بازخوانی نظریه حدوث جسمانی نفس در پرتو نظریه نوخاسته گرایی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفۀ اسلامی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

2 استاد گروه فلسفه و منطق دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.

3 استاد گروه فلسفۀ اسلامی دانشگاه امام صادق(ع)، تهران، ایران.

چکیده

براساس نظریۀ نوخاسته­گرایی، ذهن به‌طور بدیع و پیش‌بینی‌ناپذیری از بدن فیزیکی ظهور می‌کند و وابسته به آن است، در عین حال غیرقابل تقلیل به مغز یا هر گونه سیستم فیزیکی برآمده از آن است. یکی از قرائت‌های مهم نوخاسته‌گرایی، نوخاسته‌گرایی جوهری است که در بسیاری از شاخصه‌ها با نظریۀ حدوث جسمانی نفس قرابت دارد. از این‌رو به نظر می‌رسد این نظریه در فضای فلسفۀ ذهن معاصر قابل بازخوانی و صورت‌بندی است و می‌توان از نظریۀ نوخاسته‌گرایی صدرایی سخن گفت. در نظریۀ نوخاسته‌گرایی صدرایی، ذهن، در مرحله‌ای از تکامل سیستم پیچیدۀ مغزی و اندام‌واره‌های زیستی، به‌صورت بدیع، پیش‌بینی‌ناپذیر و با وابستگی پایه‌ای به بدن مادی ظهور می‌کند و از سوی دیگر غیرقابل تقلیل به بدن است. بر اساس اتحاد خارجی ذهن‌ـ‌بدن مسئلۀ علیت ذهنی و رابطۀ این‌دو چهرۀ دیگری به خود می‌گیرد که در اندیشۀ فیلسوفان پیش از ملاصدرا بی‌سابقه است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

A Commentary on the Theory of Corporeal Origination of Soul According to Emergentism

نویسندگان [English]

  • mohamad jafar jamebozorgi 1
  • Mohamad Saeedimehr 2
  • Reza Akbari Akbari 3
1 PhD Student in Islamic Philosophy, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran.
2 Professor of Philosophy, Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran.
3 Professor of Philosophy, Imam Sadegh University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

According to the Emergentism theory, the mind is emerged novelty and unpredictability from the physical body and depends on it, however this new level is irreducible to the brain or any physical system derived from it.One of the important readings of Emergentism is Substance Emergentism, that it is similar to theory of corporeal origination of soul in many physical characteristics .So it seems this theory couldbe formulated and refreshed in the contemporary philosophy of mind and socan be said of sadrai Emergentism theory. In this theory, mind in a stage of evolution of complex biological systems of body, emerges novelty, unpredictable, and dependent on the physical base and, on the other hand, is not reducible to the body. According to unity of mind- body, the   problem of mental causation and their relationship takes another face that is unprecedented before Sadra's view.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Irreducibility of Mental States to Physical States
  • Origination of Soul
  • Mind
  • Substance Emergentism
  • Mulla Sadra

مراجع

ابن سینا، حسین بن عبدالله (1404ق). الشفاء. تصحیح سعید زاید. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی.
بیورک، راسل. سی. (1393). «هوش مصنوعی و روح». ترجمۀ میترا سرحدی. اطلاعات حکمت و معرفت. شمارۀ 7. آبان.
دکارت، رنه (1369). تأملات در فلسفۀ اولی. ترجمۀ احمد احمدی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
ـــــــ. (1376). فلسفه دکارت. ترجمه و تألیف منوچهر صانعی دره‌بیدی. تهران: الهدی.
ـــــــ. (1386). اعتراضات و پاسخ­ها. ترجمۀ علی موسائی. تهران: علمی و فرهنگی.
جامه‌بزرگی، محمدجعفر؛ سعیدی‌مهر، محمد (در نوبت انتشار). «خلقت‌گرایی، فیزیکالسم و نوخاسته‌گرایی و مسئلۀ ذهن و بدن». مجلۀ شناخت. دانشگاه شهید بهشتی.
خوشنویس، یاسر (1388). «تحلیل نظریۀ نوخاسته‌گرایی وجودشناختی و کاربرد آن در مسئلۀ ذهن و بدن»؛ پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی شریف.
رازی، فخرالدین محمد‌ بن‌ عمر (1411). المباحث المشرقیة فی علم الالهیات و الطبیعیات. قم: بیدار.
سهروردی، شهاب‌الدین (1375). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. تصحیح هانری کربن. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
عبدالجبار (1965م). المغنی. قاهره: المؤسسة العامة المصریة للتالیف و الانباء و النشر.
علی‌زاده، بهرام (1390). «مسئلۀ نفس‌ـ‌‌بدن؛ یگانه‌انگاری صدرایی و نوخاسته‌گرایی». ذهن. شمارۀ 45.
ایجی، عضدالدین (1370). المواقف، ج 7 و 8. به‌همراه ‌شرح سید شریف جرجانی. قم: شریف رضی.
غزالی، محمد (1382). تهافت الفلاسفه. تهران: شمس تبریزی.
لاهوری، محمد اقبال (1388). بازسازی اندیشۀ دینی اسلام. ترجمۀ محمد بقایی (ماکان). تهران: فردوس.
ملاصدرا، محمد ابن ابراهیم (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفۀ ایران.
ـــــــ. (1360). الشواهد الربوبیه. مشهد: مرکز نشر دانشگاهی.
ـــــــ. (1361). العرشیه. تصحیح غلامحسین آهنی. تهران: مولی.
ـــــــ. (1363). مفاتیح الغیب. تهران: مؤسسۀ تحقیقات فرهنگی.
ـــــــ.  (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دارالحیاء التراث العربی.
Beorlegui, Carlos (2009). “Emergentism”. PENSAMIENTO, vol. 65, nom. 246, pp.881-914.
Chalmers, D. J. (1996). Conscious Mind, in Search of a Fundamental Theory. Oxford: Oxford University Press.
Kim, Jeagwon (1999). Make sense Emergence. Kluwer Academic Publishers. Printed in the Netherlands.
Hasker, William (1982). “Emergentism”. Religious Studies. Vol. 18, No. 4. pp. 473-488. Cambridge University Press.
ـــــــ. (1999). The Emergent Self. Ithaca: Cornell University Press.
ـــــــ. (2003). “How Not to Be a Reductivist” from book: Mind: Its Place in the World: Non-reductionist approaches to the Ontology of Consciousness. Ed. Alexander Batthyany, Dimitri Constant and Avshalom Elitzur PCID 2.3.5.
ـــــــ. (2015). why Emergence? sent to auther’s email, october 2015.
McLaughlin, Brian P. (1992). “The Rise and Fall of British Emergentism”. in Emergence or Reduction? edited by Flor Beckerman and J. Kim. Berlin: Walter DeGruyter &Co.
Nida-Rümelin, Martine (2006). “Dualist Emergentism”. in Contemporary Debates in Philosophy of Mind. 
edited by Brian McLaughlin and Jonathan Cohen. Blackwell.
Plantinga, Alvin (2011). Science, Religion, and Naturalism. Oxford: Oxford University Press.
Stoljar, Daniel (2015). “Physicalism”. Stanford Encyclopedia of Philosophy; http:// plato.stanford.edu / entries/ physicalism.
Swinburne, Richard (1998). The Evolution of the Soul. Revised edition, Oxford: Clarendon Press.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 29 فروردین 1395
  • تاریخ بازنگری: 15 تیر 1395
  • تاریخ پذیرش: 06 اسفند 1396

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار