قرائت اگزیستانسیالیستی از انسان‌شناسی صدرایی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه یزد؛ دانش‌آموختۀ دکترای فلسفه از دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران (نویسندۀ مسئول).

2 دانشیار فلسفه دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

این مقاله در صدد است نشان دهد که چگونه استخراج نتایج اساسی‌ترین اصل حکمت متعالیه، یعنی اصالت وجود، در حوزۀ انسان‌شناسی تصویری جدید از انسان و هویت وجودی او به نمایش می‌گذارد. در این راستا نویسنده از طریق تحلیل و تبیین نکته‌نظرهای ویژه‌ای که صدرالمتألهین را نسبت به پیشینیان وی، در موقعیتی متفاوت قرار می‌دهد، بر این مطلب تأکید دارد که تمام جذابیت و خردپذیری آراء انسان‌شناسانه وی مدیون توجه به نقش اصالت وجود در این حوزه است و قرائت اصالت ماهیتی از انسان‌شناسی صدرایی، نه جذاب به‌نظر می‌رسد، نه خردپذیر است و نه مشتمل بر نکته‌ای جدید و متفاوت از آراء پیشینیان. نتیجۀ این رهیافت، معرفی انسان به‌عنوان موجودی برخوردار از هویتی یگانه و تشکیکی است که دو نوع پویایی تاریخی و جوهری دارد و هویت وجودی‌اش برساخته از تحول تاریخی نوع انسان و تحول جوهری برآمده از کنش‌های نظری و عملی خود او است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

The Existentialistic Reading of Mulla Sadra's Anthropology

نویسندگان [English]

  • Mohammadreza Balanian 1
  • Morteza Hajhosseini 2
1 Assistant Professor at Yazd University, Graduated from Ph.D. in Philosophy of Isfahan University, Isfahan, Iran.
2 Associate Professor at University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

The Existentialism Reading of Mulla Sadra's Anthropology
This paper seeks to demonstrate how to extract the results of most fundamental principle of Transcendent Wisdom, i.e. the priority of existence, in anthropology, shows a new image regarding human identity. In this regard, the author, through analysis and explanation of the special viewpoints that put Mulla Sadra in a different position compared to his predecessors, insists on the fact that all of the charm and rationality of this philosopher’s anthropological views is owed to the role of existence priority; and essentialist reading of Mulla Sadra's anthropology is not attractive, not reasonable and not including something new and different. The result of this approach is introducing human beings as having a unique and graded identity that has two types of historical dynamics and substantial change caused by his theoretical and practical actions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Human
  • soul
  • body
  • Priority of Existence
  • Graded Unity
  • Substantial Change
ارسطو (1230). دربارۀ نفس. ترجمۀ کتاب احوال النفس. تحقیق دکتر موسی عمید. تهران: انجمن آثار ملی.
حسن‌زاده آملی، حسن (1362). اتحاد عاقل به معقول. تهران: علمی و فرهنگی.
ـــــ. (1385). عیون مسائل النفس. تهران: امیر کبیر.
حکمت، نصرالله (1385). «تاریخیت انسان در عرفان ابن عربی». پژوهش‌نامۀ علوم انسانی. شمارۀ 52، ص180ـ169.
صلواتی، عبدالله (1389). «تحول تاریخی انسان نزد ملاصدرا». دوفصلنامۀ شناخت. شمارۀ 63 (پاییز و زمستان)، ص134ـ121.
مک‌کواری، جان (1377). مارتین هایدگر. ترجمۀ محمدسعید حنایی کاشانی. تهران: هرمس.
مصباح یزدی، محمدتقی (1381). شرح جلد هشتم الأسفار العقلیة الأربعة. به‌کوشش محمد سعیدی‌مهر. قم: مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
مطهری، مرتضی (1384). مجموعه آثار. ج5. تهران: صدرا.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1362). مفاتیح الغیب. مقدمه و تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسۀ تحقیقات فرهنگی.
ـــــ. (1366). تفسیر القرآن الکریم. تصحیح محسن بیدارفر. قم: بیدار.
ـــــ. (1378). اجوبة المسائل. تصحیح و تحقیق عبدالله شکیبا. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ـــــ. (1384). اسرار الآیات. تحقیق سید محمد موسوی. تهران: حکمت.
ـــــ. (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار احیاء تراث العربی.