نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• مهدی لاجوردی ¹
• مرتضی حاجی حسینی ²

¹ دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

² دانشیار گروه فلسفه دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران (نویسندة مسئول).

چکیده

از نظریة علم حصولی که معتقد است هنگام علم به اشیاء صورتی از آنها نزد ذهن حاضر می­شود، دو قسم تفسیر ارائه شده است که با عناوین نظریة شبح و عینیت ماهوی شناخته می­شوند. بر نظریة عینیت ماهوی، اشکالاتی وارد شده که ذیل مبحث اشکالات وجود ذهنی بحث شده‌اند. علی­رغم اینکه ملاصدرا معتقد است اشکالات وجود ذهنی صرفاً نظریة عینیت ماهوی را هدف گرفته است، شیخ اشراق معتقد است دست‌کم اشکال «کلی بودن جزئی» بر اصل نظریة علم حصولی و در نتیجه نظریة شبح وارد است. به نظر می‌رسد نظریة تمایز حملین ملاصدرا که در پاسخ به اشکال «جزئی بودن کلی» مطرح شده، برگرفته از راه‌حل شیخ اشراق در پاسخ به این اشکال باشد. اما این پاسخ خود با مشکل مواجه است، چراکه لازمة آن یا پذیرش صفات ذاتی متضاد برای صورت ذهنی است یا قائل شدن به وجود ماهیتی مبهم برای آن. قبول نظریة شبح از سوی شیخ اشراق با اشکال عدم وضوح و غیر قابل تصور بودن مثال و شبح برای شیء خارجی مواجه است و نظریة عینیت ماهوی ملاصدرا نیز صرفاً ادعایی اثبات نشده است.

کلیدواژه‌ها

• ملاصدرا
• شیخ اشراق
• علم حصولی
• صورت ذهنی
• عینیت ماهوی
• نظریة‌ شبح
• حمل اولی
• حمل شایع

20.1001.1.23221992.1399.8.2.13.0

موضوعات

• فلسفه ملاصدرا

عنوان مقاله [English]

Critical Review of Sheikh Ishraq and Mullasadra’s Answers to the Problem of the Universality of Particulars

نویسندگان [English]

• Mehdi Lajevardi ¹
• morteza haji hosseini ²

¹ Ph.D. Student in Philosophy, University of Isfahan, Isfahan, Iran.

² Associate Professor, Department of Philosophy, University of Isfahan, Isfahan, Iran (corresponding author).

چکیده [English]

There are two kinds of interpretations offered for the theory of “knowledge by acquisition” that believes an image of the objects appears in the mind upon gaining knowledge of them; these two are the image theory and essential objectivity. Essential objectivity is known to have flaws so-called as mental existence. Despite the fact that Molla Sadra believes the mental existence is the fault solely targeting the theory of essential objectivity, Sheikh Al-Eshragh, at least, presents the problem of the universality of particulars against the principle of knowledge by acquisition and, in turn, against theory of image . Molla Sadra’s theory of the distinction of two predictions that has been used in response to such a flaw as “universality of particulars” seems to have been stemmed from Sheikh Eshragh’s solution in response to this problem. But, this answer is also condemned to flaw for it requires the possession of paradoxical essential traits by a mental form and/or its being in possession of an existence with an ambiguous nature. Acceptance of the image theory by Sheikh Eshragh is faced with such a flaw that the idea and the image of an external object are ambiguous and cannot be imagined and Molla Sadra’s essencial objectivity theory, as well, is only an unjustified claim.

کلیدواژه‌ها [English]

• Molla Sadra
• Sheikh Eshragh
• Knowledge by Acquisition
• Mental Form
• Essencial Objectivity
• Image Theory
• First Prediction
• Second Prediction