حدیث کنز مخفی در آینة حکمت متعالیه

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسنده

دانشگاه پیام نور

چکیده

در بسیاری از آثار اندیشمندان مسلمان به حدیث قدسی «کنت کنزاً مخفیاً فأحببت أن أعرف فخلقت الخلق لکی أعرف» اشاره شده است. برخی با دیدة تردید یا انکار به سند و محتوای حدیث نگریسته‌اند، اما بسیاری آن را درخور اعتنا دیده و نتایج بسیار از آن استنباط کرده‌اند. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی نحوة نگرش بنیانگذار حکمت متعالیه و برخی از پیروان آن به این حدیث می‌پردازد. ملاصدرا غایت و مطلوب‌بودن خداوند را، برای ذات خویش و دیگر موجودات، به ترتیب با اسامی الهی «اول» و «آخر» تطبیق می‌کند. او کنز مخفی را اشاره به مرتبة احدیت صرف می‌داند و برای تبیین نحوة احتجاب و ظهور در حدیث کنز حق تعالی چهار وجه ذکر می‌کند. ملاصدرا برخلاف جمهور متکلمان ارادة خداوند را منبعث از علم او به نظام خیر می‌داند که تابع علم او به ذات خویش است و بر همین اساس، حب ذاتی و عشق ازلی خداوند را سرچشمة ارادة او برای آفرینش معرفی می‌کند. همچنین، این حدیث را می‌توان به‌منزلة تفسیر آیة «و ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون» (ذاریات: 56) در نظر گرفت که بر اساس آن، عبادت معرفت است و انسان کامل، که جلوه‌گاه بروز همة صفات الهی است، غایت قصوای همة آفرینش خواهد بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Hadith of the Hidden Treasure (Kanz-i-Makhfī) in the Mirror of Transcendent Philosophy

چکیده [English]

Many of Muslim scholars have cited the following Sacred Hadith in their books: "I was a treasure that was not known, so I loved to be known. Hence I created the creatures and I made Myself known to them, and thus they came to know Me." Some have doubted the authenticity and the content of the hadith, but many have verified it and tried to draw out the implications of its content. With a descriptive-analytic attitude, this article shall study this hadith from the perspective of the founder of Transcendent Philosophy and some of his disciples. Mullā Sadrā regards God as purpose of Itself as well as that of other beings, adjusting the former to the divine name "the First" and the latter to "the Last". He interprets the hidden treasure as a reference to “the stage of Unity”. Besides, he mentions four methods in order to explain concealment and manifestation of God in this hadith. Also, this hadith can be considered as an exegesis of 51: 56 (I have not created jinn and mankind except to serve Me), based on which worship is wisdom and anthropos teleios, as the mirror of all divine attributes, is regarded as the final goal of all creation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mullā Sadrā
  • Divine Love
  • DIVINE WILL
  • transcendent philosophy
  • Hadith of Hidden Treasure

برای مشاهده اصل مقاله به صورت کامل، بر روی لینک "اصل مقاله" در بالای صفحه کلیک کنید