معنا و منظور از متافیزیک در اندیشۀ هیدگر و ملاصدرا

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفه، دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، امریکا (نویسندۀ مسئول).

2 استاد فلسفه، مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران، تهران، ایران.

چکیده

هدف مقالۀ حاضر بررسی مقایسۀ نگرش کلی هیدگرو ملاصدرا دربارۀ «معنای متافیزیک» است که جایگاهی اساسی در هر دو فلسفۀ مورد نظر دارد. در سیر تحلیل این مقاله دریافتیم که این معنا و منظور نزد این دو فیلسوف، در دو جهان متفاوت قرار می‌گیرد، چرا که هم جهت­یابی و هم جهان‌بینی صدرا و هیدگر در دو زمینۀ خاص شکل گرفته است. یافتۀ هیدگر این است که هستی انسان (بعد از آنکه دازین را یافته باشیم و معنای آن را درک کردیم)، متناهی است و پس از مرگ دیگر امری باقی نمی‌ماند. یعنی در این سیستم خاص که به وضعیت وجودی انسان مربوط است، جایی فراتر از هستی حاضر او وجود ندارد. وقتی انسان در «درون» خود می‌نگرد آنجا فقط دازین را می­بیند نه عرش الرحمن و نه ملک خدا را. از سوی دیگر، مفاهیمی مانند استکمال نفس (مربوط به بحث مبدأ و معاد)، تشبه به خدا، تهذیب نفس، مراتب وجود و لانهایت، برای صدرا کلیدی و حقیقتی جدی است. با این حال، لازمۀ این بحث این نیست که بگوییم بین این دو فیلسوف وجوه اشتراکی وجود ندارد. حق آن است که با وجود تفاوت اساسی در مورد معنای متافیزیک، شباهت بسیاری دربارۀ «نکات جزیی» درون فلسفۀ آنها می­توان یافت. اما بر اساس تحلیل حاضر، نتیجۀ بحث این می‌شود که «نگرش کلی» صدرا تقریباً ضد هیدگر است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

What is the Meaning of Metaphysics according to Heidegger and Mulla Sadra?

نویسندگان [English]

  • Muhammad Faruque 1
  • Ghulamreza Aavani 2
1 Ph.D. student of Philosophy, University of California, Berkeley, America.
2 Professor of Philosophy, Iranian Institute for Research in Philosophy, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The aim of the present piece of research is to analyze the meaning of metaphysics from the viewpoint of Mulla Sadra and Heidegger. In the course of our analysis, we find that both the worldview and the orientation of the aforementioned philosophers differ significantly from each other. The starting point of Heidegger’s philosophy is the ‘existential condition’ of modern human, and his Dasein is not to be confused as a Big Being having a self-subsistent reality. In his view, a human being is a finite being who has no ‘being’ after the death. When one looks at one’s Dasein one does not see the Kingdom of God within nor the Throne of the All-Merciful. On the other hand, Sadra sees ‘Being’ as possessing a meaning and a reality. His being is at once hierarchic and infinite. Concepts such as perfection of soul, catharsis, theosis, play a major role in the Sadrian worldview and possess fundamental realities. However, one should not conclude from the above differences that there are no similarities to be found in the above mentioned philosophers. The truth is that similarities do exist as far as particulars are concerned. But the overall outlook of these two philosophers, as far as the meaning of metaphysics is concerned, is rather opposed to one another.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Dasein
  • Being
  • World
  • Finitude
  • Solitude
  • Perfection of the Soul
  • Hierarchy of Being
  • Infinitude

