علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
نارسایی نظریه وحدت تشکیکی وجود

باقر حسین لو

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1398، صفحه 11-28

https://doi.org/10.30473/pms.2020.5000

چکیده
  مطابق اصول و مبانی نظریۀ وحدت تشکیکی وجود،‌ از آنجایی که در این نظریه وجود امری اصیلِ حقیقی است و در این وجودِ اصیلِ حقیقی، تشکیک راه دارد، سلسله مراتبی از وجودها (موجودات)، تحقق دارند که وجودِ آنها همگی اصیل و حقیقی است. از این­رو، سؤال اساسی این است که این نظریه با چه نارسایی‌هایی روبرو است؟ آیا بر بنیاد اصول نظریۀ وحدت تشکیکی وجود، ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
تحلیل نظریه شیئیت معدوم در حکمت سینوی و صداریی

محمدجعفر جامه بزرگی؛ محمد جعفر حیدری

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1398، صفحه 29-41

https://doi.org/10.30473/pms.2020.32741.1500

چکیده
  یکی از مسائل فلسفۀ اسلامی که نتیجه برخی مباحثات و منازعات عقیدتی مشارب فکری در میان اندیشمندان کلام اسلامی بوده و دامنه آن مباحث هستی‌شناختی فیلسوفان را نیز درگیر خود نمود، مسألۀ «شیئیت معدوم» و اصولاً تمایز یا عدم تمایز میان موجود و شیء است. معتزله با انگیزۀ تصحیح علم ازلی الهی به ممکنات و برداشت نادرست از آموزه­های افلاطونی‌ـ‌ارسطویی، ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
سیر انفسی از منظر غزالی و ملاصدرا

یدالله دادجو؛ امیررضا وارث

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1398، صفحه 43-58

https://doi.org/10.30473/pms.2020.4990

چکیده
  انسان همواره در پی یافتن مسیر سعادت و کشف حقیقت خویشتن است. او مسیرهایی را از درون و برون نفس برای رسیدن به حقیقت می‌کاود و استواری و قطعیت آن‌ها را با یکدیگر می‌سنجد. یکی از آن مسیرها، طریق معرفت نفس نام دارد. این مسیر که در واقع همان سیر انفسی است، بوسیله شناختن نفس، انسان را به­سوی حق تعالی هدایت می‌کند. غزالی معرفت نفس را کلید ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
شناخت پذیرى خداوند از منظر صدرالمتألهین

حبیب الله دانش شهرکی؛ مهدی آزادپرور

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1398، صفحه 59-69

https://doi.org/10.30473/pms.2020.5007

چکیده
  شناخت خداوند متعال و نحوه رسیدن به موجود نامتناهی همواره از دغدغه‌های فیلسوفان، به‌ویژه فیلسوفان دین‌مدار بوده است. در این میان، ملاصدرا معتقد است ادراک ذات الهی برای بشر مقدور نبوده اما برهان­آوری برای خداوند به‌صورت برهان شبیه به لم ممکن است. در براهین اثبات خدا تنها چیزی که ثابت می­شود این است که این مفهوم دارای مصداق است ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
تحلیل و بررسی اجزای نظریه سهروردی درباره علم با ملاحظه نقدهای صدرایی

زهره زارعی؛ امیر شیرزاد

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1398، صفحه 71-87

https://doi.org/10.30473/pms.2020.5005

چکیده
   علم و مباحث پیرامون آن در جای­جای آثار سهروردی به­طور پراکنده مطرح شده که تبیین نظر نهایی وی را دشوار ساخته است. به­منظور استقصاء و بازکاوی اجزای نظریه وی، این اقوال و آراء پراکنده در دو جزء سنت­زدایی و نظریۀ اشراقی بازسازی شده است. در جزء سنت­زدایی به نقد مشائیان پرداخته و بر نظریه‌های مختلف علم، به خصوص علم به­واسطه ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
فاعل و منشاء سِحر از منظر ابن سینا و ملاصدرا و فلاسفه پیرو مکتب صدرا

