بررسی معانی تصوّری مسئله اصالت وجود

نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه تربیت مدرس

2 عضو هیأت علمی دانشگاه تربیت مدرس - تهران

چکیده

گاهی تصوّر یک مسئله فلسفی مهم‌تر و دشوارتر از تصدیق آن است، و مسئله اصالت وجود از جمله این مسائل است. در این مقاله به بررسی برخی از معانی تصوّری این مسئله پرداخته‌ایم. هم‌چنین به بررسی دو تحریر از محلّ نزاع، و نیز در پرتو ادلّه اصالت وجود به بررسی برخی معانی تصوّریِ دیگر پرداخته‌ایم. تحریر محلّ نزاع که مسئله مهمی در این زمینه است، در کتب ملّاصدرا ذکری از آن به میان نیامده است، اما کسانی مانند سبزواری و طباطبایی و.... به آن پرداخته‌اند. در این میان مدرّس زنوزی تحریر جامع و دقیقی از محلّ نزاع این مسئله به دست داده است. برخی بر این نحوه تحریر انتقاداتی وارد کرده‌اند و ما به آنها پاسخ داده-ایم. در این مقاله به معانی ماهیّت، وجود، اصالت، حدّ در محلّ نزاع پرداخته شده است. نیز به مسائلی از قبیل این‌که پدیده‌های شخصی یا نوعی در این مسئله مورد نظر است پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Investigation of imagination meanings of principality of existence issue

نویسندگان [English]

  • Mohammad Saeedimehr 2
  • Reza Akbarian 1
1 دانشگاه تربیت مدرس
2 FACULTY MEMBER OF TARBIAT MODARES UNIVERSITY
چکیده [English]

sometimes, imagination of philosophy issue is more important and more difficult than its judgment, and principality of existence issue is from these issues. in this article, we have surveyed to some of imagination meanings of this issue.also we have surveyed to two explanation of disputable point; and we have surveyed with reasons of principality of existence to some of imagination meanings. explanation of disputable point, which is an important issue in this field, is not mentioned in Mullah Sadra's books. But people like Sabzevari, Tabatabai and others have paid it. In the meantime, modares Zunuzi has written a comprehensive and precise explanation of disputable point on the issue. Some have criticized this and we have responded to them. In this article, the meanings of the quiddity, existence, imagination meanings, and limitation of the dispute are discussed. It addresses issues such as whether there are personal or some kind of phenomena in this issue.

کلیدواژه‌ها [English]

