تحول «حمل» در فلسفه اصالت وجود

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران

چکیده

یکی از مباحث منطقی که با پذیرش اصالت وجود دستخوش تحول جدی می‌شود مسئلۀ «حمل» یا «هوهویت» است. ملاصدرا در این مسئله با بهره­گیری از اصالت وجود و فروع برآمده از آن، نظریۀ جمهور حکما را اصلاح و متناسب با مبانی وجودی خود بازسازی کرده است. در فلسفۀ ملاصدرا بر خلاف دیدگاه جمهور حکما، حقیقت هر حملی نوعی اتحاد در وجود است، همچنین علاوه بر وحدت و کثرت، رکن سومی در تحقق حمل دخالت دارد و آن رجوع وحدت به کثرت است. ملاصدرا در آثار خود حمل اولی را به سطحی بالا ارتقا داده که مختص به فلسفۀ او است و تنها بر مبنای اصالت و تشکیک وجود می‌تواند به کار گرفته شود؛ در این سطح، حمل اولی، اتحاد در وجود اجمالی و حمل شایع، اتحاد در وجود تفصیلی است. همچنین او حمل حقیقت و رقیقت را به عنوان قسمی مستقل به اقسام حمل افزوده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Transformation of Predication in the Philosophy of the Principality of Existence

نویسنده [English]

  • Mohammad Hosseinzadeh
Assistant Professor, Iranian Institute of Philosophy
چکیده [English]

One of the logical debates that changes drastically with the acceptance of the principality of existence is the problem of predication or identity. Using the principality of existence and its corollaries, Mulla Sadra was able to change the popular view regarding this subject and make it compatible with his own views regarding existence. In the philosophy of Mulla Sadra, in contrast to the view of the majority of philosophers, the reality of every predication is a type of unity in existence. Aside from unity and multiplicity, there is a third element presents in predication. That is the idea that multiplicity goes back to unity. In his writings, Mulla Sadra elevated primary predication to new heights - in such a manner that it became specific to his own philosophy. This was such that this type of predication could only be used based upon the principality and gradation of existence. At this level, primary predication is the unity in a concise being and common predication is the unity in a detailed being. Also, he added the 'Predication of reality and delicacy to the existing categories of predication.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Predication
  • identity
  • the Principality of Existence
  • Primary Predication
  • Common Predication
آشتیانی، سیدجلالالدین (1376). هستی از نظر فلسفه و عرفان. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.##ابن سینا (1404­ق). الشفا (الإلهیات). تصحیح سعید زاید. قم: کتابخانۀ آیت ‌الله مرعشى‏.##بهمنیار (1375). التحصیل. تصحیح و تعلیق مرتضى مطهرى. تهران: دانشگاه تهران‏.##جوادی آملی، عبدالله (1376). رحیق مختوم (شرح جلد اول اسفار). بخش یکم. قم: اسراء.##ــــــ.. (1376). رحیق مختوم (شرح جلد دوم اسفار). بخش یکم و دوم. قم: اسراء.##دوانی، جلال‌الدین (1427ق). حاشیه بر شمسیه در شروح الشمسیه (مجموعة حواشٍ و تعلیقات). قم: مدین.##سبزواری، ملاهادی (1380). شرح المنظومة. ج2. تعلیقۀ حسن حسن­زاده آملی. مقدمه و تحقیق مسعود طالبی. قم: نشر ناب.##طباطبایی، محمدحسین (1386). نهایة الحکمة. تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.##ــــــ (1420­ق). نهایة الحکمة. تصحیح و تعلیق عباسعلی زارعی سبزواری. قم: مؤسّسة نشر اسلامی.##طوسی، خواجه نصیرالدین (1407­ق). تجرید الإعتقاد. تحقیق حسینی جلالی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.##لاهیجى، محمد جعفر ‏ (1376). شرح رسالة المشاعر. تصحیح و تعلیق سیدجلال‌الدین آشتیانی. تهران: امیر کبیر.##مصباح یزدی، محمدتقی (1405ق). تعلیقة علی نهایة الحکمة. قم: مؤسسۀ در راه حق.##ملاصدرا، صدرالدین محمد (1360). الشواهد الربوبیة فى المناهج السلوکیة. تصحیح و تعلیق سیدجلال‌الدین آشتیانى‏. مشهد: مرکز نشر دانشگاهی.##ــــــ. (1363). المشاعر. به اهتمام هانرى کربن. تهران: طهوری.##ــــــ.. (1382). شرح و تعلیقۀ صدرالمتألهین بر الهیات شفا. تصحیح، تحقیق و مقدمۀ نجفقلی حبیبی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.##ــــــ.. (1981م). الحکمة المتعالیة فى الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.##میرداماد، محمدباقر (1385). مصنفات میرداماد. به اهتمام عبدالله نورانی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى‏.##