روش‌شناسی دریافت حقایق عرفانی نزد ابن‌عربی و صدرالمتألهین

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه پیام نور اصفهان

چکیده

در نوشتار حاضر، نخست به تأثیر شگفت‌آور ابن عربی بر صدرالمتألهین اشاره شده که در موضوعات حکمی و عرفانی ابداعی خود به سخن او استشهاد شده است. بررسی آثار عمدۀ صدرالمتألهین، مانند اسفار، مفاتیح الغیب، الشواهد الربوبیة و نیز نگاهی به فتوحات مکیة و فصوص الحکم ابن عربی نشان می‌دهد که هر دو در حل مسائل پیچیده، از کشف و شهود سخن گفته و مندرجات آثار خود را الهام غیبی و خود را مأمور اظهار آنها برشمرده‌اند. ابن عربی در اغلب آثار خود، از یک‌سو مطابق با معیارها و میزان‌های منطقی متداول می‌اندیشد، اما از سوی دیگر، کشف و شهود را اصیل‌ترین معیار و محک آگاهی و شناخت می‌شمارد. صدرالمتألهین نیز بر این باور است که برای دریافت الهامات غیبی، فرد می‌بایست افزون بر سلامت فطرت، شرح صدر، تیزهوشی و سرعت فهم همراه ذوق کشفی، مشمول عنایت الهی قرار گیرد و نوری از جانب خداوند تابیده شود تا او را همچون چراغی، فروزان سازد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Methodology of Realizing Mystical Facts according to Ibn Arabi and Sadrolmote'allehin

نویسنده [English]

  • Alireza Jalali
Assistant Professor, Payame Noor University of Isfahan
چکیده [English]

In the present article, first, we highlight Ibn Arabi's surprising influence on Sadrolmote'allehin. This is such that the latter has referred to the former in his most innovative aspects of his wisdom and mysticism. The study of the major works of Sadrolmote'allehin, such as Asfar, Mafatih Alghyb, Shawahid AL-Rububiyah...., as well as a look at Futuhat al-Makkiyya and Ibn al-Arabi’s Fusus al-Hikam suggests that both of them, in solving complex problems, have spoken of discovery and intuition; they have described their works as inspirational and regard themselves as inspirational agents of their statements.Ibn Arabi, in his works, on the one hand, contemplates in accordaance with the commonly used logical criteria and criteria, but, on the other hand, sees the discovery and intuition as the most genuine criterion of awareness and understanding. Sadrolmote'allehin also believes that in order to receive occult inspirations, one must, in addition to having the health in his nature, have broadmindedness, acumen, and the speed of understanding along with discovery, and be subject to Divine providence, so that a light would be sent from God to make him shine like a lamp.

کلیدواژه‌ها [English]

  • mystic discovery
  • mysticism
  • occult inspiration
  • Ibn Arabi
  • Sadrolmote'allehin.  
قرآن کریم.##ابن عربی، محی‌الدین محمد (1392ق). الفتوحات المکیة فی معرفة اسرار المالکیة. به کوشش عثمان یحیی. قاهره.##ـــــــ. (1980). فصوص الحکم و التعلیقات علیه. بیروت: دار الکتاب العربی.##جهانگیری، محسن (1387). «ملاصدرا، شارح متفلسف ابن عربی». خرد و خردورزی، ارج نامۀ دکتر غلامحسین ابراهیمی دینانی. به کوشش علی اوجبی. تهران: خانۀ کتاب.##ـــــــ. (1383). محی‌الدین بن عربی چهرۀ برجستۀ عرفان اسلامی. تهران: دانشگاه تهران.##خراسانی، شرف‌الدین (1377). «ابن عربیِ». دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، ج4. تهران: مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی.##صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (1363). مفاتیح الغیب. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران و مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.##ـــــــ. (1366). شرح اصول کافی. تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.##ـــــــ. (1376). مجموعۀ اشعار. به کوشش مصطفی فیضی. قم: کتابخانۀ آیت‌الله مرعشی نجفی.##ـــــــ. (1377). رسالۀ سه اصل. تصحیح سیدحسین نصر. تهران: روزنه.##ـــــــ. (1379). تفسیر القرآن الکریم. قم: بیدار.##ـــــــ. (1385). الشواهد الربوبیة. ترجمۀ جواد مصلح. تهران: سروش.##ـــــــ. (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.##قیصری، داوود (1375). شرح فصوص الحکم. تصحیح و تعلیق سید جلال‌الدین آشتیانی. تهران: علمی و فرهنگی.##موحد، محمدعلی؛ موحد، صمد (1385). فصوص الحکم. درآمد، برگردان متن، توضیح و تحلیل. تهران: کارنامه.##مولوی، جلال‌الدین محمد (1378). مثنوی معنوی. تصحیح رینولد الن نیکلسون. تهران: پیمان.##نصر، سید حسین (1365). «صدرالدین شیرازی». تاریخ فلسفه در اسلام. به‌کوشش میان محمد شریف. ترجمۀ گروهی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.##