on the Soul and Their Application to Roger Sperry's Experiment

نویسندگان [English]

  • Mehrdad Rahbar 1
  • Fatima karimi 2
  • Mohammed Hussain Modir 3
1 Department of Philosophy, Faculty of Theology, Payam Noor University, Tabriz, Iran Department of Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Payam Noor University, Shabestar, Iran Department of Law, Faculty of Social
2 Department of Persian Literature and Foreign Languages, Faculty of Literature and Foreign Languages, Payam Noor University, Mianeh, Iran
3 Department of Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Payam Noor University, Qain, Iran Department of Law, Faculty of Social Sciences, Payam Noor University, Mashhad, Iran
چکیده [English]

Human beings and their unique characteristics have always attracted the attention of philosophers throughout history and will continue to do so. Islamic philosophers, drawing from divine sources and philosophical principles, are no exception. Two renowned Muslim philosophers, Avicenna, representing the Peripatetic school, and Mulla Sadra, the founder of Transcendent Wisdom, have offered unique perspectives on this subject. In general, in Islamic philosophy, there is no disagreement about the immortality of the soul after the body, due to the clarity of Islamic sources. Most differences of opinion relate to the qualities of the soul during human life. One of the most precise theories about the soul is Mulla Sadra's theory of the corporeality of origination and the spirituality of subsistence, which posits the gradual perfection of the soul. With the advancement of knowledge today, some findings support his view, including the issue of growth until the last moment of life in developmental psychology and Roger Sperry's experiment based on physiological psychology. However, with the specialization of human knowledge, we witness a phenomenon the famous sociologist Emile Durkheim called anomie, meaning the breakdown of the organic relationship between various branches of knowledge, necessitating interdisciplinary research. This situation has led to the assumption that empirical research is different and separate from philosophical methods. The present research, employing an interdisciplinary approach, utilizes philosophical principles and physiological psychology to attempt to prove Mulla Sadra's theory of the corporeality of origination and the spirituality of subsistence through the usual empirical method, which is Roger Sperry's experiment.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Soul
  • Cognition
  • Avicenna
  • Mulla Sadra
  • Physiological Psychology

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 16 آبان 1403
  • تاریخ دریافت: 18 اردیبهشت 1403
  • تاریخ بازنگری: 11 آبان 1403
  • تاریخ پذیرش: 16 آبان 1403