وجود مطلق ملاصدرا و حل تعارض میان دو فرقۀ مشبهه و منزهه

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه پیام نور، شهریار، ایران.

2 دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره)، قزوین، ایران.

چکیده

حل تعارض کلامی میان دو فرقۀ مشبهه و منزهه، از دستاوردهای وجود مطلق دانستن خداوند از سوی ملاصدرا و در بحث از صفات خداوند است. مشبهه معتقد است خداوند همانند انسان­ها دارای اعضا و جوارح است درحالی‌که منزهه واجب‌تعالی را بری و منزه از چنین صفاتی می­داند. ملاصدرا تعارض این دو دیدگاه را با توسل به «نفس» و «وجود مطلق» دانستن خداوند حل کرده است. بر اساس دیدگاه وی، خداوند وجود مطلقی است که در عین بساطت، چنان در تمامی مراتب و درجات وجود جاری و ساری است که خللی به بساطت و وجود صرف بودنش وارد نمی‌سازد. او نفس را مثال خداوند می­داند که در عین هم‌نشینی با ماده، از خواص آن منزه است. در این مقاله، پس از بیان دیدگاه‌های دو فرقۀ مشبهه و منزهه، به دیدگاه ملاصدرا به‌عنوان راه برون‌رفت از تعارض میان دیدگاه این دو فرقه پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Mulla Sadra on Absolute Existence and Conflict Resolution between two Sects: Moushabahe and Mounazahe

نویسندگان [English]

  • reza rasooli sharabiani 1
  • Maryam Samadieh 2
1 Assistant Professor of Payame Noor University, Shahriar, Iran.
2 Ph.D. student of Islamic philosophy and theology of Imam Khomeini International University
چکیده [English]

Verbal conflict resolution between the two sects of Moushabahe and Mounazahe is one of the Mulla Sadra's achievements of knowing God as Absolute existence. Conflict between Moushabahe and Mounazahe is in discussion of God's attributes. Of the two sects, one believes that God is like human beings and have organs (Moushabahe) while other rejects assigning such attributes to God. Mulla Sadra solved the conflict between the two views by "soul" and "absolute existence" knowledge of God. According to Mulla Sadra, God is absolute and simple existence, as in all stages and levels of existence. But, this does not damage its mere existence. He knows soul as God’s idea that while it is at the same company of the material, it does not have properties of the material. In this paper, after explaining the views of Moshabahe and Mounazahe, Mulla Sadra’s view as a way out of the conflict between the views of these two sects has been paid.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Absolute Existence
  • Moushabahe
  • Mounazahe
  • Mulla Sadra
  • soul
  • Gradation
قرآن کریم.
ابن عربی، محمد بن علی (بی‌تا). فصوص الحکم و التعلیقات علیه. به‌قلم ابوالعلا عفیفی. بیروت: دار الکتاب العربی.
خوارزمی، حسین بن حسن (1364). شرح فصوص الحکم. به‌اهتمام نجیب مایل هروی. تهران: مولی.
صلیبا، جمیل؛ صانعی دره‌بیدی، منوچهر (1366). فرهنگ فلسفی. تهران: حکمت.
سبزواری، ملاهادی (1383). اسرار الحکم. مقدمۀ منوچهر صدوقی‌سها. تصحیح کریم فیضی. قم: مطبوعات دینی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1384). شرح جلد اول جزء دوم الأسفار الأربعه. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
ـــــ. (1393). شرح جلد هشتم الأسفار الأربعه. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1340). رسالۀ سه اصل. تهران: دانشکده علوم معقول و منقول تهران.
ـــــ. (1354). المبدأ و المعاد فی الحکمة المتعالیة. تهران: انجمن حکمت و فلسفۀ ایران.
ـــــ. (1360الف). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. مشهد: مرکز نشر دانشگاهی.
ـــــ. (1360ب). رسالۀ سه اصل، به‌انضمام منتخب مثنوی و رباعیات. تصحیح سید حسین نصر. تهران: مولی.
ـــــ. (1363). مفاتیح الغیب. تهران: مؤسسۀ تحقیقات فرهنگی.
ـــــ. (1366). شرح أصول الکافی. تصحیح محمد خواجوی و تعلیق علی عابدی شاهرودی. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ـــــ. (1387الف). سه رسائل فلسفی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ـــــ. (1387ب). المظاهر الالهیة فی اسرار العلوم الکمالیة. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ـــــ. (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.