بررسی و تحلیل مسئلۀ خلود اهل عذاب از منظر آگوستین و ملاصدرا

زمانی, زهره; اکبری, فتحعلی

doi:10.30473/pms.2019.5015

بررسی و تحلیل مسئلۀ خلود اهل عذاب از منظر آگوستین و ملاصدرا

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد خوراسگان، اصفهان، ایران.

² دانشیار گروه فلسفه دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

10.30473/pms.2019.5015

چکیده

در رویکرد منطقی به مسئلۀ خلود اهل عذاب در جهان دیگر، پرسش‌های زیادی در ذهن بشر وجود دارد که در حوزۀ فلسفه، تعارضاتی میان دیدگاه‌های اندیشمندان به‌دنبال داشته است. فیلسوفان خدا را قادر مطلق، خیرخواه مطلق و دارای رحمت گسترده شناخته و از طرفی، بی‌نیاز از هر چیزی، از جمله اطاعت بندگان می‌دانند و معتقدند هیچ امری نمی‌تواند به وی ضرری برساند، از جمله معصیت گناهکاران. پس علت آنکه خداوند بندگان گناهکار را عذاب می‌کند چیست؟ آگوستین در مورد سرنوشت اجسامی که در رنج ابدی به‌سر خواهند برد بحث می‌کند و معتقد است‌ باور به رنج ابدی جسمانی از سعادت ابدی انسان‌ها سخت‌تر است. بر همین اساس ابتدا دربارۀ کسانی که به عذاب ابدی محکوم شده‌اند صحبت می‌کند. به‌نظر می‌رسد دیدگاه ملاصدرا در این‌باره تا حدودی دچار ناسازگاری است. او از یک طرف، بر اساس آیات قرآن معتقد به خلود اهل عذاب است و از طرف دیگر، بر اساس اصول فلسفی این دیدگاه را نفی می‌کند. این مقاله به توصیف و تحلیل دیدگاه دو اندیشمند جهان اسلام و مسیحیت دربارۀ مسئلۀ خلود اهل عذاب پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

20.1001.1.23221992.1398.7.2.6.6

موضوعات

فلسفه ملاصدرا

عنوان مقاله [English]

Mulla Sadra and Augustine on the Problem of Hellions Permanency

نویسندگان [English]

Zohre Zamani ¹
Fathali Akbari ²

¹ Ph.D. Student of Islamic Philosophy and Theology, Islamic Azad University, Khorasgan Branch, Isfahan, Iran.

² Associate Professor of Philosophy, University of Isfahan, Isfahan, Iran.

چکیده [English]

From rational viewpoint, there are many questions concerning the permanency of hellions in the next world, which result in some controversies between philosophers. According to philosophers, God is Omnipotent, all Powerful, all Gracious, and at the same time, needless to people’s obedience. Furthermore, nothing, including the sins of guilty of, can hurt Him. Thus, why God punishes guilty? Augustine says concerning the end of things which involved in permanent pain and argues that to believe that human beings involved in permanent corporeal pain is difficult than to believe that they enjoy permanent happiness. Therefore, he first argues about people who have been convicted to permanent punishment. It seems that, in this regard, Mulla Sadra’s viewpoint is somehow inconsistent. On the one hand, based on Quranic verses, he believes in hellions permanency and on the other hand, based on philosophical principles, denies that conviction. This paper devoted to the viewpoints of these two Muslim and Christian thinkers concerning the permanency of hellions.

کلیدواژه‌ها [English]

Permanency
Hellions
Sin
Augustine
Mulla Sadra

مراجع

قرآن کریم.

انجیل.

آگوستین، سنت مارکوس اورلیوس (1387). اعترافات. ترجمۀ سایه میثمی. تهران: دفتر پژوهش و نشر سهروردی.

ــــــ. (1392). شهر خدا. ترجمۀ حسین توفیقی. قم: دانشگاه ادیان و مذاهب.

چایدستر، دیوید (1380). شور جاودانگی. ترجمۀ غلامحسین توکلی. قم:‌ مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.

ژیلسون، اتین (1384). روح فلسفۀ قرون وسطی. ترجمۀ علیمراد داوودی. تهران: علمی و فرهنگی.

سلیمانی اردستانی، عبدالرحیم (1382). درآمدی بر الاهیات تطبیقی اسلام و مسیحیت. قم: طه.

طبرسی، فضل بن حسن (1379). مجمع‌البیان فی التفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

فاستر، مایکل (1361). خداوندان اندیشۀ سیاسی. ترجمۀ جواد شیخ‌الاسلامی. تهران: علمی و فرهنگی.

کاپلستون، فردریک چارلز (1387). تاریخ فلسفه. ج2: ترجمۀ ابراهیم دادجو. تهران: علمی و فرهنگی.

گریدی، جوان. (1377). مسیحیت و بدعت‌ها. ترجمۀ عبدالرحیم سلیمانی اردستانی. قم: طه.

گوردر، یوستین (1392). دنیای صوفی. ترجمۀ مهرداد بازیاری. تهران: هرمس.

مصلح، جواد (1383). ترجمۀ الشواهد الربوبیة ملاصدرا. تهران: سروش.

ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1341). العرشیة. تصحیح غلامحسین آهنی. تهران: مولی.

ــــــ. (1362). مبدأ و معاد. ترجمۀ احمد حسینی اردکانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

ــــــ. (1366). تفسیر القرآن. قم: بیدار.

ــــــ. (1382الف). الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة. ج9: تصحیح و تحقیق رضا اکبریان. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

ــــــ. (1382ب). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. تصحیح و تحقیق مصطفی محقق داماد. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

ــــــ. (1383). الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة. ج8: تصحیح و تحقیق علی اکبر رشاد. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.

ــــــ. (1410ق). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

ــــــ. (بی‌تا). مجموعه‌ رسائل فلسفی صدرالمتألهین. تهران: حکمت.

میشل، توماس (1377). کلام مسیحی. ترجمۀ حسن توفیقی. قم: مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب.

یاسپرس، کارل (1363). آگوستین. ترجمۀ محمدحسن لطفی. تهران: خوارزمی.

Augustine, Saint (1995). De Doctrina Christiana. Edited and Translated by R. P. H. Green. USA: Clarendon Press.

Bonner, Gerald (2007). Freedom and Necessity St. Augustine’s Teaching on Divine Power and Human Freedom. Washington: The Catholic University of America Press.

Cary, Philip (2000). Augustine’s Invention of the Inner Self. The Legacy of a Christian Platonist. Oxford University Press.

Dean, Herbert A. (2009). The Political and Social ideas of St. Augustine. New York: Columbia University Press:

Dobell, Brain (2009). Augustine’s Intellectual Conversion. New York: Cambridge University Press.

Pollman, Karll (2005). Agustin and Disciplines from Cassiciacum to Confession. New York: Oxford University Press.

Stock, Brian (1996). Augustine the Reader Meditation, Self-knowledge and the Ethics of Interpretation. USA: Harvard College.

Vessy, Mark (2012). A Companion to Augustine. Wiley Blackwell.