نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• زیبا هاشمی حاجی بهزاد ¹
• مرتضی شجاری ²
• مهدی محمدزاده ³

¹ دانش آموختۀ کارشناسی ارشد فلسفه، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران (نویسندۀ مسئول).

² استاد گروه فلسفۀ دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

³ دانشیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران.

چکیده

ملاصدرا به‌عنوان فیلسوفی جامع­الاطراف، در تدوین نظام فلسفی خویش از نگرش نمادپردازنه غفلت نکرده است. در این مقاله ابتدا به تبیین مفهوم نماد و نیز ریشه‌­شناسی آن پرداخته­ایم، سپس جایگاه نماد در نظام فکری ملاصدرا، تأثیرپذیری وی از ابن عربی، نگاه نمادپردازانة او به دین و تأکید وی بر زبان نمادین دین مورد بررسی قرار گرفته است و نهایتاً نشان داده شده که اساساً پیوند چنین نظام فکری بهره­مند از منابع فکری مختلف (اعم از دین، فلسفه، عرفان و کلام) جز با زنجیری به‌نام نمادپردازی مقدور نیست، هر چند عناصر دیگری نیز در این پیوند دخیلند. بیش از همه بر این دو نکته، به‌مثابه یافتۀ این پژوهش، تأکید شده است: نخست، نظریۀ اصالت وجود و فقر ذاتی وجود نهایتاً با بیانی نمادین تبیین می­شود. دوم، توجیه برخی از برداشت‌های عرفانی از دین و تفاسیر باطنی از ظاهر نص نیز نهایتاً تفسیری نمادین است.

کلیدواژه‌ها

• ملاصدرا
• نماد
• نمادپردازی
• عرفان
• دین

20.1001.1.23221992.1397.7.1.12.6

موضوعات

• فلسفه ملاصدرا

عنوان مقاله [English]

Mulla Sadra on Symbol and Symbolism

نویسندگان [English]

• Ziba Hashemi Hajbehzad ¹
• Morteza Shajari ²
• Mehdi Mohammadzadeh ³

¹ MA in Philosophy, University of Tabriz, Tabriz, Iran.

² Professor of Philosophy, Department of philosophy, University of Tabriz, Tabriz, Iran.

³ Associate Professor, Tabriz Islamic Art University, Tabriz, Iran.

چکیده [English]

As a comprehensive philosopher, Mulla Sadra didn’t neglect of symbolist approach in constructing his philosophical system. In this paper, first we explain “symbol” and its etymology. Then, explore the status of symbol in his philosophical thought, Ebne Arabis’s affections, his symbolist approach to religion and his emphasis on symbolic language. Finally we show that it is not possible to associate such a system, including religion, philosophy, mysticism and theology, except with symbolist link, although there are other elements. The main findings are that, firstly, his theory concerning the priority of existence as well as the poverty of entities ultimately based on some kind of symbolic explanation; and, secondly, to justifying certain mythical conceptions of the holy text, he appeals to symbolic interpretation.

کلیدواژه‌ها [English]

• Mulla Sadra
• Symbol
• symbolism
• Mythism
• Religion