ویژگی‌های متمایز عنصر مرگ از منظر صدرالمتألهین

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 مربی دانشگاه پیام نور

2 مدیر گروه اخلاق دانشگاه پیام نور

3 عضو هیأت علمی

چکیده

حقیقت مرگ و معاد از مسائل بنیادین فلسفۀ صدرالمتألهین است. مرگ از نگاه او دارای سه ویژگی اصلی است: اولین ویژگی مرگ، عدمی‌نبودن آن است. این ویژگی با نگرش‌های مادی که بر اساس آن مرگ پایان حیات، اتمام زحمات آدمی و در نتیجه سبب پوچ‌بودن زندگی تلقی می‌شود، متفاوت است. با توجه به مشرب فلسفی صدرالمتألهین می‌توان فهمید که این ویژگی هیچ‌گاه از روی مصلحت‌جویی مطرح نشده است؛ بلکه نوعی تبیین واقعیت به شمار می‌آید. ویژگی دیگر مرگ از نگاه صدرایی امکان‌آفرینی آن برای زندگی دنیوی است که با لحاظ غایت در آن سوی نشئۀ دنیوی تحقق می‌یابد. از این رو دنیا از نظر وی و برخلاف نگاه‌های الحادی، هیچ‌گاه ارزش غایت‌بودن را ندارد و تنها محلی برای دست‌یابی به غایتی برتر است. همچنین، مرگ از نظر صدرالمتألهین حتی سبب سکون و توقف نیست، بلکه ارمغان‌آور تکاملی است که از ارتقای معرفتی و وجودی شروع و تا وصول به کمال مطلق حق، استمرار می‌یابد. این سه عنصر نمای مرگ را نه تنها از صورتی دهشت‌زا و رعب‌آور خارج می‌کند، بلکه ارمغان‌آور معنا و ارزش برای زندگی است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Distinctive Features of the Death from the Viewpoint of Mullā Sadrā

نویسندگان [English]

  • alireza movafagh 1
  • Mohammad Hossein Mahdavinejad 2
  • mohamadreza zamiri 3
چکیده [English]

The death and resurrection are among the fundamental problems of the philosophy of Mullā Sadrā. His view about the death has three important aspects. The first point is that the death is not same as nothing. This attitude is the important opposite view toward the view of material thinkers, who consider death as the end of life and action. Thus, accorrding to them, the life is absurd. In Sadra’s approach, this theory is not a pragmatic answer, but is a factual explanation. Another feature of his theory is that, itpresents new possibilities in this life, because considers the end of this life in  the life after death. Therefore, unlike the materialist approaches, he never considers this life as end, but regardsas a means for suprior end. Also, in Mulla Sadra, death is not the cause of  stoping, but serves as a means to development. The development starts from the growth of knowledge to attain the presence of God. These three elements not draw the picture of death as a  terrible  event, but as containing the meaning  and the value of life.

کلیدواژه‌ها [English]

  • death
  • Themeaning of life
  • evolution
  • Ultimate goal
  • Mullā Sadrā
قرآن کریم.##الشریف الرضى، محمد بن حسین (1414 ق). نهج‌البلاغة (للصبحی صالح). قم: هجرت.##المجلسی، محمدباقر (1403 ق). بحار الأنوار. بیروت‏: دار إحیاء التراث العربی.##الیاده، میرچا (1374 ش). فرهنگ و دین. هیئت مترجمان زیر نظر بهاءالدین خرمشاهی. تهران: طرح نو.##برینر، برت (1375 ش). «سکولاریسم و دین». ترجمۀ افروز اسلامی. نامۀ فرهنگ. ش 22. تهران: ارشاد اسلامی.##توماس، هنری (1382). بزرگان فلسفه. ترجمۀ فریدون بدره‌ای. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.##راسل، برتراند (1373 ش). تاریخ فلسفۀ غرب. ترجمة نجف دریابندری. تهران: پرواز.##سالیوان، راجر (1380 ش). اخلاق در فلسفۀ کانت. تهران: طرح نو.##سلیمانی، فاطمه (1387 ش). «ترس از مرگ با نگاهی بر دیدگاه ابن‌سینا و ملاصدرا». حکمت سینوی. ش 40، صص 101-75.##صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1360 الف). اسرار ‌الآیات. تهران: انجمن فلسفه.##ـــــــــــ (1360 ب). الشواهد الربوبیه فی المناهج السلوکیۀ. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.##ـــــــــــ (1361 ش). الحکمۀ العرشیۀ. تهران: مولی.##ــــــــــ (1375 ش). مجموعۀ رسائل فلسفی. تهران: حکمت.##ـــــــــــ (1354 ش). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن فلسفه.##ـــــــــــ (1378 ق). الحکمۀ المتعالیۀ فی‌الأسفار العقلیۀ الأربعۀ. قم: انتشارات مصطفوی.##ـــــــــــ (1404 ق). تفسیر سورۀ مبارکۀ جمعه. تهران: مولی.##طباطبایی، محمدحسین (1417 ق). تفسیر المیزان. تهران: جامعۀ مدرسین.##قونوی، صدرالدین (1371 ش). الفکوک‏. تصحیح محمد خواجوى. تهران: مولی.##کاماث، م. و. (1381 ش). فلسفۀ زندگی و مرگ. ترجمة علی‌احمد بیات. تهران: بهجت.##کوروز، موریس (1378 ش). فلسفۀ هیدگر، ترجمة محمود نوالی، تهران: حکمت.##مک کواری، جان (1382). الهیات اگزیستانسیالیستی. ترجمۀ مهدی دشت بزرگی. قم: بوستان کتاب.##ویگنز، دیوید (1382 ش). «حقیقت، جعل و معنای زندگی». ترجمۀ مصطفی ملکیان. نقد و نظر. س 9، ش 30-29، صص 91-38. ##Audi, Robert (1999). Cambridge Dictionary of Philosophy. Cambridge: Cambridge University Press.##Cote, Maureen (2000). Death and The Meaning of Life (Selected Siritual Writings of Lev Tolstoy). Huntington, N.Y: Toitsa Books. ##Edwards, Paul (1967). The Encyclopedia of Philosophy. London.##Heidegger, Martin (1969). An Introduction to Metaphysics. R. Manheim, New york.##Raines, John (2002). Marx On Religion. United States of America: Temple University Press.##Wolf, Susan (1998). "Meaning of Life" in Edward Craig (ed.), Routledge Encyclopedia of Philosophy. London and New York: Routledge.