مفاهیم اعتباری در حکمت اشراقی و حکمت صدرایی: پژوهشی تطبیقی دربارة معقول ثانی از دیدگاه شیخ اشراق و علامه طباطبایی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه رازی

2 کارشناس ارشد حکمت و فلسفه اسلامی/ دانشگاه رازی

چکیده

بحث مفاهیم اعتباری یا معقول ثانی از مباحث محوری در فلسفة اسلامی است که تمرکز و تأکید شیخ اشراق بر آن، یک نقطة عطف محسوب می‌شود. علامه طباطبایی نیز به‌عنوان نمایندة بارز حکمت صدرایی در دوران معاصر، به تبیین این بحث در چارچوب حکمت متعالیه پرداخته است. آرای دو حکیم، در ملاک تشخیص مفهوم اعتباری، تعریف و تقسیم مفاهیم اعتباری، نحوة وجود مفاهیم و معقولات ثانیه، ملاک صدق این مفاهیم و مصادیق آن‌ها قابل مقایسه‌اند. ادعا در نوشتار حاضر بر آن است که اختلاف دو فیلسوف دربارة نحوة وجود معقولات ثانیة فلسفی، بیش از آن‌که مربوط به دیدگاه آنان راجع به اصالت وجود یا ماهیت باشد، به اذعان یا عدم اذعان آنان به تمایز مفاهیم فلسفی از مفاهیم منطقی دارد. دیدگاه‌های علامه طباطبایی در مجموع بیانی دیگر از یافته‌هایی است که ملاصدرا در باب معقولات ثانیه بدان دست یافته بود. از این رو، صرف‌نظر از ابتکارات خود علامه، این پژوهش تطبیقی، به نوعی مقایسة میان فلسفة اشراقی و فلسفة صدرایی نیز محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Secondary Intelligibles in Suhravardi's and Allameh Tabatabaei's Views

نویسندگان [English]

  • Asadollah Azhir 1
  • Masoumeh Sourni 2
1 assistant professor at Razi University
چکیده [English]

The present paper aims to compare Allameh Tabatabaei's view on the issue of secondary intelligibles with Suhrawardi's. For this purpose, after describing the views of Suhrawardi and Allameh Tabatabaei on the definition and classification of objective and subjective concepts, how these concepts exist outside and inside mind, the criterion of truth, comparison of the two concepts, manifestations of subjective concepts, etc., their views on the above issues are compared. The topics discussed in this paper reveal that both philosophers have achieved an understanding of subjective concepts and distinguish them from objective ones. However, Suhrawardi has not made any distinction between different kinds of subjective concepts and has mentioned philosophical and logical concepts on the same plane. As a result, he has founded logical convictions upon philosophical concepts; Allameh, however, makes division between secondary intelligibles and places philosophical and logical concepts in two separate groups; As such, he makes distinctions between their convictions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Illuminationist philosophy
  • transcendental philosophy
  • Derivative Concepts
  • Secondary Intelligible
  • Suhrawardi
  • Mulla Sadra

برای مشاهده اصل مقاله به صورت کامل، بر روی لینک "اصل مقاله" در بالای صفحه کلیک کنید