تبیین فلسفی دیدگاه آرمان گرایانه و واقع گرایانه قرآن نسبت به انسان بر اساس مبانی ملاصدرا

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه پیام نور

چکیده

قرآن کریم دو دیدگاه متفاوت و در عین حال سازگار با هم نسبت به انسان دارد؛ نگاهی آرمان گرایانه در مقام تشریع و تکلیف و در عین حال دیدگاهی واقع گرایانه در مقام امتثال اوامر الهی. در نگاه نخست – که نگاه قرآن به انسان در مقام تشریع است- قرآن کریم معتقد است که تمامی انسان ها این قابلیت و توانایی را دارند که به کمال نهایی خویش دست یابند و این توقع از تمامی انسان ها، توقعی به جاست. اما از منظر دیگر- که دیدگاه قرآن به انسان در مقام امتثال است- معتقد است که اکثر انسان ها در واقعیت نخواهند توانست به این مهم نائل آیند. از منظر ملاصدرا با اصولی مانند اصالت وجود، حرکت جوهری نفس، اتحاد عاقل و معقول و دیگر اصول حکمت متعالیه می توان گفت که نفس انسان با حرکت جوهری خویش و با انتخاب معقولات متناسب و در مجموع با تربیت صحیح عقل نظری و عقل عملی این توانایی و قابلیت را دارد که خود را به مرحله تجرد تام برساند. اما در عین حال اکثر انسان ها از این امر مهم غافل شده و لذا در عمل راه دیگری را در حیات خویش اتخاذ می کنند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Philosophical explanation of Quran’s Idealistic and Realistic Approaches to Human according to Mulla Sadra’s Principles

نویسنده [English]

  • Mehdi Khademi
چکیده [English]

The Quran has two different approaches to human; idealistic and realistic view. In the first look, the Quran says that all human beings have the ability to achieve its ultimate perfection and the expectation of all people, is right expectation. But from another perspective, it believes that the majority of people will not be able to achieve this task. According to Mulla Sadra With principles such a existentialism, Substantial motion of soul, unity of perceiver and perceived and other principle of Transcendent Wisdom can be said that The human soul with its substantive motion And with the right choice of right Comprehensions and in total by Proper training of practical and theoretical reason can reach his self to a full Immaterial. Yet the majority of people are Unaware of this important task and choose another way in the personal life. idealistic, realistic, full immaterial. existentialism. Substantial motion. m m m

کلیدواژه‌ها [English]

  • idealistic
  • realistic
  • full immaterial
  • Existentialism
  • substantial motion
قرآن کریم.
آشتیانی، سید جلال‌الدین (1379). شرح بر زاد المسافر ملاصدرا، معاد جسمانی. تهران: امیرکبیر.
ابن‌سینا (1375). الاشارات و التنبیهات. قم: نشر البلاغه.
سبزواری، ملاهادی (1360). التعلیقات على الشواهد الربوبیة. مشهد: المرکز الجامعى للنشر.
ــــــــــ (1369). شرح المنظومه. تصحیح و تعلیق آیت‌الله حسن‌زاده آملی. تهران: نشر ناب.
طباطبایی، محمدحسین (1388). بدایة الحکمة. قم: بوستان کتاب.
مطهری،‌ مرتضی (1378). مجموعه آثار.‌ تهران: صدرا.
ملاصدرا (1302ق). مجموعة الرسائل التسعه. قم: مکتبه المصطفوی.
ــــــــــ (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
ــــــــــ (1360). أسرار الآیات و أنوار البینات. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه.
ــــــــــ (1363). المشاعر. تهران: طهوری.
ــــــــــ (1366). تفسیر القرآن الکریم. قم: بیدار.
ــــــــــ (1378). المظاهر الإلهیة فی أسرار العلوم الکمالیة. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ــــــــــ (1381). کسر اصنام الجاهیله. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ــــــــــ (1417ق). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. با حاشیه ملاهادی سبزواری. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
ــــــــــ (1420ق). مجموعه رسائل فلسفى صدرالمتألهین. تهران: حکمت.
ــــــــــ (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.