محمد سالاری؛ جهانگیر مسعودی؛ عباس جوارشکیان

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1398، صفحه 89-105

https://doi.org/10.30473/pms.2020.4995

چکیده
  نفس انسان با جهان خارج در تعامل است و بر آن تاثیر می گذارد و هرچه نفس قویترشود، دایره تأثیر آن بر جهان بیرون توسعه و گسترش می یابد . همین نکته مبنای اصلی تحلیل ما در بحث منشاء سحر بشمار می آید.براین اساس سوال اصلی تحقیق اینست که دیدگاه ابن سینا و مکتب صدرا درباره منشاء سِحر چیست؟ البته علاوه براین از آموزه های دینی نیز برای حل مساله مدد ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
تطبیق نظریه «اختلاف حقایق وجودی» در حکمت مشاء با نظریه «اتحاد حقیقت وجود و اختلاف مراتب آن» در حکمت متعالیه

علیرضا فارسی نژاد؛ امید ارجمند

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1398، صفحه 107-119

https://doi.org/10.30473/pms.2019.46278.1699

چکیده
  ملاصدرا در برخی آثار خود مدعی است که میان قول به اتحاد حقیقت وجود و اختلاف مراتب آن در حکمت متعالیه با قول به اختلاف حقایق وجودی در حکمت مشاء، تخالفی نیست. نوشتار حاضر با هدف بررسی و تبیین این ادعا، به روش تحلیلی‌ـ‌انتقادی به تحقیق پرداخته است. مشائیان سه قسم تمایز را برشمرده‌اند؛ تمایز به تمام ذات، تمایز به جزء ذات و تمایز به عوارض ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
تبیین دوگانه‌انگاری مرتبه‌ای در نفس‌شناسی صدرایی و جایگاه آن در میان نظریات فلسفة ذهن

مجید شمس آبادی حسینی؛ محمدکاظم فرقانی

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1398، صفحه 121-129

https://doi.org/10.30473/pms.2020.5012

چکیده
  ملاصدرا نفس را به­عنوان امری مجرد اثبات می‌کند، اما این‌گونه نیست که امری متمایز از بدن باشد و دوگانه‌انگاری جوهری لازم بیاید؛ یعنی اثبات نفس یا قوای آن مانند خیال، هویت انسان را دوگانه نمی‌کند بلکه حتی فرض تجرد نفس با وحدت نفس و بدن نیز سازگار خواهد بود. ملاصدرا حقیقت انسان را این‌گونه نیز نمی‌بیند که جوهری مادی است که از دو ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
نسبت خیال با عمل در فلسفه ملاصدرا

سیدمهدی میرهادی

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1398، صفحه 131-144

https://doi.org/10.30473/pms.2020.5004

چکیده
  بررسی رابطه خیال با عمل و تبیینِ نقش و چگونگی دخالتِ خیال در حوزه عمل آدمی، هدف نوشتار حاضر است. چیستی خیال، ماهیت عمل و نسبتی که خیال با عمل دارد، سه پرسش اصلیِ پژوهش حاضر هستند که با روش تحلیل و استنتاج به تبیین آنها پرداخته شده است. نگهداریِ صورتها پس از ادراک حسیِ پدیده­ها (مصوره)، تصرف در صورتهای مخزون (متصرفه) و تبدیلِ صورتهای ...  بیشتر

علمی- پژوهشی فلسفه ملاصدرا
تأثیرات روان شناختی باور به حرکت جوهری بر ساحت عقیدتی و شناختی روان آدمی

علیرضا نادری؛ هادی وکیلی

دوره 8، شماره 1 ، آذر 1398، صفحه 145-158

https://doi.org/10.30473/pms.2020.5010

چکیده
  باور به حرکت جوهری و به عبارتی سیالیت جهان یکی از باورهای کلیدی در جهان­نگری ملاصدراست. باور به حرکت جوهری تأثیرات عمیقی بر هر سه ساحت ذهن آدمی دارد. نوشتار حاضر در پی آن است تا تاثیرات باور به حرکت جوهری را در ساحت شناختی و عقیدتی ذهن آدمی مورد بحث قرار دهد و به این پرسش پاسخ گوید که فرد باورمند به حرکت جوهری و سیالیت جهان، مستعد پذیرش ...  بیشتر