علمی- پژوهشی
محدودیت در شناخت مراتب بالا و پایین وجود از دیدگاه ملاصدرا

محمّدعلی اخگر؛ سید صدرالدین طاهری

دوره 1، شماره 2 ، خرداد 1392، صفحه 7-24

چکیده
  ملاصدرا، واقع‌گرایانه بر محدودیت معرفت بشری تأکید کرده و به طور دائم و با تعابیر گوناگون، مخاطبان خود را به پذیرش این حقیقت توجّه ‌داده است. یکی از مهم‌ترین محدودیت‌هایی که ملاصدرا برای معرفت در نظر گرفته، محدودیت در شناخت مراتب بالا و پایین وجود است. این محدودیت، بر اساس مبانی هستی ‌شناختی و معرفت شناختی صدرا شکل گرفته ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
ارزیابی انتقادی ملاصدرا از نظریة صور مرتسمة ابن سینا

مرضیه اخلاقی

دوره 1، شماره 2 ، خرداد 1392، صفحه 24-36

چکیده
  ابن­سینا، برای حلّ مسئلة علم خداوند به حالات وجودی موجودات مادی قبل از ایجاد آن­ها، نظریّة صور مرتسمه را طرّاحی کرده و معتقد است که علمِ تفصیلی خداوند به موجودات قبل از ایجاد آن­ها، از طریقِ این نظریّه قابل تبیین است. ملّاصدرا برخی از دعاوی ابن­سینا را در این زمینه پذیرفته است؛ از جمله: اصل علم واجب تعالی به همة اشیا پیش از وجود ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
تبیین نظریة تجرّد فوق عقلانی نفس از نظر ملاصدرا و مبانی هستی¬شناختی آن

عین الله خادمی؛ سید علی رضی زاده

دوره 1، شماره 2 ، خرداد 1392، صفحه 37-52

چکیده
  نظریة فوق تجرّد عقلانی بودن نفس از نظر ملاصدرا، عبارت است از تجرّد نفس از ماهیت، علاوه بر تجرّد آن از مادّه. ویژگی­های نفس در این مرتبه عبارت است از این­که در هیچ حدّی ثابت نبوده و گوهری بسیط، ظلّ وجود، وجودی صرف و فوق مقوله است که در عین حال، نه جوهر است و نه عرض، نه جنس است و نه فصل، و نه قابل اشارة عقلی است. صورت­بندی و شکل­گیری ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
ارزشیابی وجودی علم حصولی در پرتو نظریة ادراک از دور ملاصدرا

ابراهیم خانی؛ حسین هوشنگی

دوره 1، شماره 2 ، خرداد 1392، صفحه 53-62

چکیده
  در مکتب فلسفی صدرا، از سویی می­توان شواهدی یافت که بر برتری وجود ذهنی یک ماهیّت نسبت به وجود خارجی آن دلالت دارند؛ و از سوی دیگر نیز شواهدی یافت می­شود که برتری وجود خارجی یک ماهیت نسبت به وجود ذهنی آن را تأیید می­کنند. در این میان، شواهدی که بر برتری وجود ذهنی دلالت دارند، این مزیّت را دارند که می­توان بر اساس آن، مطابقت ذهن و ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
تحلیل جایگاه خیال و وهم در گسترۀ ادراکات و افعال انسان از منظر صدرالمتألهین

مهران رضایی؛ مجید صادقی حسن آبادی؛ احمد رستم پور

دوره 1، شماره 2 ، خرداد 1392، صفحه 63-76

چکیده
  حوزة «ادراکات» و «فلسفه فعل»، از مباحث نو و حائز اهمیت در فلسفة اسلامی است. مسئلۀ‌ خاصّ این پژوهش، تحلیل و تبیین منسجم جایگاه دو قوّه از قوای باطنی، یعنی خیال و وهم، در گسترة ادراکات و افعال انسانی است. از آنجا که خیال، محلّ نگهداری صور جزئی ‌است، ملاصدرا عملکرد ‌این قوّه در ادراکات و افعال را در رابطه‌ای چند سویه ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
معادلة قرآن و حکمت در حکمت صدرایی

ناصر محمّدی

دوره 1، شماره 2 ، خرداد 1392، صفحه 77-90

چکیده
  این مقاله، به تفاوت­های حکمت و فلسفه پرداخته است. حکمت فراتر از فلسفه است. حکمت، فلسفة متجلّی در جان و روح و فعل و عمل آدمی است و حاصل نوعی مکاشفه و شهود، و فراتر از مباحث نظری و بحثی صرف است. حکمت، دانشی موهبتی و حاصل فیض الهی است؛ اما فلسفه، برای هر صاحب عقلی، پس از کسب مقدمات و اندکی ممارست در مسائل عقلی حاصل می­شود. لذا تحصیل حکمت ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
آفرینش شش روزه و حرکت جوهری

زهرا مصطفوی

دوره 1، شماره 2 ، خرداد 1392، صفحه 91-98

چکیده
  در آیات متعدّدی از «قرآن کریم» اشاره شده که خداوند، آسمان­ها و زمین را در شش روز آفرید. در تفسیر این آیات، دربارة مقصود از شش روز و چگونگی آفرینش تدریجی آن­ها و تنافی آن با قدرت الهی، اختلاف نظر زیادی میان مفسرین رخ داده است. به باور ملاصدرا، مقصود آن است که طول عمر آسمان­ها و زمین، شش روز ربوبی است که هر روز آن معادل هزار سال ...  بیشتر

علمی- پژوهشی
بررسی انتقادی شماری از پیش فرض های معناشناختی و ادلّة نظریة «اصالت وجود»

محمّد معارفی؛ محمّدکاظم فرقانی؛ محسن فیض بخش

دوره 1، شماره 2 ، خرداد 1392، صفحه 99-110

چکیده
  حکمای متعالیه، بر اساس شماری از دلائل، به دفاع از نظریّة اصالت وجود پرداخته­اند. همچنین این نظریّه، بر شماری پیش­فرض مبتنی است. لذا، مواجهة انتقادی با این نظریّه می­تواند به دو شکل عمده صورت­بندی شود که عبارت­اند از: بررسی پیش­فرض­های نظریّه؛ و بررسی ادلّة آن. در مقام مواجهة انتقادی با پیش­فرض­های نظریة اصالت وجود، ...  بیشتر