  • molla sadra
  • principality of existence
  • quiddity
  • explanation of disputable point
  • imagination meanings
آشتیانی، سیدجلال­الدین (1361). حواشی بر لمعات الهیه زنوزی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1376الف). حواشی بر شرح المشاعر لاهیجانی. تهران: امیرکبیر.
‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1376ب). هستی از نظر فلسفه و عرفان. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ابراهیمی دینانی، غلامحسین. (1382) «شواهد اصالت وجود». ملاصدرا، هستی شناسی و مسائل پیرامونی؛ مجموعه مقالات نخستین همایش جهانی حکیم ملاصدرا. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1385). ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام. تهران: طرح نو.
ارشد ریاحی، علی؛ خسروی فارسانی، محمد (1391). «تحلیل و نقد مدعای آقاعلی مدرس در مسئله اصالت». پژوهش‌های هستی‌شناختی. ش2. ص94ـ79.
امید، مسعود. (1392) «تحلیلی از چیستی و هستی ماهیت از دیدگاه سبزواری». سبزواری‌پژوهی (مجموعه مقالاتی در معرفی آراء، احوال و آثار سبزواری). به‌کوشش انسیه برخواه. تهران: خانه کتاب.
بنیانی، محمد (1393). «بررسی نقادانه برداشت­های گوناگون از محل نزاع اصالت وجود صدرایی». پژوهش­های هستی‌شناختی، ش5. ص124ـ107.
پیرزاده، محمدرفیع (1363). المعارف الالهیة. منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران. جلد دوم. تحقیق سیدجلال­الدین آشتیانی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
تبریزی، ملارجبعلی (1386). الاصل الاصیل (اصول آصفیه). تحقیق عزیز جوان­پور هروی و حسن اکبری بیدق. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
حائری مازندرانی، محمدصالح (1377ق). ودایع الحکم فی کشف خدایع بدایع الحکم. حکمت بوعلی­سینا؛ ج 3. به‌اهتمام عمادالدین حسین اصفهانی. طهران: شرکت سهامی طبع کتاب.
خسروی فارسانی، محمد؛ امام جمعه، مهدی؛ ارشد ریاحی، علی (1396). «ارزیابی نقدهای علامه سمنانی بر تقریر آقاعلی مدرس در اصالت وجود». آموزه­های فلسفی. ش21. ص66ـ45.
ربانی گلپایگانی، علی (1371). ایضاح الحکمة (ترجمه و شرح بدایه الحکمه). قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
رضانژاد، غلامحسین (نوشین) (1380). حکمت‌نامه (شرح کبیر بر متن و شرح و حواشی منظومه حکمت). تهران: الزهراء.
رفاعی، عبدالجبار (2007 م). مبادئ الفلسفة الاسلامیة. بغداد: مرکز دراسات فلسفة الدین.
زنوزی، ملاعبدالله (1361الف). لمعات الهیة. بمقدمه و تصحیح سیدجلال­الدین آشتیانی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1361ب). منتخب الخاقانی فی کشف حقایق عرفانی. تصحیح نجیب مایل هروی. تهران: مولی.
سبحانی، جعفر (1375). هستی‌شناسی در مکتب صدرالمتألهین. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
سبزواری، ملاهادی (1360). شرح غرر الفرائد. به‌اهتمام مهدی محقق و توشی­هیکو ایزوتسو. تهران: دانشگاه تهران.
سپهری، مهدی (1382). «نقش استعاره در اصالت وجود؛ بررسی معناشناختی». پژوهش­نامه فلسفه دین. ش2. ص190ـ163.
شیروانی، علی. (1376). ترجمه و شرح بدایة الحکمة. تهران: الزهراء.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1383). اصول فلسفه و روش رئالیسم. تهران: صدرا.
‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1420ق/الف). بدایة الحکمة. تحقیق عباسعلی زارعی سبزاری. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1420ق/ب). نهایة الحکمة. تحقیق عباسعلی زارعی سبزاری. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1378). نهایة الحکمة. تصحیح و تعلیق غلامرضا فیاضی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
عبودیت، عبدالرسول. (1385). درآمدی به نظام حکمت صدرایی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
فیاض صابری، عزیزالله (1388). پژوهشی در فلسفه اسلامی. قم: بوستان کتاب.
فیاضی، غلامرضا (1378). تعلیقات علی نهایة الحکمة. در طباطبایی. نهایة الحکمة. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1390). هستی و چیستی در مکتب صدرایی. تحقیق و نگارش حسینعلی شیدان­شید، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
قمی، میرزاسعید (1362). کلید بهشت. به‌اهتمام سیدمحمد مشکوه. تهران: الزهراء.
قیصری، داوود بن محمود (1375). شرح فصوص الحکم. تحقیق سیدجلال­الدین آشتیانی. تهران: علمی و فرهنگی.
کاشانی، ملامحسن (1390). کلمات مکنونه. تحقیق علی علی­زاده. قم: آیت اشراق.
کدیور، محسن. (1382). «تحلیل انتقادی ابتکارات هستی‌شناختی حکیم مؤسس؛ آقاعلی مدرس طهرانی (مطالعه موردی: مسئله اصالت وجود). ملاصدرا، هستی‌شناسی و مسائل پیرامونی؛ مجموعه مقالات نخستین همایش جهانی حکیم ملاصدرا. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
کربلایی­لو، مرتضی (1384). «معنای وجود در نزاع اصالت یا اعتباریت وجود». انجمن معارف اسلامی. س2، ش2. ص162ـ141.
مبینی، حسن (1372). «اصالت وجود در حکمت متعالیه و فلسفه غرب». کیهان اندیشه. شماره 49.
مدرس آشتیانی، میرزامهدی (1372). تعلیقه بر شرح منظومه حکمت سبزواری. تحقیق جواد فلاطوری، مهدی محقق و توشی­هیکو ایزوتسو. تهران: دانشگاه تهران.
مدرس زنوزی، آقاعلی (1380). بدایع الحکم. تحقیق محمدجواد ساروی‌ و‌ رسول فتحی مجد، تبریز: دانشگاه تبریز.
مشکور، محمدجواد (1361). امور عامه (مقدمات فلسفه و کلام در اسلام). تهران: علمی و فرهنگی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1374). آموزش فلسفه. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1380). شرح اسفار. تحقیق محمدتقی سبحانی. قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1387). شرح نهایة الحکمة. تحقیق عبدالرسول عبودیت، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1405ق). تعلیقة علی نهایة الحکمة. قم: مؤسسه در راه حق.
معلمی، حسن (1383). «اعتباریت ماهیت از عرش عینیت تا فرش سرابیت». معرفت فلسفی. ش3. ص106ـ89.
ملاصدرا، محمدبن ابراهیم (1375). مجموعه رسائل فلسفی صدرالمتألهین. تحقیق حامد ناجی اصفهانی. تهران: حکمت.
ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1376). المشاعر. تصحیح سیدجلال­الدین آشتیانی. تهران: امیرکبیر.
ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1386). ایقاظ النائمین. تحقیق محمد خوانساری. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌‌ـ‌. (1981م). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
نبویان، سیدمحمدمهدی. (1395). جستارهایی در فلسفه اسلامی. قم: مجمع عالی حکمت اسلامی.
نوری، ملاعلی (1389). الرقیمة النوریة. میراث حوزه اصفهان (دفتر ششم). به اهتمام محمدجواد نورمحمدی، اصفهان: مرکز تحقیقات رایانه­ای حوزه علمیه اصفهان.