واکاوی نسبت علم و عصمت از نگاه ملاصدرا

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران (نویسنده مسئول)

3 دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

چکیده

ایمان و اعتقاد به علم و عصمت پیامبران یکی از مهم‌ترین آموزه‌های اعتقادی در تفکر کلامی شیعه است. از نگاه بسیاری از اندیشمندان، علم معصومین(ع) به حقایق هستی و پیامدهای زیانبار گناه، منشأ عصمت است، اما گاه از این مسئله غفلت می‌شود و گمان می‌کنند علم و عصمت با یکدیگر قابل‌جمع نیستند. اما اینکه ملاصدرا علم را مساوق وجود دانسته و در تعاریفی که از عصمت ارائه می‌دهد بر نقش قوای نظری در تحقق گناه تأکید می‌کند، مؤید ارتباط مستقیم بین علم و عصمت در دیدگاه وی است. در تحقیق حاضر، افزون بر تحلیل نسبت علم و عصمت در نگاه صدرا، در دو گام با بررسی آن در مسئله وحی و زمان کودکی نبی، نشان داده شده که پرسش‌های مطرح در باب این نسبت در مسئله وحی، ناشی از نادیده انگاشتن احکام وجود و مرتبه وجودی انسان کامل در نگاه صدرا است اما پرسش‌های فراروی نسبت علم و عصمت در زمان کودکی نبی، امری تأمل‌برانگیز بوده که علت آن را باید در عدم امکان ارائه تبیین فلسفی از این نسبت، مطابق با مبانی ملاصدرا، دانست.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Mulla Sadra on the Relation between Knowledge and Infallibility

نویسندگان [English]

  • Zahra Tavakoli 1
  • majid hasanabadi 2
  • Jafar Shanazari 3
1 Ph.D. Student, Department of Philosophy and Theology, University of IsfahanIran.
2 Associate Professor Department of Philosophy and Theology, University of Isfahan, , Isfahan, Iran (Corresponding Author)
3 Associate Professor Department of Philosophy and Theology, University of Isfahan, Isfahan, Iran.
چکیده [English]

Faith and belief in the Knowledge and prophecy of prophets is one of the most important beliefs in the Shiite theological thought. The origin of infallible infallibility (AS) from the viewpoint of many scholars is that their Knowledge is aim to the truths and the harmful consequences of sin, nevertheless, it sometimes neglects this problem in such a way that two issues of Knowledge and infallibility cannot be combined together. Mulla Sadra emphasizes the importance of Knowledge as equal to existence and emphasizes the role of theoretical powers in the realization of sin in the definitions of infallibility, which confirms the direct connection between Knowledge and infallibility in his view. In the present study, in addition to analyzing the relationship between knowledge and infallibility in Sadra's view, it has been shown in two steps with the examination of the problem of revelation and the time of childhood of the prophet that the questions raised in this relation in the issue of revelation result from ignoring the propositions of existence and existential status The perfect man is looking at Sadra.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Knowledge
  • Infallibility
  • Revelation
  • prophet
  • Mulla Sadra
تفتازانی، سعدالدین (1409ق). شرح مقاصد. قم: شریف رضی.
جوادی آملی، عبدالله (1378). سیره‌ رسول اکرم (ص) در قرآن. قم: اسراء.
ـــــــ. (1388). تفسیر تسنیم. قم: اسراء.
رازی، فخرالدین (1409ق). عصمة الانبیا. بیروت: دار‌ الکتب العلمیه.
ـــــــ. (1420ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
سجادی، سید جعفر. (1379). فرهنگ اصطلاحات فلسفی ملاصدرا. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
شریف مرتضی (1405ق). رسائل. قم: دار القرآن الکریم.
شیرازی، قطب‌الدین (1383). شرح حکمة الاشراق. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
صفار، محمدبن‌حسن (1404ق). بصائر الدرجات. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی.
طباطبایی، محمدحسین (1374). تفسیر المیزان. ترجمه سیدباقر موسوی همدانی. قم: انتشارات اسلامی.
ـــــــ. (1388). انسان از آغاز تا انجام. قم: بوستان کتاب.
عاملی، جعفر مرتضی (1403ق). الصحیح من سیرة النبی الاعظم. قم: جامعه مدرسین.
عیاشی، محمدبن‌مسعود (1380). التفسیر العیاشی. تصحیح رسول محلاتی. تهران: المطبعة العلمیة.
غزالی، ابوحامد (1991م). احیاء علوم الدین. بیروت: دارالفکر.
فیاض لاهیجی، عبدالرزاق (1383). گوهر مراد. تهران: سایه.
قیصری، داود بن محمد (1382). شرح فصوص الحکم. تحقیق حسن حسن‌زاده آملی. قم: بوستان کتاب.
مطهری، مرتضی (بی‌تا). مجموعه آثار. تهران: صدرا.
مقداد، فاضل بن‌عبدالله (1405ق) ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین. قم: کتابخانه آیت‌الله مرعشی.
ملاصدرا، محمد بن ابراهیم (1366). تفسیر القرآن الکریم. قم: بیدار.
ـــــــ. (1382). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. تصحیح سیدمصطفی محقق داماد. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ـــــــ. (1383الف). الحکمة المتعالیه فی ‌الأسفار الأربعة العقلیة. ج2. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ـــــــ. (1383ب). شرح اصول کافی. تهران: مؤسسه مطالعات فرهنگی.
ـــــــ. (1385الف). اسرار الآیات. تحقیق سیدمحمد موسوی. تهران: حکمت.
ـــــــ. (1385ب). مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین. تصحیح حامد ناجی اصفهانی. تهران: حکمت.
ـــــــ. (1386). مفاتیح الغیب. تصحیح نجفقلی حبیبی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ـــــــ. (1981م). الحکمة المتعالیه فی ‌الأسفار الأربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
یوسفیان، حسن؛ شریفی، احمدحسین (1388). پژوهشی در عصمت معصومان. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.