نگاه روایی ملاصدرا در موضوع حدوث و قدم نفس در کتاب النفس اسفار اربعه

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

2 کارشناس ارشد فلسفه، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

چکیده

موضوع حدوث و قدم نفس از مباحث پربسامد اندیشه فلسفی است که بیشینه فیلسوفان مسلمان بدان پرداخته­اند. اندیشه­وران اسلامی به رسم دیرین و با باور به درستی گزاره­های دینی منقول در سنت روایی پیشوایان، در مواردی پرشمار، «استشهاد نقلی» را به عنوان دلیل یا شاهد مدعای فلسفی خویش برگرفته­اند. ملاصدرا در نگاه به مباحث فلسفی از زاویه دید حکمت متعالیه می­کوشد با توجه ویژه به روایات منقول، موازنه­ای میان استدلال عقلی و شواهد نقلی برقرار نماید. این نوشتار با تمرکز بر نگاه روایی ملاصدرا در موضوع «حدوث و قدم نفس» در کتاب النفس اسفار اربعه بر آن است تا با بررسی اعتبار سندی روایات این موضوع و تحلیل مضمونی آنها در آن کتاب، تصویری روشن از نگاه روایی این حکیم متأله ارائه دهد و با تحلیل موارد قوت و ضعف استدلال­های روایی وی در حدوث و قدم نفس به داوری علمی در این باره بنشیند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Look at Mulla Sadra's Narrative Perspective on the subject of the recency and antiquity of the soul in the book Al-Nafs Asfar Arba'a

نویسندگان [English]

  • Ahmad Rabbanikhah 1
  • Seyed Mohammad Hosseininejad 2
1 Assistant Professorof the Department of Quran and Hadith Sciences, Payame Noor University, Tehran, Iran
2 Master of Philosophy, Allameh Tabatabai University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Hadith and philosophy are two sciences among Islamic sciences that due to fundamental differences in the way of accepting their propositions, Muslim thinkers have paid less attention to these two. Philosophy, of both the peripatetic and the Enlightenment, has dealt with rational and intuitive principles among Muslims and has relied less on the movables left by the Holy Prophet (PBUH) and the infallibles. This article focuses on Mulla Sadra's narrative view on the subject of ''novelty and antiquity of the soul" in the book Al-Nafs Asfar Arba'a. Analyze the strengths and weaknesses of his narrative arguments in the novelty and antiquity of the soul to sit on scientific judgment in this regard. Due to the small number of sources that have used narrative propositions in philosophical studies, less research has been done in this field. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Origin and Antiquity of the Soul
  • The Book Al-Nafs
  • Hadith Studies
  • Mulla Sadra
  • Narrative Evidences
  • Validation of Narrations

مراجع

الآلوسی، شهاب­الدین محمود بن عبد الله الحسینی (بی­تا). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم و السبع المثانی. بی‌جا: بی‌نا.

ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن بن علی (1966م/1386ق.). الموضوعات. المدینه المنوره: المکتبه السلفیه. چاپ اول.

ابن حجر عسقلانی، ابوالفضل شهاب‌الدین احمد بن علی بن محمد (1971م/1390ق.). لسان المیزان. بیروت: مؤسسه الأعلمی للمطبوعات. چاپ دوم.
ابن حنبل، احمد (بی­تا).مسند احمد. بیروت: دار صادر.

ابن شهرآشوب مازندرانی، ابوجعفر محمد بن علی (1376ق/1956م.). مناقب آل أبی طالب. نجف اشرف: المکتبه الحیدریه،

ابن‌ عربی، محیی‌الدین (بی­تا). الفتوحات المکیه. بیروت: دارصادر.
اهوازی، حسین بن سعید (1404ق.). کتاب المؤمن. قم: مدرسه الإمام المهدی. چاپ اول.

برسی، رجب بن محمد بن رجب (1419ق/ 1999م.). مشارق أنوار الیقین. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. چاپ اول.

حلی، حسن بن سلیمان (1424ق/1382ش.). المحتضر. بی‌جا: انتشارات المکتبه الحیدریه.
رازی، فخرالدین (بی­تا). تفسیر الرازی (مفاتیح الغیب). بی‌جا: بی‌نا. چاپ دوم.
صالحی شامی، محمد بن یوسف (1993م/ 1414ق.). سبل الهدی و الرشاد. بیروت: دار الکتب العلمیه. چاپ اول.
صدوق، أبی جعفر محمد بن علی بن الحسین ابن موسى بن بابویه القمی (1993م/1414ق.). الاعتقادات فی دین الإمامیه. بیروت: دار المفید للطباعه والنشر والتوزیع. چاپ دوم.
ـــــــــــــــــ (1417ق.). الأمالی. قم: مرکز الطباعه والنشر فی مؤسسه البعثه. چاپ اول.

ـــــــــــــــــ (1385ق/ 1966م.). علل الشرائع. نجف اشرف: منشورات المکتبه الحیدریه ومطبعته.

عجلونی، إسماعیل (1988م/1408ق.). کشف الخفاء. بیروت: دار الکتب العلمیه. چاپ سوم.
علامه امینی، عبدالحسین (1387ق/1967م.). الغدیر. بیروت: دار الکتاب العربی. چاپ سوم.

قیصری رومی، محمد داوود (1375ش.). شرح فصوص الحکم. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ اول.

کجوری، محمد باقر (1380ش.). الخصائص الفاطمیه. مترجم: سیدعلی جمال أشرف. قم: انتشارات الشریف الرضی. چاپ اول.
مجلسی، محمد باقر (1983م/1403ق.). بحار الأنوار. بیروت: مؤسسة الوفاء. چاپ دوم.
مفید، محمد بن محمد نعمان (1993م/1414ق.). تصحیح اعتقادات الإمامیه. بیروت: دار المفید للطباعه والنشر والتوزیع. چاپ دوم.
مقریزی، تقی­الدین احمد (1999م/1420ق.). إمتاع الأسماع. بیروت: دار الکتب العلمیه. چاپ اول.
ملاصدرا، محمد صدرالدین شیرازی (1981م.). الحکمه المتعالیه فی الأسفار العقلیه الأربعه. بیروت: دار إحیاء التراث العربی. چاپ سوم.
میرداماد، محمدباقر حسینی استرآبادی (1422ق/ 1380ش.). الرواشح السماویه. قم: دار الحدیث للطباعه والنشر. چاپ اول.
نمازی شاهرودی، علی (1419ق.). مستدرک سفینه البحار. قم: مؤسسه النشر الإسلامی التابعه لجماعه المدرسین.
نیشابوری، مسلم بن حجاج (بی­تا). صحیح مسلم. بیروت: دارالفکر.

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 25 آبان 1400
  • تاریخ بازنگری: 16 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 21 تیر 1401

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار