نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور بهارستان

2 عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور لواسانات

3 عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور بافق

4 عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور تهران

چکیده

تقریرهای مختلفی که تاکنون از نظریۀ اصالت وجود ملاصدرا ارائه شده است عموماً به خاستگاه و فرآیند تاریخی شکل‌گیری این دیدگاه به شکل مسئله‌محور نظر نداشته است. این نوشتار تبیین‌کنندۀ این است که سرآغاز شکل‌گیری مبنای اصالت وجود چه نقطه‌ای از تاریخ فلسفه اسلامی بوده و ملاصدرا برای رساندن آن به پختگی چه گام‌هایی را پیموده است. بازتقریر تاریخی این نظریه نشان می‌دهد که آنچه امروزه به عنوان کلیدی‌ترین مبنای وجودشناختی صدرالمتألهین مطرح است، در ابتدا تنها مسائلی بوده است که ابن‌سینا، شیخ اشراق و میرداماد، هر یک به نوعی با آن مواجه بوده‌اند. اما مواجهة مسئله‌محور ملاصدرا با این مباحث، که با پیمودن شش گام به پختگی رسیده، دیدگاه او را از جایگاه پاسخ‌هایی ساده به چند پرسش، به یک مبنای کلیدی در نظام فکری‌اش مبدل ساخته است. مبنایی که زیربنای بسیاری از نوآوریهای فلسفی او به شمار می‌رود. این پژوهش با هدف نشان دادن تصویر دقیق‌تری از دیدگاه اصالت وجود و با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام پذیرفته است. نوآوری این نوشتار در بهره‌گیری از رویکردی متفاوت در واکاوی و ارائة نظریة اصالت وجود است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Principality of existence from an issue to a foundation

نویسندگان [English]

  • Naser Mohamadi 2
  • Mohamad Hosein Mahdavi Nejad 3
  • Alireza Azhdar 4

چکیده [English]

Different expositions which have been presented on Mulla Sadra’s “principality of existence” have generally neglected the origin and historical process of development of this view from an issue-based perspective. This article determines the point of emergence of principality of existence in the history of Islamic philosophy, and explains what steps Mulla Sadra passed to enrich it. Historical review of this theory shows that what is discussed as Mulla Sadra’s (also known as Sadr-ol-Moto’allehin) major ontological basis has at first been merely some issues which “Avicenna”, “Shahab Al-Din Suhrawardi” and “Mir Damad” had faced in different ways. But Mulla Sadra’s issue-based attitude toward these discussions, who reached “maturity” by going through six steps, has transformed his view from mere answers to a few questions into a fundamental basis in his philosophical system, a basis which is considered as the foundation of many of his philosophical innovations. The present research aimed at giving a more precise representation of “principality of existence” view and was conducted using descriptive-analytical method. The innovative aspect of this article is to adopt a different approach in exploring and presenting principality of existence. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • origin of principality of existence
  • issue of principality of existence
  • the historical process of principality of existence
  • foundation of principality of existence
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله (1404). الشفاء. قم: مکتبۀ آیت‌الله العظمی مرعشی النجفی.
جوادی آملی، عبدالله (1382). رحیق مختوم. ج 1. چاپ دوم. قم: نشر اسراء.
رازی، قطب‌الدین (بی‌تا). شرح المطالع. چاپ سنگی. قم: نشر کتبی نجفی.
سهروردی، شهاب‌الدین یحیی (1355). مجموعه مصنفات. تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفة ایران.
ــــــــ (1373). مجموعه مصنفات شیخ اشراق. ج 2. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
صدرالمتألهین (1981). الحکمۀ المتعالیۀ فی الأسفار العقلیۀ الأربعۀ. چاپ دوم. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
ــــــــ (1363). المشاعر. چاپ دوم. تهران: انتشارات طهوری.
ــــــــ (1379). تفسیر القرآن الکریم. چاپ سوم. قم: انتشارات بیدار.
ــــــــ (1382). الشواهد الربوبیه. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
ــــــــ (1382). شرح و تعلیقه بر الهیات شفا. ت‍ص‍حیح‌، ت‍ح‍قیق‌ و م‍ق‍دم‍ه‌ ن‍ج‍ف‍ق‍لی‌ ح‍بیبی. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
لاهیجی، ملا عبدالرزاق (بی‌تا). شوارق الالهام. اصفهان: انتشارات مهدوی.
مصباح یزدی، محمدتقی (1405). تعلیقة علی نهایة الحکمة. قم: انتشارات مؤسسۀ در راه حق.
ــــــــ (1374). آموزش فلسفه. چاپ هفتم. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
میرداماد، محمدباقربن محمد (۱۳۶۷). القبسات. ج ۱. تهران: چاپ مهدی محقق و دیگران.
ــــــــ (1381). مصنفات. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.