نوع مقاله : علمی- پژوهشی

نویسندگان

• آسیه بیستونی ¹
• محمد اکوان ²

¹ دانشجوی دکتری گروه فلسفه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

² دانشیار گروه فلسفه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

جاودانگی نفس یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفی است که با انسان و سرنوشت او ارتباط تنگاتنگ دارد. روشن شدن چگونگی تحقق جاودانگی، بر مسیر و روش زندگی انسان تأثیر ژرف و مستقیم دارد. فیلسوفان و دیگر اندیشمندان که در خصوص انسان و شناخت او، سرشت و سرنوشت او اندیشیده‌اند، مسئلۀ جاودانگی همواره ذهن و ضمیر آنان را به خود مشغول ساخته است. در این نوشتار تلاش شده است تا نگرش دو فیلسوف برجسته، یعنی صدرالمتألهین و اسپینوزا که دربارۀ نفس و جاودانگی و سرنوشت انسان اندیشیده‌اند و دیدگاه بدیع و متفاوتی عرضه کرده‌اند، با یکدیگر مقایسه و نکته‌سنجی‌های آنان واکاوی شود. صدرالمتألهین با توجه به روش خاصی که در فلسفه دارد؛ یعنی استفاده از برهان، وحی و شهود به تبیین نفس و جاودانگی پرداخته و در نهایت پاسخی عقلانی بر پایه براهین منطقی ارائه می‌کند که به نظریۀ «حدوث جسمانی و بقاء روحانی» نفس انجامیده است. اسپینوزا نیز به‌عنوان فیلسوفی عقل‌گرا در خصوص نفس و جاودانگی دیدگاه بدیع و منحصربه‌فردی دارد که با نگرش دیگر فیلسوفان متفاوت و متمایز است. او در بسیاری از آثار خویش به بررسی مسئله نفس و ماهیت آن و چگونگی تبیین جاودانگی پرداخته است. وی با تکیه ‌بر «تصورات تام» جاودانگی نفس را به‌گونه‌ای دیگر توجیه و تبیین می‌کند. در این پژوهش با نگاهی تحلیلی- تطبیقی به دیدگاه اسپینوزا و ملاصدرا دربارۀ مسئله نفس و جاودانگی آن پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

• واژگان کلیدی: نفس
• جاودانگی
• ملاصدرا
• اسپینوزا
• نفس مجرد

موضوعات

• فلسفه ملاصدرا

عنوان مقاله [English]

Analysis of MullaSadra and Spinoza's Views on Immortality, the Nature and Destiny of the Human Soul

نویسندگان [English]

• Asieh Bistooni ¹
• Mohammad Akvan ²

¹ Ph.D. Candidate of Islamic Philosophy, Islamic Azad University, Central Branch of Tehran, Tehran, Iran

² Associate Prof. of Philosophy, Islamic Azad University, Central Branch of Tehran, Tehran, Iran

چکیده [English]

The immortality of the soul is one of the most important philosophical issues that are closely related to man and his destiny. How to understand immortality has a profound and direct impact on human lifestyle. Philosophers and other thinkers who have thought about man and his knowledge, his nature and destiny; the issue of immortality has always occupied their minds. In this article, an attempt has been made to compare and analyze the views of two prominent philosophers, namely Sadr al-Muta'allehin and Spinoza, who have thought about the soul, immortality and human destiny and have presented a novel and different point of view. Sadr al-Muta'allehin according to his special method in philosophy; That is, the use of argument, revelation, and intuition explains the soul and immortality, and finally offers a rational answer based on logical arguments, which has led to the theory of "physical occurrence and spiritual survival" of the soul. As a rationalist philosopher, Spinoza also has a unique view of the soul and immortality that differs from that of other philosophers. In many of his works, he has studied the issue of the soul and its nature and how to explain immortality. Based on "complete ideas", he justifies and explains the immortality of the soul in other ways. In this research, Spinoza and Mulla Sadra's views on the issue of the soul and its immortality have been studied with an analytical-comparative view.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keyword: Soul
• Immortality
• Mulla Sadra
• Spinoza
• Immaterial Soul