بررسی تطبیقی فاعلیت ذهن در فرایند ادراک از دیدگاه ملاصدرا و هوسرل

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حکمت متعالیۀ دانشگاه فردوسی مشهد و مربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد داریون

2 استاد گروه فلسفه و حکمت دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

پرداختن به نقش ذهن به‌عنوان قو‌ای که نفس از طریق آن به اکتساب علوم می‌پردازد، در داشتن تلقی صحیح از فرآیند ادراک، اهمیت فراوانی دارد. در میان فلاسفۀ اسلامی، ملاصدرا مراتب ادراک را مراحلی می‌داند که نفس در جریان حرکت جوهری خود، با گذر از ساحت‌های حسی، خیالی و عقلی واجد آنها می‌گردد. در این میان توجه به دیدگاه ملاصدرا دربارۀ کارکردهای ذهن در هر یک از ساحت‌های ادراکی قابل توجه است. در میان فلاسفۀ غربی معاصر نیز ادموند هوسرل، با مطرح کردن دو ساحت ادراک حسی و عقلی و توجه به نقش ذهن در هر کدام از این ساحت‌ها، نظریه‌ای متفاوت در این زمینه مطرح نموده است. بررسی دیدگاه‌های این دو فیلسوف، دربارۀ ماهیت ادراک و چگونگی فاعلیت ذهن در ادراک اشیای بیرون از خود، همچنین نشان دادن وجوه افتراق و اشتراک دو دیدگاه، موضوعی است که این مقاله به آن پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A Comparative Study of Mulla Sadra and Husserl on Mind Agency in Perception Process

نویسندگان [English]

  • zahra eskandari 1
  • Sayyed Morteza Hosaini Shahrudi 2
1 Phd Condidate at Ferdowsi University of Mashha; Instructor of Islamic Azad University, Dariun branch
2 Professor of Philosophy and Hikmat, Ferdowsi University of Mashha
چکیده [English]

The study of mind as a faculty of the soul, which we acquire knowledge through it, is important in gaining correct conception about the process of perception. Among Islamic philosophers Mulla Sadra has a different opinion about soul and perception than his predecessors. Mulla Sadra’s different view about the levels of perception consists in the stages the soul gains through substantial motion through sense, imagination and intellect. To focus on the functions of the mind is important to perception process in Mulla Sadra. Among contemporary Western philosophers, Edmund Husserl was the first Philosopher that paid attention to the role of the mind. He is originator of theory of phenomenology in contemporary West. Husserl attended to the role of mind in perception process. He raised the sense and intellect perception and proposed different theories about mind and perception. This paper examines the philosopher's perspective about mind and perception.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mulla Sadra
  • Husserl
  • Mind
  • Perception
  • phenomenon
ابن سینا، حسین بن عبدالله (1379). النجاة من الغرق فى بحر الضلالات. تهران: دانشگاه تهران.##ـــــــ. (1404ق). تعلیقات. بیروت: مکتبة الاعلام الاسلامی.##جوادی آملی، عبدالله (1386). رحیق مختوم. قم: اسراء.##خاتمی، محمود (1391). مدخل فلسفۀ غربی معاصر. تهران: علم.##ژیلسون، اتین (1357). نقد تفکر فلسفی غرب. ترجمۀ احمد احمدی، تهران: حکمت.##صدر المتألهین، محمد بن ابراهیم (1354). مبدأ و معاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفۀ ایران.##ـــــــ. (1360). الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة. مشهد: مرکز نشر دانشگاهی.##ـــــــ. (1363). مفاتیح الغیب. تهران: مؤسسۀ تحقیقات فرهنگی.##ـــــــ. (1981م). الحکمة المتعالیة فى الاسفار العقلیة الاربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.##طباطبایی، محمد حسین (بی‌تا). بدایة الحکمة. قم: انتشارات اسلامی.##مصلح، علی‌اصغر (1387). فلسفه‌های اگزیستانس. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.##مطهری، مرتضی (1360). شرح منظومه. تهران: حکمت.##وال، ژان؛ ورنو، روژه (1372). نگاهی به پدیدارشناسی و فلسفه‌های هست بودن. ترجمۀ یحیی مهدوی. تهران: خوارزمی.##هوسرل، ادموند (1386). ایدۀ پدیده‌شناسی. ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان. تهران: علمی فرهنگی.##ـــــــ. (1381). تأملات دکارتی. ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان. تهران: نشر نی.##
Husserl, Edmund (1970). Logical Investigations. translated by J. N. Findly from the second German Edition of Lgisch untersuchngen, Edith: Dermot Moran. London and NewYork: Routledge.##_____. (1989). Ideas Pertaining to a Pure Phenomenology and to a Phenomenological Philosophy. second book: Studies in the Phenomenology of Constitution. translated by Richard Rojcewicz and Andre Schuwer. Dordrecht: Kluwer Academic Publishers.##_____. (2002). Ideas, General Introduction to Pure Phenomenology. translated by W.R. Boyce Gibson. George, Allen and Unwind LTD NewYork: Humanities Press Inc.##