تأملی نو در نظریه عینیت ذات و صفات الهی

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران.

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز، شیراز، ایران (نویسندة مسئول).

چکیده

کیفیت رابطه ذات و صفات، از مهم‌ترین مباحث خداشناسی است. یکی از اقوال مطرح در این زمینه، عینیت ذات و صفات در حیطه مصداق است. در این نوشتار ابتدا به مفهوم‌شناسی عینیت مصداقی پرداخته شده و سپس تلاش شده است تمام ادله اثباتی آن، گردآوری و استقراء شوند. در بخش ارزیابی نشان داده شده است که عینیت به لحاظ مفهوم‌شناسی، امری متناقض و ادله اثبات عینیت نیز ناتمام‌اند. در پایان، این نظریه پذیرفته شده است که باید اصل اتصاف خداوند به اوصاف کمالی را پذیرفت ولی نسبت به کیفیت اتصاف، سکوت اختیار کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

A New Reflection of the Identity of the Essence and Attributes of God

نویسندگان [English]

  • Ali Rahimi 1
  • MOHAMMAD BONYANI 2
1 PhD Student in Philosophy and Islamic Theology, Shiraz University, Shiraz, Iran.
2 Associate Professor, Department of Philosophy and Islamic Theology, Shiraz, Iran (corresponding author).
چکیده [English]

The quality of the relationship between essence and attributes of God is one of the most important issues among Islamic thinkers. One of the most important theories in this field is the theory of Identity of the essence and the attributes of God that divided in turn into two branches, I mean, external identification and conceptual identification. Since the conceptual identification is a rare theory, we further deal with external identification .In this article, we have discussed the concept of Identity and we have collected all the proofs for it. Identity is paradoxical according to conceptual analysis and all the proofs are incomplete. Finally, this theory has been accepted that God has the attributes of perfection but we do not know its qualification and should be silent about how it is.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Essence
  • Attributes of God
  • Identity of Essence and Attributes
قرآن کریم.
ابن‌بابویه، محمد بن علی (1398ق). التوحید. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404ق الف). التعلیقات. بیروت: مکتبة الاعلام الاسلامی.
ــــــ. (1404ق ب). الشفاء؛ الالهیات. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی.
ــــــ. (1363). المبدأ و المعاد. به اهتمام عبدالله نورانی. تهران: مؤسسه مطالعات اسلامی.
ــــــ. (1379). النجاة من الغرق فى بحر الضلالات‏. تهران: دانشگاه تهران.
اردبیلی، عبدالغنی (1381). تقریرات فلسفه امام خمینی. ج2. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
اسدی سیوری، جمال‌الدین (1422ق). اللوامع الإلهیة فی المباحث الکلامیة. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
اشعری، ابوالحسن (1400ق). مقالات الإسلامیین و اختلاف المصلین. ویسبادن، آلمان: فرانس شتاینر.
ایجی، عضدالدین (1325). شرح المواقف. قم: الشریف الرضی.
تفتازانی، سعدالدین (1409ق). شرح المقاصد. قم: الشریف الرضی.
ثقفی، ابراهیم بن محمد (1410ق). الغارات. قم: دار الکتب الاسلامی.
جرجانی، میرسیدشریف (1412ق). التعریفات. تهران: ناصر خسرو.
حر عاملی، محمد بن حسن (1376). الفصول المهمة فی أصول الأئمة. قم: مؤسسه معارف اسلامی امام رضا (ع).
خادمی، حمیدرضا؛ شریعتی، سلمان (1395). «تبیین رابطه صفات ذاتی و ذات واجب از دیدگاه ملاصدرا». پژوهش­های فلسفی کلامی. ش68. ص108ـ89.
خرازی، محسن (1417ق). بدایة المعارف الالهیّة فی شرح عقائد الامامیّة. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
خمینی، روح‌الله (1371). شرح چهل حدیث. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).
ــــــ. (بی­تا). الطلب و الارادة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
حلی، حسن بن یوسف (1413ق). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
ذبیحی، محمد (1393). «اتحاد مفهومی و مصداقی ذات و صفات واجب تعالی از دیدگاه ابن­سینا». اندیشه دینی. ش13. ص46ـ29.
سبحانی، جعفر (بی­تا). بحوث فی الملل و النحل. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
سبزواری، ملاهادی (1372). شرح المنظومه. تصحیح و تعلیق حسن حسن­زاده آملی. ج3. تهران: ناب.
ــــــ. (1383). اسرار الحکم. قم: مطبوعات دینی.
طباطبایی، محمدحسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. ج6. قم: جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه.
ــــــ. (1374). تفسیر المیزان. ترجمهمحمدباقر موسوی همدانی. ج6. قم: جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه.
ــــــ. (1386). نهایة الحکمة. تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی. ج4. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
عروسی حویزی، عبدالعلی بن جمعه (1415ق). تفسیر نور الثقلین. قم: اسماعیلیان.
فارابی، محمد (1996م). السیاسة المدنیة. بیروت: مکتبة الهلال.
فیاض لاهیجی، عبدالرزاق (1383). گوهر مراد. تهران: سایه.
فیض کاشانی، ملامحسن (1425ق). انوار الحکمة. تعلیق محسن بیدارفر. قم: بیدار.
ــــــ. (1375). اصول المعارف. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
قمی، قاضی سعید (1415ق). شرح توحید الصدوق. تصحیح و تعلیق نجفقلی حبیبی. تهران: وزرات فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ــــــ. (1379). شرح الاربعین. تصحیح و تعلیق نجفقلی حبیبی. تهران: میراث مکتوب.
کرد فیروزجایی، یارعلی (1393). حکمت مشاء. قم: حکمت اسلامی.