بررسی تطبیقی مسئله ذهن در اندیشه دکارت، ملاصدرا، لایبنیتس و برخی رویکردهای رایج درعلوم شناختی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

پژوهش حاضر می­کوشد نشان دهد اندیشة دکارت، لایب‌نیتس و ملاصدرا تا چه میزانی با رویکردها و نظریه­های رایج و مسلط در علوم شناختی شباهت و قرابت دارد. نتایج بررسی نشان داد که اگر چه فلسفة ذهن دکارت، ملاصدرا و لایب‌نیتس یک نگاه عمیق فلسفی و متافیزیکی است، اما همین نگاه عمیق، آغازی در جهت توسعة تبیین علمی از ذهن بوده که آثار و نشانه­های آن را در جای جای نظریه­های مطرح در علوم شناختی، به‌ویژه در قالب رویکرد پیوندگرایی مشاهده می‌کنیم. تفاوتی که بین فیلسوفان و دانشمندان این علوم وجود دارد در روش رسیدن به ایدة مدل‌سازی ذهنی است؛ این مدل‌سازی ذهنی در فلاسفه فرایندی قیاسی‌ـ‌استدلالی را طی می‌کند در حالی­که در پژوهش‌های علمی فرایند استقرایی‌ـ‌آزمایشی غلبه دارد. همچنین، تبیین مونادگرایانة لایب‌نیتس از عالم و نیز نظریة تشکیک وجود ملاصدرا، با ساختار هرمی معرفت در علوم شناختی مدرن یا پیوندگرایی شباهت انکارناپذیری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Comparative Study of the Problem of Mind from the Point of View of Descartes, Leibnitz, Mulla Sadra and Some Current Approaches in Cognitive Sciences

نویسنده [English]

  • Omidreza Taheri
Assistant professor
چکیده [English]

In this paper we focus on the similarities between philosophical views of Descartes, Leibnitz, Mulla Sadra, on the one hand, and some current approaches in cognitive sciences, on the other hand, concerning the problem of mind. Although the results of this study indicates that these three philosophers have a depth philosophic and metaphysical vision, the very depth vision has been a starting point for the development of scientific explanation of mind. The differences between philosophers and scientists are their methods of study which in cognitive science we are concern with mental and cognitive modeling. For the philosophers such kind of modeling is based on deductive approaches, whereas for the scientists such modeling is based upon inductive or scientific method. The Leibnizian monadic models and the structural model of Mulla Sadra of nature of Being would be taken into consideration, then we can conclude that it has a close and similar to that of hierarchical structure of knowledge in connectionism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Descartes
  • Mulla Sadra
  • Leibnize
  • philosophy of mind
  • Cognitive Science
  • Connectionism
آشتیانی، سید جلال‌الدین (1380). شرح حال و آرای فلسفی ملاصدرا. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.##چرچلند، پاول (1386). ماده و آگاهی. ترجمة امیر غلامی. تهران: نشر مرکز.##خاتمی، محمود (1387). فلسفهٔ ذهن. تهران: انتشارات رامین.##ریونزکرافت، ایان (1387). فلسفهٔ ذهن. ترجمة حسن شیخ‌رضایی. تهران: صراط.##صابری نجف‌آبادی، ملیحه (1389). تاریخ فلسفه به زبان ساده. تهران: سمت.##کاپلستون، فردیریک (1380). تاریخ فلسفه، ج4: از دکارت تا لایب­نیتس. ترجمة غلامرضا اعوانی. تهران: سروش و علمی و فرهنگی.##لیکاف، جورج و مایکل جانسون (1394). فلسفهٔ جسمانی: ذهن جسمانی و چالش آن با اندیشهٔ غرب. ترجمة جهان‌شاه میرزابیگی. تهران: آگاه.##ملاصدرا (1383). الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة العقلیة. به‌ضمیمة تعلیقات سبزواری. ج8: تصحیح، تحقیق و مقدمة علی اکبر رشاد. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.##
Boden, Margaret A. (2006). Mind as Machine: A History of Cognitive Science. New York: Oxford University Press.##Borchert, Donald M. (2006). Encyclopedia of Philosophy. Vol. 2. Thomson Gale.##Clark, Andy (1991). Microcognition: Philosophy, Cognitive Science, and Parallel Distributed Processing. Cambridge: MIT Press.##Latta, Robert (2004). Translation and Commentory on the Monadology. Oxford: The Clareddon Press.##Masih, Y. (1993). A Critical History of Western Philosophy. Delhi: Motilal Banarsidass Publishers Private Limited.##Nadel, Lynn and Massimo Piattelli Palmarini (2002). What is Cognitive Science. Department of Psychology. University of Arizona. Tucson, AZ.##Perlovsky, Leonid I. (2001). Neural Networks and Intellect: Using Model-Based Concepts. London: Oxford University Press.##Rumelhart, David E.; McClelland, James L. and the PDP Research Group (1985). Parallel Distributed Processing. Vol.1. Pittsburgh, Pennsylvania.##Smith, Nathan D. and Jason P. Taylor (2005). Descartes and Cartesianism, Cambridge Scholars Press.##Thagard, Paul (2007). Mind: Introduction to Cognitive Science. Cambridge, MA: MIT Press.##