مراجع

اسدی، محمدرضا (1387). «مقایسۀ موضوع، روش و مقصود فلسفه از نگاه ملاصدرا و هیدگر». خردنامۀ صدرا. شمارۀ 53، ص60ـ52.
ایزوتسو، توشی هیکو (1389). بنیاد حکمت سبزواری. تهران: دانشگاه تهران.
بهشتی، احمد (1390). هستی و علل آن، شرح نمط چهارم اشارات. قم: بوستان کتاب.
جوادی آملی، عبدالله (1386). رحیق مختوم؛ شرح حکمت متعالیه. ج1. قم: اسراء.
حائری یزدی، مهدی (1385). هرم هستی. تهران: مؤسسۀ پژوهشی حکمت و فلسفۀ ایران.
سبزواری، ملاهادی (1380). شرح منظومه. تهران: ناب.
سجادی، سید جعفر (1384). دیباچه بر حکمت متعالیه: فلسفۀ وجودیه. تهران: طهوری.
طوسی، خواجه نصیرالدین (1391). شرح الاشارات و التنبیهات. تحقیق حسن‌زاده آملی. قم: بوستان کتاب.
فتحی، علی (1390). «اگزیستانسیالیسم و اصالت وجود، با تأکید بر صدرالمتألهین و هیدگر». پژوهشنامه حکمت و فلسفه اسلامی. شمارۀ 36، ص150-133.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1368). الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة العقلیة. قم: مکتبة المصطفوی.
ـــــ.  (1382). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. قم: بوستان کتاب.
ـــــ. (1386). ایقاظ النائمین. تصحیح و تعلیق محمد خوانساری. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ـــــ. (1389). تفسیر سورۀ فاتحه. تصحیح و تعلیق محمد خواجوی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ـــــ. (1390الف). مبدأ و معاد. ج2. ترجمۀ محمد ذبیحی. قم: دانشگاه قم.
ـــــ. (1390ب). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. تصحیح و تعلیق سید جلال‌الدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
منفرد، مهدی (1384). «بررسی هستی‌شناسی در فلسفۀ صدرا و هایدگر». اندیشه‌های فلسفی. شمارۀ چهارم، ص178ـ155.
مفتونی، نادیا؛ قراملکی، احد فرامرز (1382). «موضوع فلسفه در اندیشۀ ارسطو، ابن سینا و ابن رشد». فلسفه و کلام اسلامی. شمارۀ 350، ص78ـ56.
Aristotle. (2002). Metaphysics. Trans. Joe Sachs. 2nd ed. Santa Fe, N.M.: Green Lion.
Aquinas, T. (1947). Summa Theologica, English translation by Fathers of the English Dominican Province. New York: Benziger Bros.
Akbarian, Reza and Eglise, Amelie Neuve (2008). “Henry Corbin: from Heidegger to Mullâ Sadrâ Hermeneutics and the Unique Quest of Being”. Hikmat va Falsafeh. Vol. 4, No. 2: pp.5-30.
Corbin, H. (1981). “From Heidegger to Suhrawardi, Entretien avec Philippe Némo”. Cahiers de L'Herne: Henry Corbin, Christian Jambet (ed.), Paris.
_______. (2000). Introduction to Metaphysics. Yale University Press.
Kamal, M. (2006). Mulla Sadra’s Transcendent Philosophy. England: Ashgate Publishing Limited.
Kuhn, T. S. (1985). The Copernican Revolution: Planetary Astronomy in the Development of Western Thought. Cambridge: Harvard University Press.
_______. (1996). The Structure of Scientific Revolutions. Chicago: University of Chicago Press.
Nasr, S.H. (1996). Religion and the Order of Nature, New York: Oxford University Press.
Overgaard, S. (2002). “Heidegger's Concept of Truth Revisited”. Nordic Journal of Philosophy. 3(2): pp.73-90.
Pattison, G. (2000). The Later Heidegger. London: Routledge.
Pascal, B. (1912). Pensees et Opuscules. ed. Brunschvicg, Paris: Hachette.
Philipse, H. (1998). Heidegger’s Philosophy of Being: A Critical Interpretation. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Safranksy, R. (1998). Martin Heidegger: Between Good and Evil. CA, USA: Harvard University Press.
Sheehan, T. (2001). “A Paradigm Shift in Heidegger Research”. Continental Philosophy Review, 32(2): pp.1-20.      
Thomson, I. (2002). ‘Ontotheology? Understanding Heidegger’s Destruktion of Metaphysics’. International Journal of Philosophical Studies. Vol. 8 (3): pp. 297-327.
Vedder, B. (2006). Heidegger’s Philosophy of Religion: From God to the Gods. Pennsylvania: Duquesne University Press.
Wheeler, Michael. (2018). "Martin Heidegger". The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Online version: https://plato.stanford.edu/archives/win2018/entries/heidegger/>.
 Dreyfus, H. L. and Wrathall, M. A. (eds.).  (2005). A Companion to Heidegger, Blackwell Publishing Ltd.
Edwrads, M. (2000). Neoplatonic Saints The Lives of Plotinus and Proclus by their Students. translated with an introduction by Mark Edwards. England: Liverpool University Press.
Gilson, E. (1982). The Unity of Philosophical Experience. Ireland: Four Couts Press.
Guignon, Charles (ed). (1993) The Cambridge Companion to Heidegger. Cambridge: Cambridge University Press.
Hadot, P. (1995). Philosophy as a Way of Life: Spiritual Exercises from Socrates to Foucault. translated by Michael Chase. USA: Blackwell Publishers Ltd.
Heidegger, M. (1961). Nietzsche. Vol. II. Pfullingen: G. Neske.
_______. (1973). The End of Philosophy. Trans. Stambaugh. New York: Harper & Row.
_______. (1976). “Only a God can Save Us: Der Spiegel's Interview with Martin Heidegger”, Der Spiegel, May 31st. Translated by M. O. Alter and J. D. Caputo and published in Philosophy Today XX (4/ 4): 267–285. Reprinted in R. Wolin (ed.). The Heidegger Controversy: a Critical Reader. Cambridge. Mass: MIT Press. 1993. pp.91–116. 
_______. (1993). Basic Writings: Second Edition, Revised and Expanded. San Francisco: Harper.
_______. (1995). The Fundamental Concepts of Metaphysics: World, Finitude, Solitude. translated by William McNeil and Nicholas Walker. Bloomington, USA: Indiana University Press.
_______. (1996). Being and Time. trans. Macquarrie and Robinson. New York: Harper & Row.
_______. (1997). Kant and the Problem of Metaphysics. trans. Taft. Bloomington: Indiana University Press.
_______. (1999). Contributions to Philosophy (From Enowning). translated by P. Emad and K. Maly. Bloomington: Indiana University Press.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 مرداد 1395
  • تاریخ بازنگری: 05 مهر 1395
  • تاریخ پذیرش: 31 شهریور 1397

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار