درجه اعتمادپذیری فرایند معرفتی در فلسفه ملاصدرا و معرفت شناسی فرایندی فضیلت گرا

عسکرزاده مزرعه, اکرم

درجه اعتمادپذیری فرایند معرفتی در فلسفه ملاصدرا و معرفت شناسی فرایندی فضیلت گرا

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

اکرم عسکرزاده مزرعه

عضو هیأت علمی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

ملاصدرا فرایندهای حصول معرفت را با توجه به قوای ادراکی مؤثر بر حصول معرفت به سه فرایند حسّ و خیال و عقل تقسیم می کند و فرایندهای عقلی را مشتمل بر دو فرایند کشف و برهان و فرایند کشفی را مشتمل بر دو فرایند وحی و الهام می داند و از نظر او درجۀ اعتمادپذیری هر یک از این فرایندها متفاوت از دیگری است و درجۀ اعتمادپذیری فرایند بر حصول باور صادق مؤثر است. استفاده از فرایندهای برهان و کشف و وحی و الهام وابسته است به ویژگی های فاعل شناسا، بنابراین علاوه بر فرایند، بستر و زمینه شکل گیری باور بر حصول باور صادق مؤثر است. در نتیجه می توان ادعا کرد: ملاصدرا به فرایندهای حصول باور و ویژگی های فاعل شناسا در حصول معرفت به عنوان عوامل غیرمعرفتی و بیرونی توجه دارد. نظریه های معرفت شناسی ای که معتقدند؛ علل بیرون از باور در شکل گیری و ایجاد باور مؤثرند در زمره نظریه های معرفت شناسی برون گرایانه قرار می گیرند. یکی از مهمترین نظریه های معرفت شناسی برون گرایانه، اعتمادگرایی فرایندی و اعتمادگرایی مبتنی بر فضیلت است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23221992.1396.5.2.9.5

موضوعات

فلسفه ملاصدرا

عنوان مقاله [English]

The Degree of Reliability of Epistemic Processes in Mulla sadra’s Philosophy and virtue Process Epistemology

نویسنده [English]

akram askarzadeh mazraeh

چکیده [English]

Based on perceptual faculties which are effective in knowledge acquisition, Mulla Sadra divides the process of knowledge acquisition to three processes of sense, imagination, and intellect. Also, he considers that intellectual processes consist in two processes of discovering and proof: and considers discovering consist in two processes of revelation and inspiration. He believed that each one of these processes has different level of validity and the level of validity of a process is effective on acquisition of the true belief. To benefit proof, discovery, inspiration, and revelation depends on the characteristics of the agent; this means that the context in which the belief is formed influences on the acquisition of the true belief. Consequently, one may argue that in addition to the nature of belief, Mulla Sadra is concerned with the characteristics of the agent and the processes of acquiring belief, as non-episteme and external factors- in acquisition of knowledge. Epistemological theories that maintain the role of external factors in forming of knowledge are classified as external epistemological theories. One of the most important of them is process reliabilism and virtue reliabilism.

کلیدواژه‌ها [English]

Mulla Sadra
Knowledge
religious beliefs
process reliabilism
virtue reliabilism

مراجع

اکبریان، رضا (1389). «نسبت میان نظر و عمل از دیدگاه ملاصدرا»، خردنامهٔ صدرا. شمارة 62، صفحة 327ـ14.##پیکانی، جلال (1388). نظریهٔ اعتمادگرایی فرایندی آلوین گلدمن. رساله دکتری فلسفه، دانشگاه علامه طباطبایی. ##ــــــ (1389). «حکم و معرفت». پژوهش‌های فلسفی. شمارة 19، صفحة 31-17.##خاتمی، محمود (1386). مدخل فلسفهٔ غربی معاصر. تهران: علم.##خزاعی، زهرا (1390). «هویت انسانی در اندیشة صدرالمتألهین». خردنامهٔ صدرا. شمارة 64، صفحة 46ـ33.##شکر، عبدالعلی (1390). «نتایج حرکت جوهری در اخلاق». خردنامهٔ صدرا. شمارة 64، صفحة 32ـ19.##عسکرزاده مزرعه، اکرم (1394). روش توجیه گزاره‌های الهیاتی در فلسفهٔ ملاصدرا. رساله دکتری فلسفة دین، دانشگاه پیام نور.##کرمانی، طوبی (1390). «فلسفة اخلاق متعالیه، جایگاه ملاصدرا در میان علمای اخلاق». خردنامهٔ صدرا. شمارة 66، صفحة 26ـ13.##ملاصدرا (1366). شواهد الربوبیه. ترجمه و شرح جواد مصلح. تهران: سروش.##ــــــ (1371). مفاتیح الغیب. تحقیق محمد خواجوی. تهران: مولی.##ــــــ (1376). رسالهٔ سه اصل. تحقیق محمد خواجوی. تهران: مولی.##ــــــ (1378). اسفار اربعه. تحقیق محمد خواجوی. تهران: مولی.##ــــــ (1383). شرح اصول کافی. ترجمه و تحقیق محمد خواجوی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.##ــــــ (1390). مبدأ و معاد. تحقیق جعفر شانظری. قم: دانشگاه قم.##

Alston, W. P. (1982). “Religious Experience and Religious Belief”. Nous. Vol. 16, pp. 3-12.##ـــــــــ (1990). “Externalist Theories of Perception”. Philosophy and Phenomenological Researches. Vol. 50, Supplement, pp. 73-97.##Goldman, A. (1992). “What is Justified Belief?” in Liaison: Philosophy Meets the Cognitive and Social Science, Cambridge: Mass., MIT Press.##Zagzebski, Linda (1996). Virtue of the Mind. Cambridge: Cambridge University Press.##ـــــــــ (2009). On Epistemology. USA: Wadsworth, Cengage Learning.##