نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• مریم اردشیر لاریجانی (نویسنده مسئول) ¹
• روح الله فروغی ²

¹ استادیار گروه فلسفه اخلاق دانشگاه قم ، قم، ایران

² دانشجوی دکتری رشته کلام اسلامی دانشگاه قم ، قم، ایران

چکیده

قاعده «الواحد» از قواعد معروف فلسفی است که مورد پذیرش  فیلسوفان قرار گرفته است امّا متکلّمانی همچون غزالی و فخر رازی  این قاعده را نپذیرفته و در ردّ آن کوشیده اند. مهم ترین ادله بر اثبات قاعده از سوی بوعلی ارائه گردیده و پس از او نیز تلاش هایی در تقویت این ادله و پاسخ به اشکالات بر آن، صورت یافته است محقق اصفهانی نیز که قاعده الواحد را پذیرفته برای اثبات آن، استدلال هایی را سامان داده و با بهره گیری از وجوب بالغیر، امکان ماهوی و امکان وجودی (فقری) به اثبات قاعده پرداخته یا تقریرهای روشنی از آن به دست داده است در این دسته براهین با استفاده از اموری همچون وجوب و امکان، وجود هر گونه تعدد در ناحیه این امور را سبب تعدد در وجود علت و معلول یا حیثیت ها و اعتبارات مربوطه دانسته و آن را ناسازگار با وحدت شمرده است.تلاش این نوشتار ارائه تقریر روشنی از ادله ایشان است.

کلیدواژه‌ها

• قاعده الواحد
• علت
• معلول
• وجوب بالغیر
• امکان ماهوی
• امکان وجودی

موضوعات

• آراء و نظرات فلاسفه و اندیشمندان مسلمان و غیر مسلمان در مباحث فلسفه ملاصدرا

عنوان مقاله [English]

The Principle of “One”(Al-Wahed), It`s Position in Isfahani’s View

نویسندگان [English]

• maryam ardeshir larijani ¹
• Roohollah Foroghi ²

¹ Assistant Professor of Philosophy and Theology , Qom University, Qom, Iran(corresponding author)

² Phd student of Islamic Theology , Qom University, Qom, Iran

چکیده [English]

The principle of “One” (Al-Wahid) is one of the most famous philosophical principle admitted by philosophers, but theologians such as Ghazali and Fakhr Razi did not accept this principle and tried to refute it. The most important proof is provided by Avicenna, and efforts have been made after him to strengthen these proofs and respond the criticism of it. Mohammad Husayn Gharawi Isfahaani ( the theologian and philosopher of 20th century), who has accepted Al-Wahid's principle, has argued and propounded some arguments that by using The” Necessity by something else”,” Essential possibility” and” Existential possibility” give clear explanations of it. By referring to necessity and possibility he concluded that multiplicity of these things result in the multiplicity of the essence of cause and effect and their respective aspects, and in contradiction with unity. The purpose of this essay is to provide a clear explanation of his arguments.

کلیدواژه‌ها [English]

• principle of “One” (Al-Wahid)
• cause
• effect
• necessity by something else
• essential possibility
• existential possibility