نوع مقاله : علمی- پژوهشی
نویسندگان
1 عضو هیئت علمی مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران
2 استادیار دانشگاه پیام نور(نویسنده مسئول)
چکیده
یکی از مسائل فلسفۀ اسلامی که نتیجه برخی مباحثات و منازعات عقیدتی مشارب فکری در میان اندیشمندان کلام اسلامی بوده و دامنه آن مباحث هستیشناختی فیلسوفان را نیز درگیر خود نمود، مسألۀ «شیئیت معدوم» و اصولاً تمایز یا عدم تمایز میان موجود و شیء است. معتزله با انگیزۀ تصحیح علم ازلی الهی به ممکنات و برداشت نادرست از آموزههای افلاطونی‌ـ‌ارسطویی، قائل بر شیئیت معدوم شدند. فارغ از بررسی ادله مثبتین و منکرین، نگاه تحلیلی و تاریخی به این مسئله نشان از شکاف و اختلاف هستیشناختی نه پیرامون الفاظ بلکه در شناخت مبادی تصوری این معانی در میان معتزله، عرفا و فیلسوفان دارد، از این‌رو می‌توان گفت موضوع این دو مفهوم هم به‌لحاظ ساختار و هم به‌لحاظ محتوا اختلاف زیادی دارند. این مقاله نشان میدهد که غفلت از حقیقت وجود، اصالت وجود و نگاه ماهوی به هستی ـ هستی مملو از اشیاء متباین و منفک از هم ـ منشأ ایجاد دو نگرش متفاوت معتزله و فلاسفه به مسئله معدوم، زیادت وجود بر ماهیت، نوع رابطه وجود و ماهیت و همچنین علم و فاعلیت الهی در ارتباط با ممکنات شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
An analysis of the Theory of “Thingness of non–Existent” in Avecinan and Sadraean Wisdom
نویسندگان [English]
- mohamad jafar jamebozorgi 1
- Mohammad Jafar Heydari 2
1 Faculty Member of IRIP, Tehran, Iran
2 Assistant Professor at Payame Noor University (corresponding author)
چکیده [English]
One of the issues of Islamic philosophy, which was the result of some theological debates between scholars of Islamic theology, and was also concerned with the ontological issues of philosophers, is "thingness of non –Existent" and basically the distinction between the Existing and the Thing. The Mu'tazilites, with the motive of correction of the eternal divine knowledge to Possibilities and the incorrect impression of Platonist-Aristotelian doctrines were believed in "thingness of non –Existent". Regardless of the examination of positive and negative evidences, the analytical and historical view of this issue reveals the existence of a cognitive divide not about words but also in understanding the conceptual basis of these meanings among the Mu'tazilites, mystics, and philosophers and hence the subject of this these two concepts are very different both in terms of structure and content. This article shows that the neglect of the reality of existence and the essential look at being- being filled with objects that are distinct from one another - the origin of the creation of two different images of the Mu'tazilites and philosophers to the issue of extinction, the supervenience of the existence on essence, the type of relationship of existence and essence, and Also, divine knowledge and deeds are related to the possible beings.
کلیدواژه‌ها [English]
- The distinction between Existence and Essence
- Confirmation
- Thingness of Non –Essence
- Mu’tazilite
- Mulla Sadra
)